Παρόντες:

• Ελένη Μαύρου, πρόεδρος    
• Νίκος Νουρής
• Γιώργος Τ. Γεωργίου    
• Πανίκος Λεωνίδου
• Ευανθία Σάββα    
• Χαράλαμπος Πιττοκοπίτης

Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών μελέτησε το πιο πάνω νομοσχέδιο σε αρκετές συνεδρίες της, που πραγματοποιήθηκαν στο διάστημα μεταξύ 28 Αυγούστου και 30 Οκτωβρίου 2017. Στα πλαίσια των συνεδριάσεων της επιτροπής κλήθηκαν και παρευρέθηκαν εκπρόσωποι του Υπουργείου Εσωτερικών, του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης του ίδιου υπουργείου, του Υπουργείου Υγείας, του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, του Τμήματος Φυλακών του ίδιου υπουργείου, της Αστυνομίας Κύπρου και της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας.

Σκοπός του νομοσχεδίου, όπως αυτό αρχικά κατατέθηκε στη Βουλή από την εκτελεστική εξουσία, ήταν η τροποποίηση του περί Αρχείου Πληθυσμού Νόμου, ώστε να εκσυγχρονιστούν ορισμένες διατάξεις του και να αναθεωρηθούν τα καθοριζόμενα σε αυτόν τέλη, με στόχο την εφαρμογή των δημοσιονομικών μέτρων που συμφωνήθηκαν με την τρόικα στα πλαίσια του Μνημονίου Συναντίληψης για τη σύναψη δανειακής σύμβασης.

Όπως είναι γνωστό, στα πλαίσια της συζήτησης του νομοσχεδίου κατά τη διάρκεια της προηγούμενης βουλευτικής περιόδου, η επιτροπή υπό την προηγούμενή της σύνθεση αποφάσισε σε πρώτο στάδιο να προωθήσει για ψήφιση στην ολομέλεια της Βουλής μόνο το μέρος του νομοσχεδίου που έχρηζε άμεσου χειρισμού και είχε ως στόχο την αναθεώρηση των καθοριζόμενων στην υπό τροποποίηση βασική νομοθεσία τελών που επιβάλλονται με βάση τις διατάξεις της, καθώς και τον καθορισμό νέων τελών, και ως εκ τούτου αυτό ψηφίστηκε σε νόμο το 2013.

Σε μεταγενέστερο στάδιο η επιτροπή υπό την προηγούμενή της σύνθεση, ανταποκρινόμενη σε σχετικό αίτημα του Υπουργείου Εσωτερικών, αποφάσισε να προωθήσει για ψήφιση τις πρόνοιες του εναπομείναντος μέρους του νομοσχεδίου αναφορικά με την έκδοση δελτίων ταυτότητας με βιομετρικά στοιχεία και αυτές ψηφίστηκαν σε νόμο το 2015.

Σημειώνεται ότι οι υπόλοιπες πρόνοιες του εναπομείναντος μέρους του νομοσχεδίου δεν προωθήθηκαν για ψήφιση, ώστε να παρασχεθεί στο Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης η δυνατότητα επανεξέτασής τους, με ενδεχόμενο αυτές να αποσυρθούν από την εκτελεστική εξουσία.

Ειδικότερα, με τις πρόνοιες του νομοσχεδίου που δεν προωθήθηκαν μέχρι σήμερα για ψήφιση εισάγονται στη βασική νομοθεσία μεταξύ άλλων πρόνοιες που αφορούν τα ακόλουθα:

1. Την κατάργηση των διακρίσεων και τον καθορισμό κριτηρίων σε σχέση με την απόκτηση και την αποστέρηση της κυπριακής υπηκοότητας.

2. Την αντιμετώπιση των ευκαιριακών και εικονικών γάμων μεταξύ Κυπρίων πολιτών και αλλοδαπών.

3. Τη δυνατότητα έγκρισης από το διευθυντή του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης διόρθωσης λάθους σε καταχώριση στο αρχείο πληθυσμού το οποίο προέκυψε εξ αβλεψίας των αρμόδιων λειτουργών που προέβησαν στη σχετική καταχώριση.

4. Την υποχρέωση καταδικασθέντος πολίτη της Δημοκρατίας σε ποινή φυλάκισης ενός έτους και άνω να παραδώσει το διαβατήριο και το δελτίο ταυτότητάς του στο διευθυντή του Τμήματος Φυλακών.

5. Την ακύρωση του διαβατηρίου και του δελτίου ταυτότητας από το διευθυντή του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, αν αυτά βρίσκονται σε ισχύ, σε περίπτωση που καταδικασθείς σε ποινή φυλάκισης ενός έτους και άνω για οποιοδήποτε λόγο δεν παραδώσει, σύμφωνα με τα πιο πάνω, το διαβατήριο και το δελτίο ταυτότητάς του.

6. Την ακύρωση από το διευθυντή του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης ισχύοντος διαβατηρίου και δελτίου ταυτότητας προσώπου που καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης πέραν των δέκα ετών.

7. Την απαγόρευση έκδοσης νέου διαβατηρίου ή δελτίου ταυτότητας σε πρόσωπο εναντίον του οποίου έχει ασκηθεί ποινική δίωξη για τη διάπραξη οποιουδήποτε αδικήματος επισύρει ποινή φυλάκισης ενός έτους και άνω, μέχρις ότου εκδικαστεί τελεσίδικα η υπόθεση από το αρμόδιο δικαστήριο.

8. Τον καθορισμό της διαδικασίας καταχώρισης θανάτου στο ληξιαρχικό μητρώο και έκδοσης πιστοποιητικού θανάτου.

9. Την αποτελεσματική εφαρμογή ορισμένων προνοιών των πράξεων της Ευρωπαϊκής Κοινότητας που τιτλοφορούνται «Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1338/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 16ης Δεκεμβρίου 2008 σχετικά με τις κοινοτικές στατιστικές στους τομείς της δημόσιας υγείας και της υγείας και ασφάλειας στην εργασία» και «Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 328/2011 της Επιτροπής της 5ης Απριλίου 2011 για την εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1338/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τις κοινοτικές στατιστικές στους τομείς της δημόσιας υγείας και της υγείας και ασφάλειας στην εργασία όσον αφορά τις στατιστικές για τις αιτίες θανάτου».

Παράλληλα, προβλέπεται η τροποποίηση των διατάξεων της βασικής νομοθεσίας που αφορούν ανάμεσα σε άλλα τα ακόλουθα:

1. Την εγγραφή στο αρχείο πληθυσμού αλλοδαπών νόμιμων κατοίκων Κύπρου οι οποίοι δε γεννήθηκαν στη Δημοκρατία, ανεξαρτήτως μόνιμης ή προσωρινής διαμονής τους σε αυτήν.

2. Την εγγραφή στο αρχείο πληθυσμού πολιτών της Δημοκρατίας οι οποίοι βρίσκονται στη Δημοκρατία.

3. Τη δυνατότητα του Υπουργικού Συμβουλίου να στερήσει από οποιοδήποτε πολίτη της Δημοκρατίας την κυπριακή υπηκοότητα.

Στα πλαίσια της μελέτης του εναπομείναντος μέρους του νομοσχεδίου από την επιτροπή την τελευταία απασχόλησαν μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:

1. Η προβλεπόμενη προθεσμία εντός της οποίας υποχρεούνται να εγγραφούν στο αρχείο πληθυσμού πρόσωπα τα οποία κατέχουν την κυπριακή υπηκοότητα και βρίσκονται στη Δημοκρατία, καθώς και η προβλεπόμενη ποινή στην οποία αυτά υπόκεινται, σε περίπτωση καταδίκης για παράλειψή τους να εγγραφούν σε αυτό εντός της εν λόγω προθεσμίας.

2. Η πρόνοια του νομοσχεδίου σύμφωνα με την οποία πρόσωπο το οποίο απέκτησε την κυπριακή υπηκοότητα λόγω γάμου με πολίτη της Δημοκρατίας δε θα δικαιούται να μεταφέρει το δικαίωμα εγγραφής ως Κυπρίου πολίτη είτε σε τέκνο του το οποίο δεν είναι τέκνο του πολίτη της Δημοκρατίας είτε σε επόμενο αλλοδαπό σύζυγο.

3. Οι πρόνοιες του νομοσχεδίου σύμφωνα με τις οποίες παύει να έχει την ιδιότητα του πολίτη της Δημοκρατίας πρόσωπο το οποίο απέκτησε την κυπριακή υπηκοότητα λόγω γάμου με πολίτη της Δημοκρατίας και εντός τριών ετών από την ημερομηνία απόκτησης της κυπριακής υπηκοότητας τον έχει διαζευχθεί, χωρίς να έχει αποκτήσει με αυτόν τέκνο.

4. Οι περιπτώσεις κατά τις οποίες θα δύναται το Υπουργικό Συμβούλιο να στερήσει από οποιοδήποτε πρόσωπο την κυπριακή υπηκοότητα την οποία απέκτησε δυνάμει πολιτογράφησης ή εγγραφής του ως πολίτη της Δημοκρατίας και ειδικότερα η πρόνοια του νομοσχεδίου που προβλέπει τη δυνατότητα στέρησης της κυπριακής υπηκοότητας αν τέτοιο πρόσωπο, μέσα σε δέκα χρόνια από την πολιτογράφησή του ή την εγγραφή του, καταδικάστηκε σε οποιαδήποτε χώρα σε φυλάκιση για ιδιαίτερα ειδεχθές αδίκημα ή αδίκημα που ενέχει ηθική αισχρότητα.

5. Η ακύρωση από το διευθυντή του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης ισχύοντος διαβατηρίου και δελτίου ταυτότητας προσώπου το οποίο καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης πέραν των δέκα ετών, καθώς και η απαγόρευση έκδοσης νέου διαβατηρίου και νέου δελτίου ταυτότητας σε πρόσωπο εναντίον του οποίου ασκήθηκε ποινική δίωξη για τη διάπραξη οποιουδήποτε αδικήματος επισύρει ποινή φυλάκισης ενός έτους και άνω.

Συναφώς, οι εκπρόσωποι του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης κατέθεσαν στην επιτροπή πρόσθετα στοιχεία και διευκρινίσεις σε σχέση με τους σκοπούς και τις επιδιώξεις του προτεινόμενου νόμου. Επιπρόσθετα, το εν λόγω τμήμα, με επιστολή που απέστειλε στην επιτροπή, εισηγήθηκε την περαιτέρω τροποποίηση του κειμένου του εναπομείναντος μέρους του νομοσχεδίου, ώστε να μην καταργηθεί η σχετική διάταξη της υπό τροποποίηση βασικής νομοθεσίας σύμφωνα με την οποία εγγράφονται στο αρχείο πληθυσμού οι αλλοδαποί νόμιμοι κάτοικοι Κύπρου οι οποίοι δε γεννήθηκαν στην Κύπρο, προκειμένου να συνεχίσουν αυτοί να εγγράφονται στο ληξιαρχικό μητρώο και να αποφευχθεί το ενδεχόμενο να παρουσιαστούν προβλήματα σε σχέση με την έκδοση πιστοποιητικού θανάτου των εν λόγω προσώπων, τη συμπερίληψή τους στον ειδικό εκλογικό κατάλογο, καθώς και την εγγραφή των τέκνων με αλλοδαπό γονέα.

Οι εκπρόσωποι του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, με τη σύμφωνη γνώμη του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, λαμβάνοντας υπόψη τις επιφυλάξεις και τους προβληματισμούς που εξέφρασαν μέλη της επιτροπής για το ζήτημα της ακύρωσης των ταξιδιωτικών εγγράφων καταδικασθέντων προσώπων, εισηγήθηκαν τη διαγραφή από το εναπομείναν μέρος του νομοσχεδίου των προνοιών του που προβλέπουν την ακύρωση ισχύοντος διαβατηρίου και δελτίου ταυτότητας προσώπου το οποίο καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης πέραν των δέκα ετών, καθώς και την απαγόρευση έκδοσης νέου διαβατηρίου και νέου δελτίου ταυτότητας σε πρόσωπο εναντίον του οποίου ασκήθηκε ποινική δίωξη για τη διάπραξη οποιουδήποτε αδικήματος επισύρει ποινή φυλάκισης ενός έτους και άνω, προς αποφυγή αχρείαστης ταλαιπωρίας στην οποία ενδεχομένως να υπόκεινται τα εν λόγω πρόσωπα και η οικογένειά τους.

Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών, αφού έλαβε υπόψη όλα όσα τέθηκαν ενώπιόν της, αποφάσισε ομόφωνα να επιφέρει στο κείμενο του εναπομείναντος μέρους του νομοσχεδίου, το οποίο προωθείται στο παρόν στάδιο για ψήφιση στην ολομέλεια της Βουλής, τις πιο κάτω τροποποιήσεις:

1. Επέκταση της προβλεπόμενης προθεσμίας εντός της οποίας υποχρεούνται να εγγραφούν στο αρχείο πληθυσμού πρόσωπα τα οποία κατέχουν την κυπριακή υπηκοότητα και βρίσκονται στη Δημοκρατία από τους τρεις μήνες, που ισχύει σήμερα, στους τέσσερις μήνες, όπως ισχύει στην περίπτωση πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

2. Μείωση της χρηματικής ποινής στην οποία θα υπόκεινται τα πιο πάνω αναφερόμενα πρόσωπα, σε περίπτωση καταδίκης για παράλειψή τους να εγγραφούν στο αρχείο πληθυσμού εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας, από τις πέντε χιλιάδες ευρώ (€5.000), που ισχύει σήμερα, στις δύο χιλιάδες πεντακόσια ευρώ (€2.500), καθώς και κατάργηση της προβλεπόμενης ποινής φυλάκισης στην οποία τα εν λόγω πρόσωπα υπόκεινται σε περίπτωση τέτοιας καταδίκης.

3. Κατάργηση των προνοιών του που προβλέπουν την ακύρωση ισχύοντος διαβατηρίου και δελτίου ταυτότητας προσώπου το οποίο καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης πέραν των δέκα ετών, καθώς και την απαγόρευση της έκδοσης νέου διαβατηρίου και νέου δελτίου ταυτότητας σε πρόσωπο εναντίον του οποίου ασκήθηκε ποινική δίωξη για τη διάπραξη οποιουδήποτε αδικήματος επισύρει ποινή φυλάκισης ενός έτους και άνω.

4. Καθορισμός της προθεσμίας εντός της οποίας θα υποχρεούται πολίτης της Δημοκρατίας καταδικασθείς σε ποινή φυλάκισης ενός έτους και άνω να παραδώσει το διαβατήριο και το δελτίο ταυτότητάς του στο διευθυντή του Τμήματος Φυλακών.

5. Διασαφήνιση της σχετικής διάταξης της υπό τροποποίηση βασικής νομοθεσίας η οποία προβλέπει την απόκτηση από πρόσωπο της κυπριακής υπηκοότητας αυτόματα με τη γέννησή του.

6. Κατάργηση της σχετικής διάταξης της υπό τροποποίηση βασικής νομοθεσίας η οποία προβλέπει τη δυνατότητα στέρησης της κυπριακής υπηκοότητας από πρόσωπο το οποίο την απέκτησε δυνάμει πολιτογράφησης, στην περίπτωση κατά την οποία, μέσα σε πέντε χρόνια από την πολιτογράφησή του, καταδικάστηκε σε οποιαδήποτε χώρα σε φυλάκιση για χρονικό διάστημα που υπερβαίνει τους δώδεκα μήνες.

7. Διαμόρφωση της πρόνοιάς του που προβλέπει τη δυνατότητα στέρησης της κυπριακής υπηκοότητας από πρόσωπο το οποίο την απέκτησε δυνάμει πολιτογράφησης ή εγγραφής του ως πολίτη της Δημοκρατίας, αν τέτοιο πρόσωπο, μέσα σε δέκα χρόνια από την πολιτογράφησή του ή την εγγραφή του, καταδικάστηκε σε οποιαδήποτε χώρα σε φυλάκιση για ιδιαίτερα ειδεχθές αδίκημα ή αδίκημα που ενέχει ηθική αισχρότητα, ώστε τέτοια δυνατότητα να υφίσταται μόνο εφόσον η καταδίκη αφορά αδίκημα το οποίο συνιστά και στη Δημοκρατία αδίκημα το οποίο είναι ιδιαίτερα ειδεχθές ή ενέχει ηθική αισχρότητα.

Πέραν των πιο πάνω, η επιτροπή, κατά πλειοψηφία της προέδρου και των μελών της βουλευτών των κοινοβουλευτικών ομάδων ΑΚΕΛ-Αριστερά-Νέες Δυνάμεις και του Δημοκρατικού Κόμματος, αποφάσισε να απαλείψει από το υπό αναφορά κείμενο, όπως αυτό διαμορφώθηκε σύμφωνα με τις ομόφωνες θέσεις της, τις πρόνοιες του νομοσχεδίου αναφορικά με την απώλεια της κυπριακής υπηκοότητας προσώπου το οποίο την απέκτησε λόγω γάμου με πολίτη της Δημοκρατίας και εντός τριών ετών από την ημερομηνία απόκτησης της κυπριακής υπηκοότητας τον έχει διαζευχθεί, χωρίς να έχει αποκτήσει με αυτόν τέκνο.

Επιπρόσθετα, η επιτροπή επέφερε στο κείμενο του εναπομείναντος μέρους του νομοσχεδίου περαιτέρω τροποποιήσεις με σκοπό τη διασαφήνιση των προνοιών του, καθώς και τη βελτίωσή του από νομοτεχνική άποψη.

Υπό το φως των πιο πάνω, η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών, αφού διαμόρφωσε το κείμενο του εναπομείναντος μέρους του νομοσχεδίου σύμφωνα με τις προαναφερθείσες θέσεις της, κατά πλειοψηφία της προέδρου και των μελών της βουλευτών των κοινοβουλευτικών ομάδων ΑΚΕΛ-Αριστερά-Νέες Δυνάμεις και του Δημοκρατικού Κόμματος, εισηγείται στη Βουλή την ψήφισή του σε νόμο.

Το μέλος της επιτροπής βουλευτής της κοινοβουλευτικής ομάδας του Δημοκρατικού Συναγερμού δήλωσε πως η κοινοβουλευτική του ομάδα θα τοποθετηθεί επί του νομοσχεδίου κατά τη συζήτησή του στην ολομέλεια της Βουλής.

16 Νοεμβρίου 2017