Παρόντες:

• Ελένη Μαύρου, πρόεδρος    
• Γιώργος Τ. Γεωργίου    
• Νίκος Νουρής    
• Ανδρέας Κυπριανού    
• Πανίκος Λεωνίδου    
• Χαράλαμπος Πιττοκοπίτης    
• Παύλος Μυλωνάς    

Μη μέλη της επιτροπής:

• Γιώργος Λουκαΐδης
• Άριστος Δαμιανού
• Αντρέας Καυκαλιάς
• Γιώργος Λιλλήκας
• Μιχάλης Γιωργάλλας
• Γιώργος Περδίκης

Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών μελέτησε την πιο πάνω πρόταση νόμου, η οποία κατατέθηκε στη Βουλή από τους βουλευτές κ. Νικόλα Παπαδόπουλο εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας του Δημοκρατικού Κόμματος, Μαρίνο Σιζόπουλο εκ μέρους του Κινήματος Σοσιαλδημοκρατών ΕΔΕΚ, Μιχάλη Γιωργάλλα εκ μέρους της Αλληλεγγύης και Γιώργο Περδίκη εκ μέρους του Κινήματος Οικολόγων-Συνεργασία Πολιτών, σε συνεδρία της, που πραγματοποιήθηκε στις 11 Ιουνίου 2018. Η Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας, παρ’ όλο που κλήθηκε, δεν εκπροσωπήθηκε στη συνεδρία της επιτροπής.

Σημειώνεται ότι στη συνεδρίαση αυτή παρευρέθηκε και ο Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων κ. Δημήτρης Συλλούρης.

Σκοπός της πρότασης νόμου είναι η τροποποίηση του περί Εκλογής Μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων Νόμου, ώστε να καλυφθεί το εντοπισθέν από το Εκλογοδικείο νομοθετικό κενό υπό το φως των πρόσφατων αποφάσεών του στις Εκλογικές Αιτήσεις Αρ. 2/2016 και Αρ. 1/2017, σε περίπτωση που εκλεγείς βουλευτής για οποιοδήποτε λόγο δεν προβεί σε ανάληψη καθηκόντων με βάση το άρθρο 69 του συντάγματος.

Ειδικότερα, με την πρόταση νόμου ρυθμίζεται η διαδικασία πλήρωσης βουλευτικής έδρας, όταν βουλευτής προ της αναλήψεως των καθηκόντων του αποβιώσει ή για οποιοδήποτε άλλο λόγο δεν αναλάβει τα καθήκοντά του δίδοντας τη νενομισμένη διαβεβαίωση ενώπιον της Βουλής των Αντιπροσώπων. Επιπρόσθετα, προβλέπεται ότι οι πρόνοιες της πρότασης νόμου θα εφαρμοστούν και αναφορικά με βουλευτική έδρα η οποία υπήρξε ή είναι κενή κατά ή μετά την ημερομηνία διενέργειας της εκλογής της 22ας Μαΐου 2016.

Σύμφωνα με τους εισηγητές της πρότασης νόμου, με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις σκοπείται η αποκατάσταση της θεσμικής ομαλότητας στη Βουλή των Αντιπροσώπων κατ’ εφαρμογή του άρθρου 62 του συντάγματος, το οποίο καθορίζει τον αριθμό των βουλευτών.

Υπενθυμίζεται ότι το Εκλογοδικείο στην απόφασή του αναφορικά με την Εκλογική Αίτηση Αρ. 2/2016 κήρυξε άκυρες την εκλογή και την ανακήρυξη ως βουλευτή συγκεκριμένου υποψηφίου συγκεκριμένου συνδυασμού στην εκλογική περιφέρεια Λεμεσού. Προς συμμόρφωση με την πιο πάνω απόφαση του Εκλογοδικείου και αποκατάσταση των πραγμάτων, η Βουλή των Αντιπροσώπων ψήφισε τον περί Εκλογής Μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων (Τροποποιητικό) Νόμο του 2017 [Ν. 82(Ι)/2017]. Ωστόσο, το Εκλογοδικείο σε νέα απόφασή του, στην Εκλογική Αίτηση Αρ. 1/2017, κήρυξε τη διάταξη για πλήρωση μη καταληφθείσας βουλευτικής έδρας της πιο πάνω νομοθεσίας αντισυνταγματική και συνακόλουθα άκυρες την εκλογή και την ανακήρυξη του προσώπου το οποίο είχε καταλάβει την έδρα στην εκλογική περιφέρεια Λεμεσού.

Όπως αναφέρεται στο προοίμιο της εν λόγω πρότασης νόμου, η Βουλή των Αντιπροσώπων, ενασκώντας την απορρέουσα από το σύνταγμα εξουσία της, έχει υιοθετήσει το αναλογικό εκλογικό σύστημα ως το πιο αντιπροσωπευτικό μεταξύ άλλων εκλογικών συστημάτων, το οποίο συνάδει προς τις σύγχρονες δημοκρατικές αντιλήψεις και απολήγει σε δικαιότερη αντιπροσώπευση των εκλογέων, εφαρμοζομένης τοιουτοτρόπως στην πράξη πληρέστερα της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας. Επιπρόσθετα, η διαδικασία εκλογής, όπως επιτάσσει το σύνταγμα, ρυθμίζεται νομοθετικά διά του εκλογικού νόμου, ήτοι του περί Εκλογής Μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων Νόμου, όπως αυτός έχει τροποποιηθεί στη βάση δοθείσας εξουσιοδότησης με την τρίτη τροποποίηση του συντάγματος. Συναφώς, οποιαδήποτε άλλη νομοθετική ρύθμιση διαφορετική από τη ρύθμιση που προβλέπεται στον υπό κρίση νόμο θα αντιστρατευόταν τη συνταγματική επιταγή της τρίτης τροποποίησης του συντάγματος.

Πέραν των πιο πάνω, με βάση το προοίμιο της πρότασης νόμου, το ισχύον εκλογικό σύστημα έχει ως επίκεντρο την αναλογική κατανομή των βουλευτικών εδρών στους συνδυασμούς με συγκεκριμένη μεθοδολογία στη βάση και των αποτελεσμάτων παγκύπρια. Ως εκ τούτου, η διενέργεια αναπληρωματικής εκλογής θα αλλοίωνε το αποτέλεσμα της κατανομής εδρών που προέκυψε στις γενικές εκλογές της 22ας Μαΐου 2016 και θα καταστρατηγούσε, στην απουσία σχετικής νομοθετικής ρύθμισης, τη λαϊκή βούληση και κυριαρχία, ιδιαίτερα επειδή η υπό αναφορά έδρα, που δικαιώθηκε στο συγκεκριμένο συνδυασμό, προέκυψε από την κατανομή των αχρησιμοποίητων υπολοίπων που αυτός συγκέντρωσε σε όλη την επικράτεια της Δημοκρατίας κατά τη δεύτερη κατανομή.

Επιπρόσθετα, όπως αναφέρεται στο προοίμιο, η απόφαση του Εκλογοδικείου δεν έχει ακυρώσει την εκλογή ούτε την κατανομή των εδρών στους συνδυασμούς αλλά μόνο την εκλογή και την ανακήρυξη του συγκεκριμένου επιλαχόντος ως βουλευτή. Παράλληλα, αποτελεί αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η διαδικασία κατανομής των βουλευτικών εδρών εκάστου συνδυασμού ολοκληρώθηκε βάσει του ισχύοντος εκλογικού συστήματος, συνακόλουθα δε οι έδρες παραχωρήθηκαν σε κάθε συνδυασμό από το Γενικό Έφορο Εκλογών.

Περαιτέρω, όπως επισημαίνεται στο προοίμιο, δυνάμει του άρθρου 69 του συντάγματος, η απόδοση της ιδιότητας του βουλευτή προηγείται της αναλήψεως των καθηκόντων του στη Βουλή. Η μη ανάληψη των καθηκόντων, δι’ εγγράφου παραιτήσεως, από βουλευτή στον οποίο δικαιώθηκε αρχικά η έδρα δεν μπορεί να επενεργεί αρνητικά στο συνδυασμό με τον οποίο εξελέγη αφαιρώντας από αυτόν την εν λόγω έδρα και συνακόλουθα στερώντας από τον πρώτο επιλαχόντα του ίδιου συνδυασμού την κατάληψή της. Περαιτέρω, επισημαίνεται ότι η μη πλήρωση της βουλευτικής έδρας, η οποία παραμένει κενή, πλήττει την ομαλή λειτουργία του κράτους και ως εκ τούτου κρίνεται αναγκαία η απρόσκοπτη και ομαλή λειτουργία της Βουλής των Αντιπροσώπων ως συντεταγμένου οργάνου εξουσίας με τον προβλεπόμενο αριθμό βουλευτών, ήτοι πενήντα έξι (56) βουλευτές.

Τέλος, στο εν λόγω προοίμιο σημειώνεται ότι η Βουλή των Αντιπροσώπων αποτελεί το κατεξοχήν αρμόδιο συνταγματικά όργανο για τη νομοθετική ρύθμιση όλων και/ή οποιωνδήποτε ζητημάτων προκύπτουν και/ή απορρέουν αναφορικά με τη διενέργεια βουλευτικών εκλογών και ειδικότερα σε σχέση με την πλήρωση βουλευτικών εδρών. Όπως αναφέρεται, επειδή η νομοθετική εξουσία της Δημοκρατίας με βάση το άρθρο 61 του συντάγματος ασκείται υπό της Βουλής των Αντιπροσώπων εν παντί θέματι και συνακόλουθα αυτή δύναται να ρυθμίζει για οποιοδήποτε μη ρυθμιζόμενο υπό του συντάγματος θέμα, κέκτηται την εξουσία να τροποποιήσει τον υφιστάμενο εκλογικό νόμο, ώστε να αποκατασταθεί η θεσμική ομαλότητα στη Βουλή των Αντιπροσώπων.

Οι εισηγητές της πρότασης νόμου δήλωσαν ότι η κατάθεσή της κρίθηκε αναγκαία για τους λόγους που εκτίθενται αναλυτικά στο προοίμιο της πρότασης νόμου, καθώς και επειδή η εκτελεστική εξουσία, παρ’ όλο που παρήλθε μεγάλο χρονικό διάστημα από την έκδοση της τελευταίας απόφασης του Εκλογοδικείου, δεν έχει καταθέσει μέχρι σήμερα νομοσχέδιο στη Βουλή για τη ρύθμιση του όλου θέματος.

Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών, αφού έλαβε υπόψη όλα όσα τέθηκαν ενώπιόν της, διαμόρφωσε τις πιο κάτω θέσεις:

1. Η πρόεδρος και τα μέλη της επιτροπής βουλευτές των κοινοβουλευτικών ομάδων ΑΚΕΛ-Αριστερά-Νέες Δυνάμεις και του Δημοκρατικού Κόμματος υιοθετούν τους σκοπούς και τις επιδιώξεις της πρότασης νόμου και εισηγούνται στη Βουλή την ψήφισή της σε νόμο.

2. Τα μέλη της επιτροπής βουλευτές της κοινοβουλευτικής ομάδας του Δημοκρατικού Συναγερμού δήλωσαν ότι η κοινοβουλευτική τους ομάδα τάσσεται εναντίον της ψήφισης της πρότασης νόμου σε νόμο.

Υπό το φως των πιο πάνω, τα μέλη των κομμάτων που εκπροσωπούνται στην επιτροπή, καθώς και οι βουλευτές μη μέλη της επιτροπής που παρευρέθηκαν στη συνεδρία της επιφυλάχθηκαν να εκθέσουν αναλυτικά τις θέσεις τους επί των προνοιών της πρότασης νόμου κατά τη συζήτησή της ενώπιον της ολομέλειας του σώματος.

 
11 Ιουνίου 2018