Παρόντες:

• Κυριάκος Χατζηγιάννης, πρόεδρος    
• Γιώργος Κάρουλλας    
• Αννίτα Δημητρίου    
• Γιώργος Κ. Γεωργίου    
• Αντρέας Καυκαλιάς    
• Γιώργος Τ. Γεωργίου    
• Πανίκος Λεωνίδου
• Χρίστος Ορφανίδης
• Παύλος Μυλωνάς
• Μιχάλης Γιωργάλλας
• Χαράλαμπος Θεοπέμπτου

 
Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Παιδείας και Πολιτισμού εξέτασε την πιο πάνω πρόταση νόμου, η οποία κατατέθηκε στη Βουλή στις 23 Μαρτίου 2018 από τους κ. Γιώργο Λουκαΐδη, Γιώργο Κ. Γεωργίου, Αντρέα Καυκαλιά και Γιώργο Τ. Γεωργίου εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας ΑΚΕΛ-Αριστερά-Νέες Δυνάμεις, σε τέσσερις συνεδρίες της, που πραγματοποιήθηκαν στις 6, 13 και 27 Ιουνίου 2018 και στις 4 Ιουλίου 2018. Στις συνεδρίες αυτές κλήθηκαν και παρευρέθηκαν ο Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού, εκπρόσωποι του Γραφείου Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, καθώς και της ΟΕΛΜΕΚ, της ΟΛΤΕΚ και της Παγκύπριας Συνομοσπονδίας Ομοσπονδιών Συνδέσμων Γονέων Δημόσιων Σχολείων Μέσης Εκπαίδευσης. Η Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας και η Παγκύπρια Συντονιστική Επιτροπή Μαθητών (ΠΣΕΜ), παρ’ όλο που κλήθηκαν, δεν εκπροσωπήθηκαν στις συνεδρίες της επιτροπής.

Σκοπός της πρότασης νόμου είναι η τροποποίηση του περί Κοινοτικών Σχολείων Μέσης Εκπαίδευσης, όπως τροποποιήθηκε με τα άρθρα 3(2) και 4 του περί Μεταβιβάσεως της Ασκήσεως των Αρμοδιοτήτων της Ελληνικής Κοινοτικής Συνελεύσεως και της Ιδρύσεως του Υπουργείου Παιδείας Νόμου, ώστε να καταργηθούν οι ενδιάμεσες εξετάσεις στο τέλος του πρώτου τετραμήνου στα δημόσια σχολεία μέσης εκπαίδευσης. Ειδικότερα, γίνεται εισήγηση να μη διενεργούνται εξετάσεις στο τέλος του πρώτου τετραμήνου, αλλά μόνο στο τέλος του δεύτερου τετραμήνου.

Σύμφωνα με τους εισηγητές της πρότασης νόμου, η κατάργηση αυτή θα είναι προς όφελος των μαθητών, οι οποίοι δε θα χρειάζεται να καταφεύγουν σε φροντιστηριακά μαθήματα και έτσι να ενισχύεται περαιτέρω η παραπαιδεία. Επιπρόσθετα, η προτεινόμενη ρύθμιση θα συμβάλει θετικά στην ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης, η οποία δε θα διακόπτεται, για να παρεμβάλλονται οι εξετάσεις. Τέλος, με τη ρύθμιση αυτή θα εξυπηρετείται καλύτερα ο ευρύτερος ρόλος, η αποστολή και ο σκοπός λειτουργίας των σχολείων, γεγονός το οποίο θα συμβάλει στην εύρυθμη λειτουργία τους.

Επισημαίνεται ότι η εξέταση της πρότασης νόμου πραγματοποιήθηκε ταυτόχρονα με το αυτεπάγγελτο θέμα που τιτλοφορείται «Οι αντιδράσεις της ΟΕΛΜΕΚ, των οργανωμένων γονέων και των μαθητών στην εισαγωγή των εξετάσεων των τετραμήνων στα σχολεία μέσης εκπαίδευσης. Τα μέτρα που ενδεχόμενα προτίθεται να πάρει το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, για να επιλύσει τη διαφορά που προέκυψε στο ζήτημα ανάμεσα στο υπουργείο και τους άμεσα εμπλεκόμενους φορείς και εταίρους του». Το εν λόγω αυτεπάγγελτο θέμα ενεγράφη για συζήτηση ενώπιον της επιτροπής από τους ίδιους πιο πάνω εισηγητές.

Στα πλαίσια της εξέτασης της πρότασης νόμου ο Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού, αφού ανέφερε ότι η νέα ηγεσία του υπουργείου ανέλαβε να συνεχίσει την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, τόνισε ότι στόχος του υπουργείου είναι η ενίσχυση του δημόσιου σχολείου, ώστε αυτό να καταστεί πιο ανθρώπινο και δημοκρατικό και να αναβαθμιστεί το απολυτήριο. Επισημαίνεται ότι ο αρμόδιος υπουργός κατέθεσε μεταξύ άλλων, σε σχέση με τα πιο πάνω, την Προκαταρκτική Ετήσια Έκθεση της Ειδικής Συμβουλευτικής Επιτροπής Προετοιμασίας και Αξιολόγησης των Διαδικασιών Αξιολόγησης του Μαθητή. Επίσης, κατέθεσε πρόσθετα στοιχεία σε σχέση με την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, τους δείκτες επάρκειας και επιτυχίας, τις νέες μορφές αξιολόγησης κ.λπ.

Ο υπουργός στα πλαίσια της γενικότερης συζήτησης γύρω από το θέμα επισήμανε μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:

1. Το υπουργείο στα πλαίσια συστηματικής του εργασίας είναι έτοιμο να εφαρμόσει τις πρόνοιες των νέων κανονισμών λειτουργίας των δημόσιων σχολείων μέσης εκπαίδευσης όσον αφορά τις εξετάσεις των τετραμήνων.

2. Καταβλήθηκαν προσπάθειες γεφύρωσης των διαφορών που υπάρχουν με τα εμπλεκόμενα μέρη, έχουν ληφθεί υπόψη όλες οι απόψεις και οι ανησυχίες τους και καταβάλλεται προσπάθεια η εφαρμογή του νέου αυτού μέτρου να γίνει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Παράλληλα, το υπουργείο συνεχίζει να είναι ανοικτό στο διάλογο και επιδιώκει τη συναίνεση όλων.

3. Υπό το φως των πιο πάνω, το υπουργείο, λαμβάνοντας υπόψη τις διάφορες ανησυχίες και τους προβληματισμούς που εγέρθηκαν από τα εμπλεκόμενα μέρη, εισηγείται για τη νέα σχολική χρονιά την πιλοτική εφαρμογή των εξετάσεων των τετραμήνων μόνο για την Α΄ Λυκείου. Πρόσθεσε δε διευκρινιστικά ότι τα διαγωνίσματα θα γίνονται μέσω του υπουργείου και ορισμένα θέματα θα ρυθμιστούν στη βάση εγκυκλίων.

Επισημαίνεται πως, λόγω της διαπίστωσης ότι χρήζουν τροποποίησης οι υφιστάμενοι κανονισμοί για τη σωστή εφαρμογή του νέου αυτού μέτρου, ο αρμόδιος υπουργός ανέφερε ότι θα μπορούσε να προωθήσει την ετοιμασία και κατάθεση τροποποιητικών κανονισμών για τη ρύθμιση όλων των αναγκαίων αλλαγών και βελτιώσεων που πρέπει να επέλθουν, αλλά πιθανόν να μην υπάρξει ο επαρκής χρόνος για τη μελέτη τους και την έγκαιρη έγκρισή τους από τη Βουλή.

Όπως δήλωσε περαιτέρω ο ίδιος, στα πλαίσια του διαλόγου που διεξάγεται για εξεύρεση συμβιβαστικών λύσεων εισηγήθηκε ορισμένες βελτιωτικές ρυθμίσεις προς τα εμπλεκόμενα μέρη σε σχέση με τις εξετάσεις των τετραμήνων, οι οποίες αφορούν τα ακόλουθα επτά σημεία. Ειδικότερα:

1. Μείωση φόρτου των δεικτών επιτυχίας και επάρκειας στα τρία τέταρτα, των ήδη μειωμένων δεικτών και περιγράμματος ύλης, στα εξεταζόμενα μαθήματα για σκοπούς εξέτασης του πρώτου τετραμήνου.

2. Καταργούνται τα μεγάλα διαγωνίσματα στα εξεταζόμενα μαθήματα.

3. Ο προφορικός βαθμός καθορίζεται από την εργασία στην αίθουσα διδασκαλίας, την κατ’ οίκον εργασία, τις εργασίες μεταφοράς της γνώσης σε πραγματικές καταστάσεις ζωής, τη συμβολή σε εκδόσεις, διαγωνισμούς, εκδηλώσεις κτλ.

4. Με βάση τους υφιστάμενους κανονισμούς, ο υπουργός έχει τη δικαιοδοσία ανάλογης ρύθμισης των ημερομηνιών (π.χ. Δεκέμβριος ή τελευταία εβδομάδα τετραμήνου). Την ίδια περίοδο η σχολική μονάδα θα συνεχίζει να λειτουργεί κανονικά με ανάλογες ρυθμίσεις του υπουργείου.

5. Τα εξεταστικά δοκίμια αναπτύσσονται ενιαία και κεντρικά. Στα σχολεία αποστέλλεται περιγραφική ανάλυση για το ποια γνώση και δεξιότητα εξετάζει η κάθε δραστηριότητα μαζί με τα αποτελέσματα των μαθητών της κάθε σχολικής μονάδας, ούτως ώστε να δίνεται πραγματική, συνεχής και διαφοροποιημένη ανατροφοδότηση. Η εβδομάδα ανατροφοδότησης καταργείται, εφόσον θα είναι συνεχής και στοχευμένη.

6. Η αντιστοιχία γραπτής βαθμολογίας στα δύο εξάμηνα θα είναι 40%-60%.

7. Όλα τα πιο πάνω θα ρυθμιστούν με εγκύκλιο του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού προς τις σχολικές μονάδες για την εφαρμογή της αξιολόγησης του πρώτου και του δεύτερου τετραμήνου για την Α΄ Λυκείου. Επισημαίνεται ότι επιπρόσθετες βελτιωτικές εισηγήσεις εντός του πλαισίου αυτού μπορούν να συζητηθούν περαιτέρω.

Οι εκπρόσωποι της ΟΕΛΜΕΚ, αφού δήλωσαν ότι διαφωνούν με τις εξετάσεις στο τέλος των τετραμήνων, ανέφεραν ότι επιθυμούν την αναστολή της εφαρμογή τους για ένα χρόνο.

Ειδικότερα, σε σχετική επιστολή της ΟΕΛΜΕΚ προς την επιτροπή επισημαίνονται μεταξύ άλλων τα εξής:

1. Με το προτεινόμενο σύστημα μειώνεται δραστικά ο διδακτικός χρόνος, μετατρέποντας ουσιαστικά τα τετράμηνα σε τρίμηνα, την ίδια στιγμή που ο όγκος της διδακτέας ύλης παραμένει τεράστιος. Συνεπώς, η διδασκαλία αναγκαστικά θα ευθυγραμμιστεί με τα παραδοσιακά δασκαλοκεντρικά μοντέλα, καθώς δε θα υπάρχει χρόνος για καινοτόμες μαθητοκεντρικές προσεγγίσεις, για βιωματικές και ενεργητικές μορφές μάθησης, καθώς και για άλλες εναλλακτικές μορφές αξιολόγησης (π.χ. project).

2. Ακυρώνεται η φιλοσοφία των νέων αναλυτικών προγραμμάτων και των δεικτών επιτυχίας και επάρκειας.

3. Απομακρυνόμαστε από την επίτευξη των στόχων που φιλοδοξούσε να επιτύχει το νέο αυτό μέτρο (π.χ. μείωση των διαγωνισμάτων, μείωση του άγχους και της πίεσης των μαθητών/-τριών). Σημειώνεται ότι στους νέους κανονισμούς λειτουργίας των δημόσιων σχολείων μέσης εκπαίδευσης αναφέρεται ρητά ότι «οι καθηγητές είναι υποχρεωμένοι να εξετάζουν τους μαθητές τους γραπτώς μια (1) τουλάχιστον φορά το τετράμηνο, πλην του μαθήματος της Φυσικής Αγωγής». Συνεπώς, παραμένουν τα διαγωνίσματα, όπως προβλεπόταν μέχρι σήμερα, ενώ ταυτόχρονα προστίθενται και εξετάσεις στο τέλος των τετραμήνων.

4. Η παραπαιδεία αναμένεται να καταγράψει κατακόρυφη αύξηση, επιβαρύνοντας σημαντικά τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς.

5. Τίθενται τόσο ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα, που όχι μόνο δε θα λειτουργήσουν, αλλά θα προκαλέσουν αγκυλώσεις και στρεβλώσεις σε ό,τι αφορά τις διαδικασίες, δημιουργώντας πολλά οργανωτικά προβλήματα και δυσλειτουργίες στις σχολικές μονάδες. Προνοείται, για παράδειγμα, εξεταστική περίοδος ελάχιστων ημερών, με αποτέλεσμα οι μαθητές/-τριες να παρακάθονται σχεδόν καθημερινά σε εξετάσεις και με σχεδόν βέβαιο το ενδεχόμενο να παραμένουν τις τελευταίες μέρες πριν από τις εξετάσεις στα σπίτια τους, προκειμένου να μελετήσουν. Αυτό το φαινόμενο της διάλυσης των σχολείων υπάρχει και σήμερα με τις παγκύπριες εξετάσεις στη Γ΄ Λυκείου.

6. Εκφράζεται η ετοιμότητα της οργάνωσης να προσέλθει σε εντατικό και ουσιαστικό διάλογο με το αρμόδιο υπουργείο, ώστε να μην υπάρξουν επικίνδυνοι πειραματισμοί, οι οποίοι θα αποβούν σε βάρος του δημόσιου σχολείου και των χιλιάδων μαθητών/-τριών.

Τέλος, όπως επισήμαναν οι εκπρόσωποι της ΟΕΛΜΕΚ, υπάρχουν σημεία στους υφιστάμενους κανονισμούς που αντιστρατεύονται τη διαδικασία εφαρμογής έστω και πιλοτικά των εξετάσεων στο τέλος των τετραμήνων και ως εκ τούτου πρέπει να τύχουν τροποποίησης.

Οι εκπρόσωποι της Παγκύπριας Συνομοσπονδίας Ομοσπονδιών Συνδέσμων Γονέων Δημόσιων Σχολείων Μέσης Εκπαίδευσης δήλωσαν ότι θεωρούν αναγκαία την αναβολή της εφαρμογής των εξετάσεων ανά τετράμηνο για ένα χρόνο, ούτως ώστε να δοθεί ο απαραίτητος χρόνος για διαβουλεύσεις και εφαρμογή των όποιων μεταρρυθμίσεων/αλλαγών επιβάλλονται για την επιτυχή εφαρμογή των εξετάσεων, καθώς και την επαναξιολόγησή τους πριν από την έναρξη της μεθεπόμενης σχολικής χρονιάς.

Οι ίδιοι επίσης προέβησαν σε επισημάνσεις όσον αφορά την αναδόμηση του θεσμού των διαγνωστικών δοκιμίων, τη συμβατότητα και το περιεχόμενο των αναλυτικών προγραμμάτων με τον ωφέλιμο διδακτικό χρόνο, την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, την αξιολόγηση μαθητών και εκπαιδευτικών, την ανάγκη τροποποίησης των υφιστάμενων κανονισμών, την ανάγκη έγκαιρης στελέχωσης των σχολείων, την ενισχυτική διδασκαλία κ.λπ.

Όσον αφορά τα επτά σημεία που κατέθεσε ο υπουργός, οι πιο πάνω εκπρόσωποι επιφυλάχτηκαν να τοποθετηθούν σε κατοπινό στάδιο, διότι αυτά δεν έτυχαν μελέτης από τα συλλογικά τους όργανα.

Οι εκπρόσωποι της ΟΛΤΕΚ εξέφρασαν τις επιφυλάξεις τους όσον αφορά την άμεση προώθηση της εφαρμογής του νέου συστήματος των εξετάσεων στο τέλος των τετραμήνων, διότι πρέπει πρώτα να υλοποιηθούν ορισμένες προϋποθέσεις που θα συμβάλουν στη σωστή εφαρμογή του νέου αυτού μέτρου.

Όσον αφορά τα επτά σημεία που κατέθεσε ο υπουργός, οι ίδιοι εκπρόσωποι επιφυλάχθηκαν να τοποθετηθούν σε κατοπινό στάδιο, όταν αυτά θα εξεταστούν από τα συλλογικά τους όργανα.

Οι εκπρόσωποι του Γραφείου Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού ανέφεραν ότι η φιλοσοφία των εξετάσεων των τετραμήνων βασίζεται σε μια παιδοκεντρική προσέγγιση, όπου δίνεται έμφαση στη διαμορφωτική αξιολόγηση. Όπως δήλωσαν περαιτέρω οι ίδιοι, δεν τάσσονται εναντίον της εφαρμογής των τετραμήνων, αλλά τα παιδιά πρέπει να τύχουν επαρκούς ενημέρωσης για όλα τα ζητήματα και παραμέτρους που άπτονται του όλου θέματος.

Επισημαίνεται ότι οι εκπρόσωποι των ΕΣΕΜ Λευκωσίας/Κερύνειας, Λάρνακας και Αμμοχώστου, σε γραπτή επιστολή τους, ημερομηνίας 18 Ιουνίου 2018, προς την επιτροπή, εξέφρασαν τη διαφωνία τους με την άμεση εφαρμογή των εξετάσεων ανά τετράμηνο, μέτρο το οποίο θεωρούν ως απαράδεκτο, αφού θα ενισχύσει τη βαθμοθηρία και τον εξετασιοκεντρικό χαρακτήρα του σχολείου.

Στα πλαίσια της περαιτέρω εξέτασης της πρότασης νόμου το μέλος της επιτροπής βουλευτής της κοινοβουλευτικής ομάδας του Δημοκρατικού Κόμματος κ. Πανίκος Λεωνίδου δήλωσε ότι προτίθεται να καταθέσει στην ολομέλεια της Βουλής σχετική τροπολογία σύμφωνα με την οποία θα εισηγείται την αναστολή εφαρμογής των ενδιάμεσων εξετάσεων στο τέλος του πρώτου τετραμήνου στα δημόσια σχολεία μέσης εκπαίδευσης για ένα χρόνο. Ειδικότερα, όπως επισήμανε ο ίδιος, η αναστολή αυτή θα αποβεί προς όφελος των μαθητών, αφού έτσι θα δοθεί ο αναγκαίος χρόνος για τη σωστή προετοιμασία από πλευράς του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού και παράλληλα για την επίλυση των όποιων προβλημάτων παρουσιάζονται σήμερα.

Υπό το φως των πιο πάνω, όλα τα μέλη της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Παιδείας και Πολιτισμού δήλωσαν ότι επιφυλάσσονται να τοποθετηθούν επί της πρότασης νόμου στα πλαίσια της συζήτησης που θα διεξαχθεί στην ολομέλεια της Βουλής.

11 Ιουλίου 2018