Παρόντες:

• Γεώργιος Γεωργίου, πρόεδρος    
• Δημήτρης Δημητρίου    
• Άριστος Δαμιανού    
• Ευανθία Σάββα    　
• Χριστιάνα Ερωτοκρίτου
• Πανίκος Λεωνίδου
• Κωστής Ευσταθίου

Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών μελέτησε το νομοσχέδιο και τους υπ’ αριθμόν 2 και 3 προτεινόμενους κανονισμούς σε δύο συνεδρίες της, που πραγματοποιήθηκαν στις 30 Ιανουαρίου και στις 13 Φεβρουαρίου 2019, και ακολούθως το νομοσχέδιο και όλους τους προτεινόμενους κανονισμούς σε πέντε συνεδρίες της, που πραγματοποιήθηκαν στις 20 Φεβρουαρίου και στις 6, 13, 20 και 27 Μαρτίου 2019. Στο πλαίσιο των συνεδριάσεων αυτών κλήθηκαν και παρευρέθηκαν ενώπιον της επιτροπής ο Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως και εκπρόσωποι του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, της Αστυνομίας Κύπρου, της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας και του Συνδέσμου Αστυνομίας Κύπρου.

Σκοπός του νομοσχεδίου και των κανονισμών, όπως είχαν αρχικά κατατεθεί στη Βουλή, είναι η δημιουργία θεσμικού πλαισίου για την επιβράβευση των ειδικών και τακτικών ειδικών αστυνομικών οι οποίοι κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους και ως αποτέλεσμα πράξης ανδραγαθίας υπέστησαν επικίνδυνη σωματική βλάβη που έθεσε σε κίνδυνο τη ζωή τους.

Ειδικότερα, με βάση τις πρόνοιες του νομοσχεδίου, όπως αυτό αρχικά κατατέθηκε στη Βουλή από την εκτελεστική εξουσία, προβλέπονται τα ακόλουθα:

1. Παρέχεται εξουσία στον Αρχηγό Αστυνομίας, με την έγκριση του Υπουργού Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, να διορίζει κατ’ εξαίρεση στον βαθμό του Αστυφύλακα ειδικό ή τακτικό ειδικό αστυνομικό ο οποίος κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του και από πράξη ανδραγαθίας υπέστη επικίνδυνη σωματική βλάβη που εξέθεσε σε κίνδυνο τη ζωή του και αμέσως μετά τον διορισμό του να τον προάγει κατ’ εξαίρεση στον βαθμό του Λοχία.

Σύμφωνα με τις πρόνοιες του νομοσχεδίου, ο διορισμός ή/και η προαγωγή ειδικού ή τακτικού ειδικού αστυνομικού πρέπει να διενεργείται εντός δύο μηνών από την ημερομηνία που έλαβε χώρα η πράξη ανδραγαθίας. Με τις προτεινόμενες διατάξεις παρέχεται επίσης δυνατότητα για τη διενέργεια διορισμών και προαγωγών αναφορικά με πράξεις ανδραγαθίας που έλαβαν χώρα κατά τους δώδεκα μήνες πριν από την ημερομηνία έναρξης της ισχύος του προτεινόμενου νόμου και εντός δύο μηνών από την ημερομηνία αυτή.

2. Επεκτείνεται η υφιστάμενη εξουσία του Αρχηγού Αστυνομίας να προβαίνει, κατόπιν έγκρισης του Υπουργού Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, σε μεταθανάτιο διορισμό ειδικού ή τακτικού ειδικού αστυνομικού ο οποίος έπεσε υπέρ πατρίδος ή έχασε τη ζωή του από πράξη ανδραγαθίας κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του, κατά τρόπον ώστε ο Αρχηγός Αστυνομίας να δύναται, επιπρόσθετα από τον πιο πάνω μεταθανάτιο διορισμό και κατόπιν έγκρισης του Υπουργού Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, να προβαίνει σε μεταθανάτια προαγωγή τέτοιου ειδικού ή τακτικού ειδικού αστυνομικού στον βαθμό του Λοχία.

Με τους υπ’ αριθμόν 2 προτεινόμενους κανονισμούς, όπως αυτοί αρχικά κατατέθηκαν στη Βουλή από την εκτελεστική εξουσία, παρέχεται στον Αρχηγό Αστυνομίας η δυνατότητα να διορίζει κατ’ εξαίρεση στον βαθμό του Αστυφύλακα ειδικό ή τακτικό ειδικό αστυνομικό ο οποίος κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του και από πράξη ανδραγαθίας υπέστη επικίνδυνη σωματική βλάβη που εξέθεσε σε κίνδυνο τη ζωή του. Επιπρόσθετα, προβλέπεται ότι ο διορισμός ειδικού ή τακτικού αστυνομικού σύμφωνα με την προτεινόμενη πρόνοια διενεργείται εντός δύο μηνών από την ημερομηνία που έλαβε χώρα η πράξη ανδραγαθίας, με εξαίρεση τους διορισμούς για πράξεις ανδραγαθίας που έλαβαν χώρα κατά τους δώδεκα μήνες πριν από την ημερομηνία έναρξης του προτεινόμενου νόμου, οι οποίοι πρέπει να διενεργηθούν εντός δύο μηνών από την ημερομηνία αυτή.

Με τους υπ’ αριθμόν 3 προτεινόμενους κανονισμούς, όπως αυτοί αρχικά κατατέθηκαν στη Βουλή από την εκτελεστική εξουσία, παρέχεται στον Αρχηγό Αστυνομίας η δυνατότητα να προάγει ειδικό ή τακτικό ειδικό αστυνομικό στον βαθμό του Λοχία, αμέσως μετά τον διορισμό του εν λόγω ειδικού ή τακτικού ειδικού αστυνομικού στον βαθμό του Αστυφύλακα, όπως προβλέπεται στη ρύθμιση που προτείνεται με τους υπ’ αριθμόν 2 κανονισμούς και για τους ίδιους λόγους που προβλέπονται σε αυτή. Επιπρόσθετα, προβλέπεται ότι η προαγωγή ειδικού ή τακτικού αστυνομικού σύμφωνα με τα πιο πάνω διενεργείται εντός δύο μηνών από την ημερομηνία που έλαβε χώρα η πράξη ανδραγαθίας. Σύμφωνα με την προτεινόμενη ρύθμιση, ειδικός ή τακτικός αστυνομικός δύναται να προαχθεί, όπως αναφέρεται πιο πάνω, για πράξη ανδραγαθίας που έλαβε χώρα κατά τους δώδεκα μήνες πριν από την ημερομηνία έναρξης της ισχύος του προτεινόμενου νόμου και εντός δύο μηνών από την ημερομηνία αυτή. Περαιτέρω, η υφιστάμενη πρόνοια των βασικών κανονισμών που αφορά στην κατ’ εξαίρεση προαγωγή μελών της αστυνομίας που επιδεικνύουν ιδιαίτερα αξιόλογο ενδιαφέρον, ζήλο και αφοσίωση προς την υπηρεσία πέραν του συνήθους ευθυγραμμίζεται με την αντίστοιχη διάταξη του περί Αστυνομίας Νόμου που εξουσιοδοτεί τη ρύθμιση αυτή, αφού η εν λόγω πρόνοια, όπως είναι σήμερα διατυπωμένη στους βασικούς κανονισμούς, βρίσκεται εκτός των ορίων του εξουσιοδοτούντος νόμου, καθιστώντας τους κανονισμούς ultra vires.

Με τους υπ’ αριθμόν 4 προτεινόμενους κανονισμούς παρέχεται δυνατότητα σε ειδικό ή τακτικό ειδικό αστυνομικό που προβαίνει σε πράξη ανδραγαθίας κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του, κατόπιν σχετικής εισήγησης του Αρχηγού Αστυνομίας και έγκρισης του Υπουργού Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, να ανελιχθεί μισθολογικά κατά δύο βαθμίδες πιο πάνω από τη βαθμίδα της μισθολογικής κλίμακας στην οποία βρίσκεται κατά τον χρόνο παραχώρησης της έγκρισης του Υπουργού και να συνεχίσει να ανελίσσεται στις συνδυασμένες μισθοδοτικές κλίμακες της θέσης του, με την τελευταία από αυτές να επεκτείνεται κατά δύο προσαυξήσεις, πέραν των όσων περιλαμβάνει ή θα περιλαμβάνει στο μέλλον. Επιπρόσθετα, προβλέπεται ότι η πιο πάνω αναφερόμενη εισήγηση του Αρχηγού Αστυνομίας διενεργείται εντός δύο μηνών από την ημερομηνία που έλαβε χώρα η πράξη ανδραγαθίας.

Κατά το αρχικό στάδιο της συζήτησης του νομοσχεδίου και των υπ’ αριθμόν 2 και 3 προτεινόμενων κανονισμών ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως ενημέρωσε την επιτροπή ότι, μετά από εισήγηση του Συνδέσμου Αστυνομίας Κύπρου, η εκτελεστική εξουσία προτίθετο να καταθέσει αναθεωρημένα κείμενα του νομοσχεδίου και των κανονισμών αυτών, με τα οποία θα παρέχεται η δυνατότητα επιβράβευσης ειδικών αστυνομικών με διορισμό τους στην αστυνομία στον βαθμό του Αστυφύλακα ή και περαιτέρω με προαγωγή τους στον βαθμό του Λοχία, σε εκείνες τις εξαιρετικές περιπτώσεις όπου αποδεδειγμένα τέθηκε σε σοβαρό κίνδυνο η ζωή τους από πράξη ανδραγαθίας κατά την εκτέλεση του καθήκοντός τους, χωρίς όμως να απαιτείται να έχουν τραυματιστεί. Επιπρόσθετα, κατά το στάδιο εκείνο ο πιο πάνω εκπρόσωπος ενημέρωσε την επιτροπή ότι έπεται η κατάθεση των υπ’ αριθμόν 4 προτεινόμενων κανονισμών, με τους οποίους ολοκληρώνεται το ρυθμιστικό πλαίσιο για την επιβράβευση ειδικών ή τακτικών ειδικών αστυνομικών οι οποίοι προβαίνουν σε πράξεις ανδραγαθίας κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους.

Κατά το ίδιο στάδιο μέλη της επιτροπής εξέφρασαν προβληματισμό αναφορικά με την εφαρμογή της προτεινόμενης με το νομοσχέδιο πρόνοιας που παρέχει δυνατότητα στον Αρχηγό Αστυνομίας να προβεί, κατόπιν έγκρισης του Υπουργού Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, σε μεταθανάτια προαγωγή ειδικού ή τακτικού ειδικού αστυνομικού ο οποίος έπεσε υπέρ πατρίδος ή έχασε τη ζωή του από πράξη ανδραγαθίας κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του στον βαθμό του Λοχία.

Λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω, η επιτροπή αποφάσισε όπως συνεχίσει τη συζήτηση του νομοσχεδίου και των υπ’ αριθμόν 2 και 3 κανονισμών, αφού πρώτα κατατεθούν τα αναθεωρημένα κείμενα αυτών και οι υπ’ αριθμόν 4 προτεινόμενοι κανονισμοί, προκειμένου να καταστεί δυνατό να τεθεί σε εφαρμογή ολοκληρωμένο το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο.

Κατά τη μελέτη του νομοσχεδίου και όλων των προτεινόμενων κανονισμών ο Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως ενημέρωσε την επιτροπή ότι με το νομοσχέδιο και τους υπ’ αριθμόν 3 κανονισμούς, όπως τα κείμενά τους έχουν αναθεωρηθεί, πέραν της υιοθέτησης της πιο πάνω αναφερόμενης εισήγησης του Συνδέσμου Αστυνομίας Κύπρου, διευκρινίζεται ότι οι ειδικοί ή τακτικοί ειδικοί αστυνομικοί, οι αστυφύλακες και οι λοχίες οι οποίοι έπεσαν υπέρ πατρίδος ή έχασαν τη ζωή τους ή αγνοούνται από πράξεις ανδραγαθίας κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους πριν από την έναρξη της ισχύος των διατάξεων του προτεινόμενου νόμου, και οι οποίοι δεν έχουν μέχρι σήμερα επιβραβευθεί με διορισμό ή/και προαγωγή, ανάλογα με την περίπτωση, θα μπορεί να επιβραβευθούν από τούδε και στο εξής, χωρίς χρονικό περιορισμό, νοουμένου ότι έπεσαν υπέρ πατρίδος ή έχασαν τη ζωή τους ή αγνοούνται από πράξη ανδραγαθίας κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους προασπιζόμενοι τη δημοκρατία και τη συνταγματική τάξη ή την ανεξαρτησία και εδαφική ακεραιότητα της Δημοκρατίας.

Οι εκπρόσωποι της Αστυνομίας Κύπρου και του Συνδέσμου Αστυνομίας Κύπρου συμφώνησαν με τους σκοπούς και τις επιδιώξεις του νομοσχεδίου και των προτεινόμενων κανονισμών.

Η εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας εξέφρασε προβληματισμό αναφορικά με την προϋπόθεση που προβλέπεται στο νομοσχέδιο και στους υπ’ αριθμόν 2 κανονισμούς, όπως έχουν αναθεωρηθεί, σύμφωνα με την οποία ειδικοί ή τακτικοί ειδικοί αστυνομικοί που δυνατόν να διοριστούν στον βαθμό Αστυφύλακα ή να προαχθούν στον βαθμό του Λοχία πρέπει να υπέστησαν επικίνδυνη σωματική βλάβη που εξέθεσε σε κίνδυνο τη ζωή τους ή αποδεδειγμένα έθεσαν σε σοβαρό κίνδυνο τη ζωή τους από πράξη ανδραγαθίας κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους. Ειδικότερα, εξέφρασε την άποψη ότι η φράση «αποδεδειγμένα έθεσαν σε σοβαρό κίνδυνο τη ζωή τους», που προστέθηκε στο αναθεωρημένο κείμενο, επιφέρει ερμηνευτικό κενό ως προς τα κριτήρια διορισμού ή προαγωγής που καθορίζονται στο νομοσχέδιο και στους υπ’ αριθμόν 2 κανονισμούς και τα κριτήρια της μισθολογικής ανέλιξης των ειδικών ή τακτικών ειδικών αστυνομικών που καθορίζονται στους υπ’ αριθμόν 4 προτεινόμενους κανονισμούς, στις περιπτώσεις που αυτοί δεν τραυματίζονται από την πράξη ανδραγαθίας.

Αναφορικά με το ζήτημα αυτό, ο Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως κατέθεσε στην επιτροπή γραπτή εισήγηση για την περαιτέρω τροποποίηση των κειμένων του νομοσχεδίου και των υπ’ αριθμόν 2 κανονισμών, ώστε η προαναφερόμενη φράση να αντικατασταθεί με τη φράση «αποδεδειγμένα αντιμετώπισε σοβαρά το ενδεχόμενο να υποστεί σωματική βλάβη που δυνατόν να έθετε σε κίνδυνο τη ζωή του». Συναφώς, στη σχετική επιστολή του υπουργού προς την επιτροπή σημειώνεται ότι η σύμφωνα με τα πιο πάνω περαιτέρω αποσαφήνιση των σχετικών προνοιών θα διευκολύνει την εφαρμογή τους.

Σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην ίδια επιστολή, η πιο πάνω περίπτωση διακρίνεται από τις περιπτώσεις ανδραγαθίας ειδικών ή τακτικών ειδικών αστυνομικών οι οποίοι θα επιβραβεύονται οικονομικά, όπως προβλέπεται στους υπ’ αριθμόν 4 προτεινόμενους κανονισμούς, αφού στην περίπτωση της μισθολογικής ανέλιξης, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην εν λόγω επιστολή, «αρκεί απλά να υφίσταται το στοιχείο του ηρωισμού και ο κίνδυνος για τη ζωή του ειδικού ή τακτικού ειδικού αστυνομικού, χωρίς κατ’ ανάγκη να απαιτείται ο κίνδυνος αυτός να μετουσιωθεί και να λάβει σάρκα και οστά».

Οι εκπρόσωποι της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας, της Αστυνομίας Κύπρου και του Συνδέσμου Αστυνομίας Κύπρου συμφώνησαν με την πιο πάνω εισήγηση του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως.

Κατά την περαιτέρω μελέτη του νομοσχεδίου και των κανονισμών μέλη της επιτροπής εξέφρασαν ανησυχία για το ενδεχόμενο να τύχει εκμετάλλευσης η ασάφεια των προϋποθέσεων που τίθενται για την προαγωγή ειδικών και τακτικών ειδικών αστυνομικών κατά τον τρόπο που προβλέπεται στους υπ’ αριθμόν 3 προτεινόμενους κανονισμούς, δηλαδή ότι δύναται να προαχθούν, σε περίπτωση που αυτοί αποδεδειγμένα έχουν επιδείξει ιδιαίτερα αξιόλογο ενδιαφέρον, ζήλο και αφοσίωση προς την υπηρεσία πέραν του συνήθους κατά τα τελευταία πέντε χρόνια της υπηρεσίας τους. Ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως επισήμανε στην επιτροπή ότι η δυνατότητα προαγωγής μελών της Αστυνομίας που αποδεδειγμένα έχουν επιδείξει ιδιαίτερα αξιόλογο ενδιαφέρον, ζήλο και αφοσίωση προς την υπηρεσία πέραν του συνήθους κατά τα τελευταία πέντε χρόνια της υπηρεσίας τους ήδη προβλέπεται στον περί Αστυνομίας Νόμο και εξήγησε ότι η τροποποίηση των περί Αστυνομίας (Προαγωγές) Κανονισμών σκοπό έχει την ευθυγράμμιση των σχετικών προνοιών τους με τις διατάξεις του νόμου. Επιπρόσθετα, τόνισε το γεγονός ότι, σύμφωνα με τις διατάξεις του πιο πάνω νόμου, ο αριθμός των μελών της Αστυνομίας που προάγονται κατ’ αυτό τον τρόπο δεν υπερβαίνει το 5% των θέσεων που υπάρχουν για πλήρωση κάθε χρόνο.

Υπό το φως των πιο πάνω, η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών, κατά πλειοψηφία του προέδρου και των μελών της βουλευτών των κοινοβουλευτικών ομάδων του Δημοκρατικού Συναγερμού και ΑΚΕΛ-Αριστερά-Νέες Δυνάμεις εισηγείται την ψήφιση του νομοσχεδίου σε νόμο και την έγκριση των κανονισμών, όπως έχουν τελικά διαμορφωθεί.

Τα μέλη της επιτροπής βουλευτές της κοινοβουλευτικής ομάδας του Δημοκρατικού Κόμματος και του Σοσιαλδημοκρατικού Κινήματος ΕΔΕΚ επιφυλάχθηκαν να τοποθετηθούν επί των προνοιών του νομοσχεδίου και των κανονισμών κατά τη συζήτησή τους στην ολομέλεια του σώματος.

3 Απριλίου 2019

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

<sup>1. Ο περί Αστυνομίας (Τροποποιητικός) (Αρ. 2) Νόμος του 2018.
2. Οι περί Αστυνομίας (Γενικοί) (Τροποποιητικοί) (Αρ. 2) Κανονισμοί του 2019.
3. Οι περί Αστυνομίας (Προαγωγές) (Τροποποιητικοί) (Αρ. 2) Κανονισμοί του 2019.
4. Οι περί Ειδικών Αστυνομικών (Διαδικασία Διορισμού και Όροι Υπηρεσίας) (Τροποποιητικοί) Κανονισμοί του 2019.</sup>