Παρόντες:

• Ζαχαρίας Ζαχαρίου, πρόεδρος    
• Γιώργος Περδίκης    
• Μάριος Μαυρίδης    
• Ελένη Σταύρου    
• Άριστος Δαμιανού    
• Ειρήνη Χαραλαμπίδου    　
• Γιώργος Κ. Γεωργίου
• Πανίκος Λεωνίδου
• Ζαχαρίας Κουλίας
• Κωστής Ευσταθίου
• Χρίστος Χρίστου

 　
Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Θεσμών, Αξιών και Επιτρόπου Διοικήσεως εξέτασε το πιο πάνω θέμα, που ενέγραψε η ίδια για σκοπούς αυτεπάγγελτης εξέτασης, σε τέσσερις συνεδρίες της, που πραγματοποιήθηκαν στις 15 Μαρτίου και στις 5 Απριλίου 2017, καθώς και στις 7 Μαρτίου και 2 Μαΐου 2018.

Στα πλαίσια των συνεδριάσεων αυτών κλήθηκαν και παρευρέθηκαν ενώπιον της επιτροπής ο Επίτροπος Ρυθμίσεως Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών και Ταχυδρομείων, ο διευθυντής του Γραφείου του Επιτρόπου Ρυθμίσεως Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών και Ταχυδρομείων, εκπρόσωποι του Υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, καθώς και των παροχέων ηλεκτρονικών επικοινωνιών “Cyta”, “Primetel” και “Cablenet Communication Systems Ltd”. H εταιρεία “MTN Cyprus”, παρ’ όλο που κλήθηκε, δεν κατέστη δυνατό να εκπροσωπηθεί ενώπιον της επιτροπής, κοινοποίησε όμως γραπτώς τις θέσεις της.

Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Θεσμών, Αξιών και Επιτρόπου Διοικήσεως θεώρησε σκόπιμο να εξετάσει αυτεπάγγελτα τη λειτουργία του θεσμού του Επίτροπου Ρυθμίσεως Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών και Ταχυδρομείων, αφού αυτός θεωρείται σημαντικός για τη ρύθμιση της αγοράς και την ανάπτυξη υγιούς ανταγωνισμού στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών και ταχυδρομείων, καθώς και για την οικονομία γενικότερα. Ο θεσμός αυτός είναι επίσης σημαντικός για την προστασία των καταναλωτών όσον αφορά τη διαμόρφωση των τιμών και την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών στον τομέα αυτό, καθώς και για την εξασφάλιση της παροχής τους στο σύνολο της κυπριακής κοινωνίας.

Ειδικότερα, η λειτουργία του θεσμού αυτού διέπεται από τον περί Ρυθμίσεως Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών και Ταχυδρομικών Υπηρεσιών Νόμο [Νόμος αρ. 112(Ι) του 2004]. Με βάση τον πιο πάνω νόμο ο Επίτροπος Ρυθμίσεως Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών και Ταχυδρομείων (επίτροπος) διορίζεται από το Υπουργικό Συμβούλιο για χρονική περίοδο που δεν υπερβαίνει τα έξι έτη. Σύμφωνα με τον ίδιο νόμο, προβλέπεται η ίδρυση και λειτουργία Γραφείου Επιτρόπου Ρυθμίσεως Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΓΕΡΗΕΤ), το οποίο έχει τη δική του νομική προσωπικότητα και δεν υπόκειται διοικητικά σε οποιοδήποτε υπουργείο.

Η επιτροπή, στα πλαίσια της εξέτασης του πιο πάνω θεσμού, ζήτησε από τον επίτροπο να την ενημερώσει για τις αρμοδιότητες, τα καθήκοντα και το έργο που επιτελεί, καθώς και για τη συνεργασία του τόσο με το Υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων όσο και με τους εμπλεκόμενους παροχείς ηλεκτρονικών υπηρεσιών.

Επιπρόσθετα, η επιτροπή ζήτησε να ακούσει τις απόψεις του Υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων και ειδικότερα ζήτησε να ενημερωθεί για την πολιτική του κράτους στον τομέα αυτό.

Παράλληλα, η επιτροπή ζήτησε να ακούσει και τις θέσεις/απόψεις των παροχέων ηλεκτρονικών επικοινωνιών, καλώντας τους να επισημάνουν και τα τυχόν προβλήματα που αντιμετωπίζουν στον τομέα αυτό.

Στα πλαίσια της συζήτησης που πραγματοποιήθηκε γύρω από το όλο θέμα, την επιτροπή απασχόλησαν μεταξύ άλλων θέματα όπως η ανάπτυξη υγιούς ανταγωνισμού στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών και ταχυδρομείων προς όφελος των καταναλωτών, η εξασφάλιση της παροχής των υπηρεσιών στον τομέα αυτό για το σύνολο της κυπριακής κοινωνίας, η προστασία των καταναλωτών κατά τις συναλλαγές τους με τους παροχείς των υπηρεσιών αυτών, ο καθορισμός των τιμών και η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, καθώς και διάφορα προβλήματα που παρουσιάζονται στον τομέα αυτό.

B. ΘΕΣΕΙΣ/ΑΠΟΨΕΙΣ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΩΝ ΜΕΡΩΝ

1.1 Επίτροπος Ρυθμίσεως Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών και Ταχυδρομείων (επίτροπος)

Ο επίτροπος κατέθεσε στην επιτροπή στοιχεία στα οποία επισημαίνονται τα ακόλουθα꞉

α. Όραμα του επιτρόπου είναι η αριστεία σε όλους τους τομείς της αρμοδιότητάς του προς όφελος του καταναλωτή, της αγοράς και της οικονομίας.

β. Σύμφωνα με το άρθρο 20 του υφιστάμενου νόμου που διέπει τη λειτουργία του εν λόγω θεσμού, μεταξύ των αρμοδιοτήτων και των εξουσιών του είναι να συμβουλεύει τον Υπουργό Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων επί θεμάτων που αφορούν τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες και τα ταχυδρομεία στην Κύπρο και να εφαρμόζει το εκάστοτε εφαρμοστέο πλαίσιο γενικής πολιτικής που πιθανόν να του διαβιβάζεται από τον υπουργό στα πλαίσια των μεταξύ τους συναντήσεων και διαβουλεύσεων.

γ. Κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων και εξουσιών του ο επίτροπος ενεργεί κατά τρόπο ο οποίος προάγει:

i. την παροχή υπηρεσιών και δικτύων ηλεκτρονικών επικοινωνιών και ταχυδρομικών υπηρεσιών για το σύνολο των πολιτών της Κυπριακής Δημοκρατίας,

ii. τα συμφέροντα του καταναλωτή, ειδικά σε ό,τι αφορά την τιμή και ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών στους τομείς της αρμοδιότητάς του,

iii. την εισαγωγή αποτελεσματικού ανταγωνισμού στην παροχή δικτύων και υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών και ταχυδρομείων και

iv. τη δυνατότητα παροχής ή διάθεσης μεγάλου εύρους εξοπλισμού και υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών.

δ. Ο επίτροπος, στα πλαίσια της διαφύλαξης των συμφερόντων των πολιτών της Κύπρου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διασφαλίζει επίσης μεταξύ άλλων:

i. την πρόσβαση όλων των πολιτών σε μια καθολική υπηρεσία σε όλη την επικράτεια που ελέγχει η Κυπριακή Δημοκρατία,

ii. την προστασία των καταναλωτών κατά τις συναλλαγές τους με τους παροχείς,

iii. την παροχή των αναγκαίων πληροφοριών και τη διαφάνεια στις τιμές και τους όρους αναφορικά με τη χρήση των δημόσια διαθέσιμων υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών,

iv. τη χρήση των ηλεκτρονικών επικοινωνιών σε χρήστες με ειδικές ανάγκες και

v. την ακεραιότητα και ασφάλεια των δικτύων και πληροφοριών στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες.

ε. Νέος τομέας δραστηριότητας του ΓΕΡΗΕΤ, με βάση συγκεκριμένη απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου με αριθμό 74.721, ημερομηνίας 14 Φεβρουαρίου 2013, είναι ο συντονισμός της υλοποίησης της στρατηγικής κυβερνοασφάλειας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Στο πλαίσιο της συγκεκριμένης αυτής δραστηριότητας το ΓΕΡΗΕΤ, σε συνεργασία με το Υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, το Υπουργείο Εξωτερικών, το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, το Υπουργείο Άμυνας, τον Έφορο Εσωτερικού Ελέγχου και την Κυπριακή Ακαδημία Δημόσιας Διοίκησης, προχωρεί στην υλοποίηση δράσεων και στη σύναψη συνεργασιών με στόχο τη θωράκιση του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα από απειλές του κυβερνοχώρου, καθώς και τη δημιουργία ομπρέλας προστασίας για την κοινωνία της πληροφορίας που αναπτύσσεται στην Κύπρο.

Στα πλαίσια της περαιτέρω συζήτησης ενώπιον της επιτροπής ο αρμόδιος επίτροπος ανέφερε ότι υπάρχουν τρεις βασικοί πυλώνες στους οποίους το ΓΕΡΗΕΤ στοχεύει τις ενέργειές του: η προσέλκυση επενδύσεων στους σχετικούς τομείς, η ανάπτυξη της αγοράς και η προστασία του καταναλωτή.

Όπως δήλωσε πρόσθετα ο επίτροπος, το ΓΕΡΗΕΤ έχει αρμοδιότητα μεταξύ άλλων για την αριθμοδότηση και τη διαχείριση του “.cy” για την Κυπριακή Δημοκρατία, όμως εδώ και μερικά χρόνια η διαχείριση του “.cy” έχει παραχωρηθεί στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, το οποίο είναι ο επίσημος διαχειριστής για όλα τα διαδικτυακά ονόματα ανωτάτου επιπέδου που καταλήγουν σε “.cy” ως υπηρεσία για τη διαδικτυακή κοινότητα στην Κύπρο.

Επιπρόσθετα, το ΓΕΡΗΕΤ έχει αρμοδιότητα για την αδειοδότηση των παροχέων, ταχυδρομικών ή ηλεκτρονικών επικοινωνιών.

Σύμφωνα με τον επίτροπο, ο ανταγωνισμός στην Κύπρο λειτουργεί ομαλά και παρ’ όλο το μέγεθος της χώρας μας υπάρχουν ήδη δύο ιδιόκτητα δίκτυα: της Cyta και της Cablenet. Το γεγονός αυτό θεωρείται ως μία ένδειξη ότι ο ανταγωνισμός λειτουργεί σωστά. Επίσης, όσον αφορά τους καταναλωτές, τους παρέχονται πολλές επιλογές από τους διάφορους παροχείς σε σχέση με τα είδη των ηλεκτρονικών και τηλεφωνικών υπηρεσιών που προσφέρονται και, αν αυτοί δεν είναι ικανοποιημένοι από κάποιο παροχέα, τότε μπορούν να επιλέξουν κάποιον άλλο.

Σε σχέση με τις ρυθμίσεις ο επίτροπος ανέφερε ότι υπάρχουν οι συμμετρικές και οι ασύμμετρες. Ειδικότερα, οι συμμετρικές είναι αυτές που αφορούν όλους τους παροχείς, όπως π.χ. τη συνεγκατάσταση σε κεραίες, ώστε να μην υπάρχουν πολλές κεραίες, τη χρήση σωλήνων κ.λπ. Επισημαίνεται για παράδειγμα ότι, αν μια εταιρεία ζητήσει συνεγκατάσταση σε κεραία από τη Cyta και αυτή της την αρνηθεί, τότε το ΓΕΡΗΕΤ μπορεί να παρέμβει. Επίσης, το ΓΕΡΗΕΤ δε ρυθμίζει πού θα τοποθετηθούν οι κεραίες και οι πομποί κινητής τηλεφωνίας αλλά τη συνεγκατάσταση.

Οι ασύμμετρες ρυθμίσεις αφορούν κυρίως τη Cyta που είναι ο παροχέας με τη δεσπόζουσα θέση στην αγορά. Οι ρυθμίσεις όμως αυτές μπορούν να αφορούν και άλλους παροχείς με σημαντική ισχύ στην αγορά. Όπως επισήμανε ο επίτροπος, όσον αφορά την ασύμμετρη ρύθμιση, κάθε τρία χρόνια γίνεται ανάλυση αγοράς, η οποία είναι μια διαδικασία που διαρκεί ένα με ενάμιση χρόνο. Αυτή η ανάλυση αγοράς καταδεικνύει κατά πόσο μια εταιρεία έχει ή όχι δεσπόζουσα θέση στην αγορά. Επομένως, εάν στα επόμενα τρία χρόνια αλλάξουν τα δεδομένα, ώστε στην επόμενη ανάλυση αγοράς να διαφανεί ότι εκτός από τη Cyta έχει δεσπόζουσα θέση στην αγορά και κάποιος άλλος παροχέας, τότε θα τύχει και αυτός σχετικής ρύθμισης. Όμως όλες οι αποφάσεις και ενέργειες που λαμβάνονται από πλευράς του επιτρόπου περνούν από τον έλεγχο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Eπομένως, ο επίτροπος ενεργεί πάντοτε στο πλαίσιο που τίθεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Όπως επισήμανε ο επίτροπος, ενώ αρχικά η ρύθμιση αφορούσε δεκαοκτώ κατηγορίες αγορών, τώρα περιορίστηκε σε τέσσερις, λόγω του ότι οι αγορές έχουν συμπτυχθεί ή απορρυθμιστεί ή διαμορφωθεί. Επισημαίνεται ότι η ρύθμιση αυτή αφορά μόνο τις χονδρικές αγορές.

Αναφορικά με το ζήτημα που εγέρθηκε ότι ο επίτροπος μέσω των ρυθμίσεων που επιβάλλει δεν αφήνει τη Cyta να πωλεί τις υπηρεσίες της πιο φθηνά, ο επίτροπος επισήμανε ότι αυτό δεν ευσταθεί για τους εξής λόγους: Το ΓΕΡΗΕΤ μέσω συγκεκριμένου υπολογισμού ρυθμίζει μόνο το ανώτατο ποσό που μπορεί να πουλά χονδρικά η Cyta σε άλλους παροχείς, π.χ. στην Primetel, στη ΜΤΝ κ.λπ. Ειδικότερα, το ΓΕΡΗΕΤ δε ρυθμίζει τις λιανικές τιμές πώλησης των προϊόντων της Cyta, αλλά η ίδια η Cyta. Επομένως, η Cyta έχει το δικαίωμα να πωλήσει λιανικώς σε οποιαδήποτε τιμή θέλει με τον περιορισμό ότι πρέπει να τηρεί τη λεγόμενη “συμπίεση περιθωρίου κέρδους”, δηλαδή τη διαφορά μεταξύ της χονδρικής και λιανικής τιμής πώλησης. Συγκεκριμένα, το ΓΕΡΗΕΤ δεν επεμβαίνει στη λιανική τιμή πώλησης των προϊόντων της σταθερής και κινητής τηλεφωνίας, οπότε η Cyta, αν το επιθυμεί, μπορεί να πωλεί σε χαμηλότερες τιμές.

Σε σχέση με τα πιο πάνω ο επίτροπος εξέφρασε προβληματισμό σχετικά με το ποιες είναι αυτές οι συγκεκριμένες ρυθμίσεις σε σχέση π.χ. με τη σταθερή ή κινητή τηλεφωνία ή την ευρυζωνική υπηρεσία που, με βάση τα όσα κατέθεσε η Cyta, δεν της επιτρέπουν να μειώσει τις τιμές της. Για παράδειγμα, η Cyta θα μπορούσε να μειώσει το μηνιαίο τέλος σταθερής σύνδεσης, δηλαδή το πάγιο.

Όσον αφορά τον τομέα της κυβερνοασφάλειας, ο επίτροπος επισήμανε ότι την περίοδο αυτή που οι απειλές από τον κυβερνοχώρο είναι μεγαλύτερες επιβάλλεται η προστασία της Κυπριακής Δημοκρατίας και των πολιτών της. Ειδικότερα, στον τομέα αυτό η Ευρωπαϊκή Ένωση λαμβάνει συγκεκριμένα μέτρα και προβαίνει σε σχετικές δράσεις.

Ένα από τα μέτρα αυτά είναι η νέα Οδηγία NIS, “Network Information Security”, η οποία αφορά την ασφάλεια του δικτύου και των υποδομών. Το ΓΕΡΗΕΤ μεριμνά για τη μεταφορά της Οδηγίας αυτής στην κυπριακή νομοθεσία και συνεργάζεται με το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού όσον αφορά την ενημέρωση τόσο των παιδιών και καθηγητών όσο και των γονέων σε θέματα κυβερνοασφάλειας. Επιπρόσθετα, το ΓΕΡΗΕΤ συμμετείχε στο Cyprus Cybercrime Centre of Excellence, το οποίο ήταν πρόγραμμα χρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Ένωση και αφορούσε την ενημέρωση και επιμόρφωση προσώπων όπως δικαστών, δικηγόρων, αστυνομικών κ.λπ.

Ανάμεσα στα καθήκοντα του ΓΕΡΗΕΤ είναι και η εξέταση παραπόνων των καταναλωτών, οι οποίοι, αν δεν είναι ικανοποιημένοι από τις συναλλαγές τους με τους παροχείς, μπορούν να απευθύνονται στο ΓΕΡΗΕΤ για την επίλυση των προβλημάτων τους. Στις περιπτώσεις αυτές μπορεί να επιβληθεί διοικητικό πρόστιμο, εφόσον διαπιστώνονται παραβάσεις από πλευράς των παροχέων ηλεκτρονικών υπηρεσιών και αφού πρώτα οι εμπλεκόμενοι κληθούν σε ακρόαση.

Επισημαίνεται επίσης ότι ανάμεσα στα καθήκοντα του ΓΕΡΗΕΤ είναι και ο έλεγχος των ταχυδρομείων και, αν διαπιστωθεί ότι δεν πληρούνται οι διατάξεις της νομοθεσίας, τότε προβλέπεται η επιβολή ποινών, όπως αναφέρεται πιο πάνω.

Όπως ανέφερε ο επίτροπος, στην Κύπρο η συνδεσιμότητα είναι πολύ υψηλή, συγκεκριμένα υπάρχει 100% κάλυψη σε επίπεδο επόμενης γενεάς και βρίσκεται πάνω από το μέσο όρο των δικτύων που μπορούν να προσφέρουν υψηλές ταχύτητες πάνω από 30 Mbps (Megabits per second). Εντούτοις, o Κύπριος καταναλωτής χρησιμοποιεί κατά μέσο όρο χαμηλές ταχύτητες γύρω στα 6,7 Mbps. Η Κύπρος βρίσκεται πολύ χαμηλά όσον αφορά τις ψηφιακές δεξιότητες και ο Κύπριος δε γνωρίζει πώς να αξιοποιήσει τις υπηρεσίες που λαμβάνει από τον παροχέα. Ειδικότερα, λόγω του ψηφιακού αναλφαβητισμού δεν υπάρχει ούτε η ζήτηση ούτε η ανάγκη για μεγαλύτερες ταχύτητες.

Σύμφωνα με τον επίτροπο, στην Κύπρο δεν υπάρχουν αρκετοί απόφοιτοι θετικών επιστημών ούτε ειδικοί στον τομέα της πληροφορικής και αυτό επιδρά αρνητικά στον τρόπο χρήσης του διαδικτύου, κάτι που δεν πρόκειται να αλλάξει από τη μία μέρα στην άλλη. Ακόμη και διάφορες επιχειρήσεις και γραφεία δε γνωρίζουν πώς να αξιοποιήσουν τις νέες τεχνολογίες, όπως τα “cloud computing” κ.λπ. Όπως τόνισε ο επίτροπος, η Κύπρος βρίσκεται στην εικοστή τέταρτη θέση συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές χώρες όσον αφορά τη δυνατότητα χρήσης υψηλών ταχυτήτων στο διαδίκτυο. Οι Κύπριοι είναι πρώτοι στη χρήση του Facebook, την παρακολούθηση ειδήσεων κ.λπ., αλλά ίσως είναι τελευταίοι στην Ευρώπη σε σχέση με την αξιοποίηση του διαδικτύου σε θέματα οικονομίας. Το γεγονός αυτό αποτελεί πρόβλημα, διότι, αν δεν υπάρχει ανάγκη για μεγαλύτερες διαδικτυακές ταχύτητες, τότε προφανώς δε θα υπάρξουν οι ανάλογες επενδύσεις από παροχείς σε σχέση με δίκτυα υψηλών ταχυτήτων.

Όσον αφορά το θέμα της σύναψης συμφωνίας τηλεφωνικής σύνδεσης με τα κατεχόμενα, ο επίτροπος ανέφερε ότι η υφιστάμενη νομοθεσία, η οποία είναι και εναρμονιστική, απαγορεύει τη σύναψη οποιασδήποτε συμφωνίας μεταξύ παροχέων στην Κύπρο και παροχέων οι οποίοι δεν είναι αδειοδοτημένοι, όπως συμβαίνει με τα κατεχόμενα.

Ο επίτροπος ανάφερε ότι υπάρχει πρόβλημα στελέχωσης του Γραφείου του λόγω της μη έγκαιρης πλήρωσης θέσεων. Επίσης, όπως επισήμανε, η μη έγκαιρη έγκριση του προϋπολογισμού τους έχει ως αποτέλεσμα να μην υπάρχει ο επαρκής χρόνος για την υλοποίηση των προγραμματισμένων έργων τους.

Επιπρόσθετα, ο επίτροπος ήγειρε το πρόβλημα της ακαταλληλότητας του κτιρίου στο οποίο στεγάζεται το Γραφείο του, το οποίο δεν πληρεί ορισμένες βασικές προδιαγραφές. Για παράδειγμα, απαιτείται η ύπαρξη ειδικού χώρου για την εγκατάσταση των server, καθώς και η ύπαρξη ξεχωριστών χώρων για την αρχειοθέτηση των διαβαθμισμένων εγγράφων. Επισημαίνεται ότι σε σχέση με τα πιο πάνω έχει εγκριθεί σχετικό κονδύλι και είναι ήδη σε εξέλιξη η διαδικασία εξεύρεσης κατάλληλου κτιρίου.

1.2 Διευθυντής του Γραφείου του Επιτρόπου Ρυθμίσεως Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΓΕΡΗΕΤ)

O διευθυντής του ΓΕΡΗΕΤ ανέφερε ότι σχετικά με το θέμα της κάλυψης αστικών και αγροτικών περιοχών δεν τίθεται ζήτημα αθέμιτου ανταγωνισμού ούτε και θέμα κατά πόσο μια εταιρεία έχει ή όχι δεσπόζουσα θέση στην αγορά. Όπως επεξήγησε ο ίδιος, το ποσοστό της κάλυψης και της χρονικής διάρκειας αυτής προβλέπεται στο διαγωνιστικό έγγραφο, όταν δίδονται οι συχνότητες, στο οποίο προβλέπεται και η παγκύπρια κάλυψη της κινητής τηλεφωνίας σε ποσοστό τουλάχιστον 75% του πληθυσμού. Για παράδειγμα, η Cyta προσφέρει κάλυψη σε κινητή τηλεφωνία σε ποσοστό 98% plus και η ΜΤΝ σε ποσοστό 96% plus. Όπως επισήμανε ο ίδιος, δεν υπάρχει κίνδυνος η Cyta να περιορίσει τις περιοχές όπου υπάρχει κάλυψη σταθερής τηλεφωνίας, διότι αυτό είναι μέρος του πακέτου της καθολικής υπηρεσίας.

Όσον αφορά την ασύμμετρη ρύθμιση, όπως ανέφερε ο διευθυντής του ΓΕΡΗΕΤ, δεν είναι μόνο η Cyta που έχει τύχει ασύμμετρης ρύθμισης στη σταθερή και στην κινητή τηλεφωνία, αλλά έχουν τύχει και άλλοι παροχείς, όπως η ΜΤΝ, η Cablenet και η Primetel. Εκεί όπου η Cyta έχει ασύμμετρη ρύθμιση, πέρα από τις υπόλοιπες εταιρείες, είναι στις μισθωμένες συνδέσεις, στο δίκτυο κινητής, για να δώσει πρόσβαση και δυνατότητα δραστηριοποίησης σε εικονικούς παροχείς κινητής τηλεφωνίας, καθώς και πρόσβαση στο σταθερό δίκτυο, για να μπορεί να δίδεται ευρυζωνική υπηρεσία. Επισημαίνεται ότι η ευρυζωνική υπηρεσία δεν εντάσσεται στο πλαίσιο του κοινωφελούς έργου που υποχρεούται από τον επίτροπο να παρέχει.

Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες προσφέρονται υπηρεσίες εντός της δέσμης της καθολικής υπηρεσίας, προβλέπεται η λειτουργία ταμείου αποζημίωσης, στο οποίο μπορεί ο παροχέας να αιτηθεί αποζημίωση, εφόσον αποδείξει ότι τη δαπάνη στην οποία προέβη δεν μπορεί να ανακτηθεί διαφορετικά.

Σε σχέση με την κατάθεση αγωγών της Cyta για καταβολή αποζημιώσεων λόγω ισχυριζόμενης ζημιάς εξαιτίας συγκεκριμένων αποφάσεων και διαταγμάτων του επιτρόπου για καθορισμό τελών, έως τώρα δεν έχουν καταβληθεί οποιοσδήποτε αποζημιώσεις. Οι εν λόγω αγωγές προέκυψαν μετά από την ακύρωση συγκεκριμένων αποφάσεων του επιτρόπου μέσω προσφυγών που κατέθεσε η Cyta. Επισημαίνεται ότι το χρηματικό ποσό για τις αγωγές αυτές ανέρχεται σε αρκετά εκατομμύρια και γίνεται σχετική πρόβλεψη ως πιθανή δαπάνη στον προϋπολογισμό του ΓΕΡΗΕΤ.

Όσον αφορά το θέμα της συμφωνίας για σύνδεση στην κινητή τηλεφωνία με τα κατεχόμενα, ο διευθυντής του ΓΕΡΗΕΤ ανέφερε ότι πριν από δύο χρόνια περίπου αδειοδοτούμενοι παροχείς ηλεκτρονικών επικοινωνιών που δραστηριοποιούνται στις ελεύθερες περιοχές της Κυπριακής Δημοκρατίας παρακάθισαν σε σειρά συναντήσεων με παροχείς που δραστηριοποιούνται στα κατεχόμενα και συζήτησαν ορισμένα σενάρια βάσει των οποίων θα μπορούσε να γίνει η σύνδεση αυτή. Ειδικότερα, είχαν καταγραφεί τρία σενάρια, τα οποία αφορούσαν την απευθείας σύνδεση, τη συμφωνία σύνδεσης με τις μητρικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στα κατεχόμενα και την εφαρμογή της νέας τεχνολογίας DUAL IMSI. Τελικά όμως δεν υιοθετήθηκε κανένα από τα πιο πάνω σενάρια. Σημειώνεται ότι οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στα κατεχόμενα ήθελαν να υιοθετηθεί η απευθείας σύνδεση και να αποφασίζουν αυτές για το ύψος της τιμής των υπηρεσιών που θα παρείχαν στους πελάτες τους.

2. Υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων

Η εκπρόσωπος του πιο πάνω υπουργείου ανέφερε ότι η Κύπρος έχει θέσει σε εφαρμογή ένα σχέδιο ψηφιακής στρατηγικής, το οποίο αποτελείται από πάρα πολλούς πυλώνες, μεταξύ αυτών και την ανάπτυξη των ηλεκτρονικών επικοινωνιών του κράτους. Οι στόχοι είναι πολυεπίπεδοι και προνοούν μεταξύ άλλων για τη δυνατότητα του πολίτη να απευθύνεται στο κράτος ηλεκτρονικά και να λαμβάνει τις υπηρεσίες που επιθυμεί σε λογική τιμή. Ανάμεσα στους στόχους αυτούς είναι και η ανάπτυξη του εμπορίου μέσω των ηλεκτρονικών επικοινωνιών.

Όπως είναι γνωστό, από το 2004, χρονιά κατά την οποία η Κύπρος εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, θεσμοθετήθηκε η ίδρυση και λειτουργία του ΓΕΡΗΕΤ, με βάση ευρωπαϊκές Οδηγίες που ενσωματώθηκαν στην εθνική νομοθεσία. Ο επίτροπος, ο οποίος προΐσταται του ΓΕΡΗΕΤ, είναι ο αρμόδιος για τη ρύθμιση της αγοράς και την ανάπτυξη του ανταγωνισμού στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών. Ως εκ τούτου, το υπουργείο δεν έχει πλέον ευθύνη στον τομέα αυτό. Ειδικότερα, το υπουργείο καθορίζει τη γενικότερη πολιτική και δεν επεμβαίνει στην άσκηση των ρυθμιστικών εξουσιών του επιτρόπου.

Η πιο πάνω εκπρόσωπος τόνισε ότι υπάρχει αγαστή συνεργασία μεταξύ του υπουργείου και του επιτρόπου, καθώς και των συνεργατών του, οι οποίοι είναι σύμβουλοι του υπουργού σε ό,τι αφορά τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες και τα ταχυδρομεία. Ο προϋπολογισμός όμως και η νομοθεσία που διέπει τη λειτουργία του ΓΕΡΗΕΤ προωθούνται μέσω του υπουργείου.

Αναφορικά με το θέμα του κόστους της κινητής τηλεφωνίας, η πιο πάνω εκπρόσωπος ανέφερε ότι ο τέως Υπουργός Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων είχε αναλάβει πρωτοβουλία πριν από δύο χρόνια περίπου και κάλεσε όλες τις εμπλεκόμενες στον τομέα αυτό εταιρείες να καταθέσουν τις απόψεις τους. Ειδικότερα, κρίθηκε σκόπιμο να εξεταστούν θέματα στα οποία η Κύπρος ως χώρα υστερεί συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, επειδή δεν υπάρχει ζήτηση όσον αφορά τη χρήση υψηλών διαδικτυακών ταχυτήτων και του υψηλού κόστους της χρήσης τους. Επισημαίνεται ότι όλες οι εταιρείες επικαλέστηκαν ότι δεν μπορούν να μειώσουν τις τιμές λόγω κόστους και ιδιαίτερα λόγω του κόστους που προέρχεται από τη χρήση των αγωγών της Cyta, που ενώνουν την Κύπρο.

Δεν ελέγχει το υπουργείο τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτό, αλλά ο επίτροπος. Επίσης, το κόστος της ευρυζωνικής τηλεφωνίας, η οποία αφορά το διαδίκτυο, δεν είναι μέσα στις υποχρεώσεις του καθολικού παροχέα. Η αύξηση της χρήσης του διαδικτύου είναι ένας στόχος και πρέπει και ο Κύπριος πολίτης να κρίνει ότι χρειάζεται αυτές τις μεγάλες διαδικτυακές ταχύτητες. Όταν όμως το κράτος δεν προσφέρει ακόμη μέσω διαδικτύου αρκετές ηλεκτρονικές υπηρεσίες και ο πολίτης εξυπηρετείται με πιο χαμηλές ταχύτητες, τότε δε θα ενδιαφερθεί να τις αυξήσει και θα χρειάζεται να πληρώνει ακριβότερες τιμές. Όλα πρέπει να εξεταστούν σε συνάρτηση, έτσι ώστε, αν το κράτος αυξήσει από πλευράς του την παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών, τότε ο πολίτης να χρειαστεί και πιο υψηλές ταχύτητες και ακολούθως λόγω της αυξημένης χρήσης και ζήτησης πιθανόν να μειωθεί και το κόστος.

3. Cyta

Ο εκπρόσωπος της Cyta ανέφερε ότι η Cyta είναι ένας οργανισμός ο οποίος επενδύει και παρέχει υπηρεσίες σ’ ολόκληρη την επικράτεια της Κύπρου, τόσο σε αστικές όσο και σε αγροτικές περιοχές. Στις αγροτικές περιοχές η Cyta δίνει τη δυνατότητα και σε ηλικιωμένα άτομα να συνδέονται με το διαδίκτυο σε ταχύτητες σημαντικά υψηλές για τις ανάγκες τους. Το κόστος όμως αυτό στις πλείστες περιπτώσεις δεν καλύπτεται, όταν ο αριθμός των κατοίκων της αγροτικής περιοχής είναι πολύ μικρός και έχει ως αποτέλεσμα την οικονομική επιβάρυνση της Cyta.

Ειδικότερα, στα πλαίσια της άσκησης κοινωνικής πολιτικής, η Cyta παρέχει σήμερα σε τριάντα πέντε χιλιάδες πελάτες βασικές υπηρεσίες, όπως είναι η σταθερή τηλεφωνία, με την επιβάρυνσή τους να ανέρχεται μόνο στο μισό της τιμής. Επισημαίνεται ότι η πολιτική αυτή υπήρχε και επιβλήθηκε και από τον επίτροπο. Επίσης, υπάρχουν τρεισήμισι χιλιάδες συνδρομητές που είναι συνάνθρωποί μας με ειδικές ανάγκες, όπως για παράδειγμα άτομα με προβλήματα όρασης, ακοής, κινητικά προβλήματα, τα οποία απολαμβάνουν υπηρεσίες διαδικτύου και ειδικές υπηρεσίες, οι οποίες εξυπηρετούν τις ανάγκες τους σε σημαντικά μειωμένες τιμές.

Ο εκπρόσωπος της Cyta, αφού επισήμανε την ύπαρξη καλής συνεργασίας μεταξύ του οργανισμού και του επιτρόπου, ανέφερε ότι ο επίτροπος στα πλαίσια της ρυθμιστικής του δράσης επιβάλλει συγκεκριμένη ρύθμιση μόνο όσον αφορά τον καθορισμό των χονδρικών τιμών, ώστε να παρέχονται υπηρεσίες πρόσβασης που θα βοηθούν τους εναλλακτικούς παροχείς. Ειδικότερα, οι υπηρεσίες που παρέχονται με βάση την πιο πάνω ρύθμιση παρέχονται στα πλαίσια συγκεκριμένης μεθοδολογίας κοστολόγησης και τιμολόγησης. Τα έσοδα όμως στις πλείστες περιπτώσεις δεν καλύπτουν το πλήρες κόστος του οργανισμού.

Όσον αφορά τον καθορισμό της ασύμμετρης ρύθμισης, η ρύθμιση αυτή επιβάλλεται σε οργανισμούς όπως η Cyta και χαρακτηρίζεται ως ασύμμετρη ρύθμιση από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τον επίτροπο. Ειδικότερα, η ρύθμιση αυτή πηγάζει από το ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο και επιβάλλεται σε οργανισμούς με βάση κάποια κριτήρια, τα οποία είναι συνυφασμένα με την ένταση του ανταγωνισμού που υπάρχει στην αγορά. Συγκεκριμένα, η ασύμμετρη ρύθμιση επιβάλλει υποχρεώσεις σε οργανισμούς οι οποίες καθορίζουν κυρίως τι είδους προϊόντα παρέχει ένας οργανισμός, τις διαδικασίες με τις οποίες τα παρέχει, καθώς και την τιμολόγηση με την οποία παρέχονται κάποιες από αυτές τις υπηρεσίες.

Όπως επεξήγησε στην επιτροπή ο εκπρόσωπος της Cyta, πριν υλοποιηθεί πλήρως το ευρωπαϊκό ρυθμιστικό αυτό πλαίσιο από την Κυπριακή Δημοκρατία, η Cyta, μαζί με άλλους οργανισμούς χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχουν περίπου το ίδιο μέγεθος με την Κύπρο, όπως η Μάλτα και το Λουξεμβούργο, ανέλαβαν από κοινού την πρόσληψη συμβούλων, οι οποίοι έκαναν μελέτη που αφορούσε την ανάγκη διαφοροποίησης από το ενιαίο ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο, ειδικά στον τρόπο που εφαρμόζεται στις μικρότερες χώρες. Αυτή η μελέτη υποβλήθηκε στις ρυθμιστικές αρχές και στα αρμόδια υπουργεία των πιο πάνω τριών χωρών μελών και παρουσιάστηκε ενώπιον της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ειδικότερα, η μελέτη αυτή έγινε για να αποδείξει ότι δεν είναι σωστό να προβλέπεται μια ενιαία ρύθμιση η οποία να καθορίζεται με βάση τις αγορές χωρών μελών όπως είναι π.χ. η Γερμανία, η Αγγλία, η Ισπανία κ.λπ., που έχουν πολλά εκατομμύρια κατοίκους, και να τυγχάνει ίδιας εφαρμογής και στις μικρότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως η Κύπρος. Συγκεκριμένα, η ρύθμιση αυτή δημιουργεί προβλήματα, διότι, αν το κόστος της εφαρμογής της κατανέμεται για παράδειγμα ανάμεσα σε ογδόντα εκατομμύρια συνδρομητές, όπως π.χ. στη Γερμανία, τότε προκύπτει κόστος ανά συνδρομητή το οποίο είναι μικρότερο σε σχέση με το κόστος ρύθμισης στις μικρότερες χώρες, όπου αυτό θα είναι πολύ μεγαλύτερο ανά συνδρομητή.

Η θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την πιο πάνω μελέτη ήταν ότι επιθυμεί την ύπαρξη μιας ενιαίας αγοράς και ενός ενιαίου ρυθμιστικού πλαισίου, διότι ο σκοπός της ρύθμισης είναι η ανάπτυξη της αγοράς και η δημιουργία ανταγωνισμού. Επομένως, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της Cyta, υπάρχει ένα ρυθμιστικό πλαίσιο, το οποίο επιβάλλεται από την ευρωπαϊκή νομοθεσία και το οποίο εφαρμόζεται με τον ίδιο τρόπο τόσο στη Γερμανία, για παράδειγμα, όσο και στην Κύπρο.

Η Cyta ξεκίνησε αρχικά με μια ρύθμιση η οποία ήταν αυστηρή, λεπτομερής και περιοριστική και πρέπει σταδιακά να μη χρειάζεται πλέον ρύθμιση. Την περίοδο αυτή στην αγορά υπάρχει ανταγωνισμός από τους εγχώριους παροχείς στον τομέα αυτό, υπάρχει όμως και μεγάλος εξωτερικός ανταγωνισμός, ο οποίος δεν είναι ορατός, από οργανισμούς που δε βρίσκονται στην Κύπρο, όπως για παράδειγμα η εφαρμογή “Skype”. Επομένως, λόγω όλων αυτών των παραγόντων, δηλαδή της ρύθμισης του εσωτερικού και εξωτερικού ανταγωνισμού, επικρατεί μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται ως άκρως ανταγωνιστική και γι’ αυτό πρέπει η αγορά να οδηγηθεί σταδιακά σε μικρότερη ρύθμιση. Όπως τόνισε επίσης ο εκπρόσωπος της Cyta, μέρος της ρύθμισης που επιβαλλόταν από τον επίτροπο έχει αντικατασταθεί και σήμερα επιβάλλεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Για παράδειγμα, τα τέλη της περιαγωγής μειώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κοινοβούλια, με τη ρύθμιση αυτή να είναι σημαντική για τη συγκεκριμένη αγορά και να θεωρείται ρύθμιση λιανικών τιμών. Επομένως, η ρύθμιση στον τομέα αυτό μειώθηκε σημαντικά, από την άλλη όμως σε κάποιες συγκεκριμένες αγορές έχει αυξηθεί.

Αναφορικά με το θέμα που ηγέρθη, ότι ο επίτροπος μέσω της ρύθμισής του εμποδίζει τη Cyta να μειώσει τις τιμές της στη σταθερή τηλεφωνία, ο πιο πάνω εκπρόσωπος επισήμανε ότι το θέμα προέκυψε μέσα από συζητήσεις που είχαν γίνει πριν από τρία-τέσσερα χρόνια. Ήταν συζητήσεις που είχαν γίνει, όταν υποβλήθηκαν συγκεκριμένα πακέτα προς έγκριση στη ρυθμιστική αρχή και δεν εγκρίθηκαν. Η Cyta δε συμφώνησε με την αιτιολόγηση που δόθηκε από το ΓΕΡΗΕΤ και ειδικότερα έκρινε ότι έπρεπε να της είχε δοθεί μεγαλύτερη ευελιξία το διάστημα εκείνο, ώστε να δημιουργήσει κάποια πακέτα τα οποία θα συνδύαζαν σταθερή τηλεφωνία με υπηρεσίες φωνής κ.λπ. και έτσι θα μπορούσε να προσφέρει στον καταναλωτή χαμηλότερες τιμές. Όταν έγινε η απελευθέρωση της σταθερής τηλεφωνίας, έγινε προσπάθεια τέτοιου είδους πακέτα να δοθούν στους καταναλωτές και στην πορεία δόθηκαν με σημαντικές εκπτώσεις στις τιμές.

Τέλος, ο εκπρόσωπος της Cyta ενημέρωσε την επιτροπή ότι προγραμματίζεται η διεξαγωγή μιας μεγάλης επένδυσης, η οποία αφορά την αφαίρεση του χάλκινου δικτύου από τους δρόμους και τη χρησιμοποίηση δικτύου οπτικών ινών. Το κόστος του δικτύου αυτού πρέπει να καλυφθεί από τις τιμές της.

4. Cablenet Communications Systems LTD

Oι εκπρόσωποι της πιο πάνω εταιρείας εκφράστηκαν θετικά για το διαχρονικά σημαντικό έργο που ασκεί ο επίτροπος, διότι συμβάλλει στη διασφάλιση των δικαιωμάτων της εταιρείας. Ειδικότερα, ως παροχέας μπορεί να επεκτείνει τα δίκτυά της, να αναπτύξει γρήγορες ταχύτητες σε χαμηλές τιμές και να προσφέρει υψηλής ποιότητας υπηρεσίες επί ίσοις όροις, όπως ισχύει και για τη Cyta. Επίσης, η εταιρεία έχει δικά της δίκτυα πρόσβασης και μπορεί να παρέχει καλύτερες υπηρεσίες σε καλύτερες τιμές.

Οι πιο πάνω εκπρόσωποι επισήμαναν ενώπιον της επιτροπής ότι υπάρχουν διατάξεις σε ορισμένες νομοθεσίες οι οποίες δρουν συγκρουσιακά με τις αρμοδιότητες του ΓΕΡΗΕΤ, με αποτέλεσμα σε κάποιες περιπτώσεις να μην μπορεί να λειτουργήσει ομαλά ο ανταγωνισμός και να επηρεάζεται η λειτουργία της αγοράς. Για παράδειγμα, μια τέτοια περίπτωση αφορά το υφιστάμενο πλαίσιο λειτουργίας της Υπηρεσίας Προστασίας Καταναλωτή του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού.

Οι πιο πάνω εκπρόσωποι ήγειραν επίσης τον προβληματισμό τους όσον αφορά κάποιες διατάξεις στη νομοθεσία περί Διατήρησης Τηλεπικοινωνιακών Δεδομένων, βάσει των οποίων, για να μπορέσει ένας παροχέας να δώσει στοιχεία σε μια υπηρεσία, πρέπει να εκδοθεί σχετικό δικαστικό διάταγμα. Αυτό, όπως επεξηγήθηκε ενώπιον της επιτροπής, ορισμένες φορές δημιουργεί σοβαρό πρόβλημα, διότι υπήρξαν αρκετά αιτήματα από την Ελλάδα, όπου υπάρχουν αναπτυγμένες υπηρεσίες παρακολούθησης ηλεκτρονικού εγκλήματος, τα οποία αφορούσαν περιπτώσεις εφήβων με αυτοκτονικές τάσεις. Το θέμα αυτό πρέπει να απασχολήσει σοβαρά τους αρμοδίους και να τύχει σχετικής εξέτασης.

Το ΓΕΡΗΕΤ χειρίζεται πολλά θέματα τα οποία βοηθούν στην ανάπτυξη του ανταγωνισμού. Το 2008 το ΓΕΡΗΕΤ έκανε εκτεταμένη εργασία συντονισμού κυβερνητικών γραφείων και αρμόδιων αρχών, για να μπορούν όλοι οι παροχείς να διενεργούν εκσκαφές σε δημόσιους χώρους, δρόμους, πεζοδρόμια κ.λπ. Το γεγονός αυτό ήταν καθοριστικό για την εταιρεία Cablenet όσον αφορά την ανάπτυξη δικών της δικτύων διανομής. Επομένως, το ΓΕΡΗΕΤ συνέβαλε στην ανάπτυξη εναλλακτικών υπηρεσιών σε καλύτερες τιμές και σε υψηλότερες ταχύτητες.

Σύμφωνα με τους πιο πάνω εκπροσώπους, η Cablenet κατά την εγκατάσταση του δικτύου της κάνει χρήση του εκτεταμένου συστήματος διασωλήνωσης της Cyta, που αποτελείται από φρεάτια και σωλήνες στους δρόμους και στα πεζοδρόμια, τα οποία συνδέουν όλη την Κύπρο και σχεδόν όλα τα υποστατικά. Για τη χρήση του συστήματος αυτού η Cyta πληρώνεται από την Cablenet. Όπως επεξηγήθηκε στην επιτροπή, η Cyta, λόγω της εκτεταμένης μηχανογράφησης του συστήματος αυτού, βρίσκεται σε πλεονεκτικότερη θέση, διότι η εταιρεία “Cablenet”, για να μπορέσει να συνδέσει κάποιο πελάτη, πρέπει πρώτα να στείλει λειτουργό της στη συγκεκριμένη περιοχή, για να δει τα φρεάτια και να υπολογίσει τις διασωληνώσεις. Ακολούθως, ο λειτουργός θα επιστρέψει στο γραφείο, για να κάνει τη μελέτη, να υπολογίσει το κόστος και να ετοιμάσει την προσφορά, σε αντίθεση με το λειτουργό της Cyta, ο οποίος έχει τη δυνατότητα να κάνει την εργασία αυτή από το γραφείο του, επειδή ήδη κατέχει την αναγκαία πληροφόρηση. Επομένως, για την εταιρεία “Cablenet” η εργασία αυτή θα έχει μεγαλύτερο κόστος.

Σε σχέση με τα πιο πάνω, το ΓΕΡΗΕΤ, με βάση το θεσμικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία και τις αρμοδιότητές του, το οποίο διασφαλίζει τα δικαιώματα όλων των παροχέων, έχει δημιουργήσει το κατάλληλο ηλεκτρονικό σύστημα, το οποίο προσφέρει την πιο πάνω αναγκαία πληροφόρηση.

Εν κατακλείδι, σύμφωνα με τους πιο πάνω εκπροσώπους, ο ρόλος του ΓΕΡΗΕΤ είναι καθοριστικός για την οικονομική επιβίωση των παροχέων που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτό.

5. Primetel

Η εκπρόσωπος της Primetel που παρευρέθηκε στην επιτροπή επιφυλάχθηκε να τοποθετηθεί γραπτώς σε μεταγενέστερο στάδιο. Ως εκ τούτου, στην επιστολή της που στάλθηκε στην επιτροπή, με ημερομηνία 27 Σεπτεμβρίου 2017, επισημαίνονται τα ακόλουθα:

Η Primetel θεωρεί ότι ο ρόλος του επιτρόπου είναι πολύ σημαντικός στην κυπριακή αγορά, ιδιαίτερα αν αναλογιστεί κανείς ότι η Κυπριακή Δημοκρατία παραμένει η μοναδική ίσως χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση όπου το κράτος κατέχει το 100% του ιδιοκτησιακού καθεστώτος μίας εταιρείας τηλεπικοινωνιών, της Cyta.

Η παρουσία του επιτρόπου είναι αναγκαία, καθώς η αγορά ηλεκτρονικών επικοινωνιών είναι μια εξελικτική αγορά, η οποία επιβάλλει όπως οι παροχείς που δραστηριοποιούνται σε αυτήν εξελίσσονται και προσαρμόζονται με γρήγορους ρυθμούς.

6. ΜΤΝ Cyprus

Η πιο πάνω εταιρεία, λόγω του ότι δεν εκπροσωπήθηκε στις συνεδρίες της επιτροπής, απέστειλε γραπτώς τις θέσεις της. Ειδικότερα, στην επιστολή που στάλθηκε στην επιτροπή, με ημερομηνία 5 Απριλίου 2017, επισημαίνονται τα ακόλουθα:

α. Ο ρόλος του ΓΕΡΗΕΤ είναι πολύ σημαντικός, αφού ενεργεί ως αρχή που διασφαλίζει τον ανταγωνισμό στην αγορά των ηλεκτρονικών επικοινωνιών και είναι απαραίτητο να υπάρχει μια ανεξάρτητη αρχή για τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες.

β. Η ΜΤΝ γενικότερα υποστηρίζει τη διατήρηση και την ενίσχυση της ρύθμισης της πρόσβασης, με σκοπό τη διατήρηση του ανταγωνισμού στα υφιστάμενα δίκτυα και την ανάπτυξη δικτύων υψηλής χωρητικότητας. Η ΜΤΝ θα συνεχίσει να εργάζεται προς το σκοπό αυτό, όπως άλλωστε έχει αποδείξει με τις επενδύσεις στις οποίες προέβη στην αγορά.

γ. Η ΜΤΝ θα συνεχίσει να υποστηρίζει τις πρωτοβουλίες για την προώθηση του ανταγωνισμού σε δίκτυα οπτικών ινών, αλλά παράλληλα ζητά και τη διατήρηση του ρυθμιστικού πλαισίου που δε θα επιτρέψει στους οργανισμούς με σημαντική ισχύ στην αγορά -και δη στη Cyta- να προχωρήσουν ανεξάρτητα και με τρόπο που να μην επιτρέψει στους εναλλακτικούς παροχείς να δραστηριοποιηθούν αποτελεσματικά. Το ρυθμιστικό περιβάλλον πρέπει να επιτρέψει μέσω κατάλληλων και διαφορετικών χονδρικών προϊόντων στους εναλλακτικούς παροχείς να επενδύσουν σύμφωνα με τις δυνατότητές τους στο δίκτυο οπτικών ινών και όχι να οδηγηθεί σε ρυθμιστικές χαλαρότητες προς το φορέα που θα αναπτύξει το δίκτυο των οπτικών ινών.

δ. To ρυθμιστικό περιβάλλον πρέπει να συνεχίσει να επιβάλλει αποτελεσματική πρόσβαση σε αγωγούς και άλλες υποδομές δικτύων. Η παροχή οπτικών προϊόντων, όταν θα είναι εφικτή, θα κυριαρχήσει στην αγορά και συνεπώς πρέπει η ρύθμιση να είναι τέτοια, ώστε το λιανικό άκρο του φορέα ανάπτυξης του δικτύου -και στην προκειμένη περίπτωση αυτό της Cyta- να μην έχει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι των άλλων οργανισμών που προσφέρουν λιανικά προϊόντα μέσω του δικτύου αυτού.

ε. Πέραν των ρυθμίσεων που αφορούν ειδικά τις επενδύσεις σε δίκτυα νέας γενιάς, είναι αναγκαίο η αγορά γενικότερα να λειτουργεί ομαλά, ώστε να υπάρχουν συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού και να είναι δυνατό για όλους τους παροχείς να επενδύσουν.

στ. Ο αποτελεσματικός έλεγχος από μια ανεξάρτητη και αμερόληπτη αρχή είναι ένας παράγοντας ομαλότητας. Η διασφάλιση κοστοστρεφών τιμών και ισότιμης μεταχείρισης στην αγορά χονδρικής μέσω της ρύθμισης είναι ιδιαίτερα σημαντική, αφού δε στραγγαλίζονται οι υπόλοιποι παροχείς και έχουν τη δυνατότητα να προβούν σε επιπλέον επενδύσεις.

ζ. Τέλος, η ΜΤΝ αναμένει και άλλες πρωτοβουλίες, όπως στο θέμα της ρύθμισης της παροχής τηλεοπτικού περιεχομένου μαζί με πακέτα τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών, το οποίο πρέπει να εξεταστεί τόσο υπό το πρίσμα της ρύθμισης της αγοράς τηλεπικοινωνιών όσο και υπό το πρίσμα του δικαίου του ανταγωνισμού.

Γ. ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ/ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ, ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ/ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΛΗΚΤΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Θεσμών, Αξιών και Επιτρόπου Διοικήσεως, αφού μελέτησε όλα όσα τέθηκαν ενώπιόν της, ομόφωνα καταλήγει στα ακόλουθα:

1. Διαπιστώσεις/επισημάνσεις της επιτροπής

α. Ο επίτροπος και ειδικότερα το ΓΕΡΗΕΤ διατηρούν πολύ καλή συνεργασία τόσο με το Υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων όσο και με όλους τους παροχείς ηλεκτρονικών υπηρεσιών και επικοινωνιών που δραστηριοποιούνται στην Κυπριακή Δημοκρατία.

β. Ο επίτροπος, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες της κυπριακής αγοράς, επιτελεί σημαντικό έργο στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών και συμβάλλει στη δημιουργία υγιούς ανταγωνισμού. Επίσης, μέσω της ρυθμιστικής του δράσης, διασφαλίζεται η παροχή των υπηρεσιών του τομέα αυτού για το σύνολο της κυπριακής επικράτειας.

γ. Η ρύθμιση των ηλεκτρονικών επικοινωνιών από το ΓΕΡΗΕΤ διαπιστώνεται ότι σταδιακά έχει περιοριστεί στους αναγκαίους τομείς που αφορούν τις χονδρικές αγορές και η αγορά αναπτύσσεται με τη βελτίωση του ανταγωνισμού προς όφελος των καταναλωτών.

δ. Η αγορά πρέπει να λειτουργεί ομαλά και σε συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού. Γι’ αυτό επισημαίνεται ότι ο επίτροπος πρέπει να λειτουργεί ως μια ανεξάρτητη και αμερόληπτη αρχή, παρέχοντας όλα τα αναγκαία εχέγγυα για την ομαλή λειτουργία της αγοράς. Η ρύθμιση πρέπει να είναι τέτοια, ώστε να μην έχουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα παροχείς με σημαντική ισχύ έναντι άλλων παροχέων στην αγορά. Ειδικότερα, μέσω της ρυθμιστικής δράσης του επιτρόπου πρέπει να παρέχεται η δυνατότητα σε όλους τους παροχείς για νέες επενδύσεις και να λαμβάνονται μέτρα για την πρόληψη καταχρηστικών συμπεριφορών από παροχείς με σημαντική ισχύ στην αγορά. Η διασφάλιση κοστοστρεφών τιμών και ισότιμης μεταχείρισης είναι ιδιαίτερα σημαντική, ώστε όλες οι εταιρείες να έχουν τη δυνατότητα για επιπλέον επενδύσεις.

ε. Επισημαίνεται ότι στο πλαίσιο της ανάπτυξης του ανταγωνισμού δεν πρέπει οι ρυθμίσεις και οι αποφάσεις του ΓΕΡΗΕΤ να επηρεάζουν αρνητικά την περαιτέρω ανάπτυξη της Cyta, η οποία, εκτός από το κόστος ρύθμισης που επωμίζεται, υλοποιεί σημαντικά έργα υποδομής για την ανάπτυξη του δικτύου της σε όλες τις αγροτικές περιοχές της Κύπρου. Επιπρόσθετα, η Cyta προσφέρει και κοινωνικό έργο στην κυπριακή κοινωνία, παρέχοντας τις υπηρεσίες της σε κατοίκους των απομακρυσμένων αγροτικών περιοχών, στηρίζοντας τις ευαίσθητες ομάδες του πληθυσμού μας. Για το λόγο αυτό η επιτροπή εκφράζει την ευαρέσκειά της για το κοινωνικό έργο που επιτελεί η Cyta.

στ. Στην Κύπρο διαπιστώνεται ότι υπάρχει πρόβλημα ψηφιακού αναλφαβητισμού, γεγονός το οποίο πρέπει να προβληματίσει σοβαρά την εκτελεστική εξουσία. Ειδικότερα, η Κύπρος, σύμφωνα με τον επίτροπο, κατέχει την 24η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσον αφορά τις ψηφιακές δεξιότητες.

ζ. Διαπιστώνεται επίσης η ανάγκη για αύξηση των διαδικτυακών ταχυτήτων. Το θέμα αυτό είναι άρρηκτα συνδεδεμένο και με το πρόβλημα του ψηφιακού αναλφαβητισμού, διότι, και να αυξηθούν οι ταχύτητες στο διαδίκτυο, η πλειονότητα των Κυπρίων πολιτών θα αδυνατεί να τις αξιοποιήσει. Ειδικότερα, όπως επισημάνθηκε στην επιτροπή, ο Κύπριος πολίτης επιδεικνύει μεγάλο ενδιαφέρον όσον αφορά τη χρήση του Facebook, την πληροφόρηση, την παρακολούθηση ταινιών μέσω διαδικτύου κ.λπ., ενώ παρατηρείται ελάχιστη αξιοποίηση του διαδικτύου σε θέματα οικονομίας. Η αύξηση της ζήτησης και της χρήσης υψηλών διαδικτυακών ταχυτήτων θα συνέβαλλε στο να γίνουν οι ανάλογες επενδύσεις από παροχείς για δίκτυα υψηλών ταχυτήτων. Επίσης, η αύξηση της ζήτησης αυτής από μεγαλύτερο ποσοστό πολιτών, αλλά και από επιχειρήσεις που θα αξιοποιούν τα οφέλη της σύγχρονης τεχνολογίας προφανώς θα μείωνε το κόστος παροχής από την πλευρά των εταιρειών.

η. Το προγραμματιζόμενο έργο της Cyta για αφαίρεση και αντικατάσταση του χάλκινου δικτύου της με δίκτυο οπτικών ινών κρίνεται ιδιαίτερα σημαντικό, παράλληλα όμως πρέπει να καταβληθεί προσπάθεια να μην επέλθουν ιδιαίτερες αυξήσεις για τους καταναλωτές.

θ. Η υλοποίηση της στρατηγικής για την κυβερνοασφάλεια είναι ιδιαίτερα σημαντική, διότι συμβάλλει στη θωράκιση του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα από απειλές από τον κυβερνοχώρο και δημιουργεί την κατάλληλη ομπρέλα προστασίας για την κοινωνία της πληροφορίας που αναπτύσσεται στην Κύπρο.

ι. Διαπιστώνεται ότι το ΓΕΡΗΕΤ πρέπει σύντομα να μεταστεγαστεί σε άλλο, κατάλληλο κτίριο, το οποίο να πληρεί τις αναγκαίες προδιαγραφές για τις ανάγκες λειτουργίας του και για τη σωστή διαχείριση και διαφύλαξη των διαβαθμισμένων εγγράφων του.

2. Εισηγήσεις/συμπεράσματα της επιτροπής

α. Πρέπει η εκτελεστική εξουσία να εξεύρει τρόπους, ώστε οι Κύπριοι πολίτες να αναπτύξουν και να βελτιώσουν τις ψηφιακές τους δεξιότητες. Ειδικότερα, εάν η κυβέρνηση επιθυμεί να εφαρμοστεί ολοκληρωμένα και με επιτυχία η ηλεκτρονική διακυβέρνηση σε όλους τους τομείς της διοίκησης, πρέπει να ενεργήσει προς αυτή την κατεύθυνση, λαμβάνοντας μέτρα για την εξάλειψη του προβλήματος του ψηφιακού αναλφαβητισμού.

β. Η αύξηση της χρήσης υψηλών διαδικτυακών ταχυτήτων είναι ιδιαίτερα σημαντική και για τον επιχειρηματικό κόσμο για σκοπούς ανάπτυξης του ηλεκτρονικού εμπορίου. Ειδικότερα, μέσω της ανάπτυξης του ηλεκτρονικού εμπορίου, θα προωθηθούν καλύτερα τα κυπριακά προϊόντα, με θετικές επιπτώσεις για την οικονομία.

γ. Για το λόγο αυτό η εκτελεστική εξουσία είναι σημαντικό να δώσει τα αναγκαία κίνητρα, ώστε οι πολίτες να αξιοποιούν περαιτέρω το διαδίκτυο και την τεχνολογία που παρέχεται μέσω αυτού. Ειδικότερα, για την επίτευξη των στόχων της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, πρέπει οι πολίτες να ενθαρρυνθούν περαιτέρω μέσω της παροχής συγκεκριμένων κινήτρων. Επομένως, θα μπορούσε να παραχωρηθεί συγκεκριμένο ποσοστό έκπτωσης, όπως για παράδειγμα στις περιπτώσεις πληρωμής των κοινωνικών ασφαλίσεων και διάφορων άλλων φορολογιών μέσω διαδικτύου.

δ. Ο επίτροπος μέσω ρυθμίσεών του πρέπει να συμβάλλει στη διασφάλιση των συμφερόντων των καταναλωτών, τόσο σε σχέση με τις τιμές των προσφερόμενων υπηρεσιών όσο και σε σχέση με την ποιότητά τους. Ειδικότερα, λόγω ανταγωνισμού, οι πολίτες συνήθως επιλέγουν τους παροχείς με τις χαμηλότερες και πιο ανταγωνιστικές τιμές, γι’ αυτό επιβάλλεται να ασκείται αυστηρότερος έλεγχος όσον αφορά την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών.

ε. Πρέπει να προβληματίσει την κυβέρνηση το ζήτημα της ασύμμετρης ρύθμισης που προκύπτει από το ευρωπαϊκό ενιαίο ρυθμιστικό πλαίσιο, διότι είναι σημαντικό να λαμβάνονται υπόψη από τους αρμοδίους οι ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούν στην κυπριακή αγορά, λόγω του ότι αυτή είναι μικρή. Ειδικότερα, το κόστος αυτό, όπως επισημάνθηκε από τη Cyta, είναι δυσανάλογα μεγάλο για τις μικρότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως η Κύπρος, η Μάλτα και το Λουξεμβούργο.

στ. Η επιτροπή εισηγείται να εξεταστεί από τη Cyta κατά πόσο υπάρχει δυνατότητα να επέλθουν ορισμένες μειώσεις στις τιμές της, χωρίς όμως αυτό να επηρεάσει αρνητικά την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών της. Η ενδεχόμενη μείωση των τιμών της σε ορισμένες υπηρεσίες της προφανώς θα καταστήσει τη Cyta πιο ανταγωνιστική.

ζ. Για σκοπούς προστασίας των καταναλωτών κρίνεται σκόπιμο όπως ορισμένες υπηρεσίες όπως οι πληροφορίες καταλόγου, π.χ. το “11892”, ή διάφορες άλλες τηλεφωνικές υπηρεσίες, διαγωνισμοί κ.λπ. τύχουν εκτενέστερου ελέγχου από τον επίτροπο κυρίως όσον αφορά το ύψος των χρεώσεων και των όρων που τίθενται από την πλευρά των παροχέων.

η. Το ΓΕΡΗΕΤ να συνεχίσει μέσω της ρυθμιστικής του δράσης να διασφαλίζει την πρόσβαση σε αγωγούς και άλλες υποδομές δικτύων. Επίσης, στα πλαίσια της ανάπτυξης υγιούς ανταγωνισμού, θα μπορούσε να εξεταστεί από τους αρμοδίους και το ζήτημα που εγείρεται από παροχείς για ρύθμιση της παροχής τηλεοπτικού περιεχομένου μαζί με πακέτα τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών, το οποίο όμως κρίνεται σκόπιμο να εξεταστεί τόσο υπό το πρίσμα της ρύθμισης της αγοράς τηλεπικοινωνιών όσο και υπό το πρίσμα του δικαίου του ανταγωνισμού.

3. Καταληκτικά σχόλια

Η επιτροπή θεωρεί πολύ σημαντικό το ρόλο του επιτρόπου στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών και των ταχυδρομείων για όλους τους λόγους που αναφέρθηκαν πιο πάνω και κυρίως για την ανάπτυξη υγιούς ανταγωνισμού προς όφελος των καταναλωτών, γι’ αυτό και δηλώνει ότι θα παρακολουθεί όλες τις εξελίξεις που αφορούν τη λειτουργία του θεσμού αυτού και, όποτε το κρίνει σκόπιμο, θα επανέλθει με εισηγήσεις προς την εκτελεστική εξουσία για τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων.

15 Μαΐου 2018