Παρόντες:

• Μαρίνος Σιζόπουλος, πρόεδρος    
• Γιώργος Κάρουλλας    
• Ελένη Σταύρου    
• Κώστας Κώστα    
• Γεώργιος Προκοπίου
• Ζαχαρίας Κουλίας
• Παύλος Μυλωνάς

Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Άμυνας μελέτησε το πιο πάνω νομοσχέδιο σε συνεδρία της, που πραγματοποιήθηκε στις 28 Ιουνίου 2018. Στη συνεδρία της επιτροπής κλήθηκαν και παρευρέθηκαν ο γενικός διευθυντής του Υπουργείου Άμυνας, ο Υπαρχηγός της Εθνικής Φρουράς συνοδευόμενος από υπηρεσιακούς παράγοντες και εκπρόσωποι της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας, των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας του Υπουργείου Υγείας, καθώς και της Ψυχιατρικής Εταιρείας Κύπρου.

Σκοπός του νόμου που προτείνεται όπως αρχικά κατατέθηκε στη Βουλή είναι η τροποποίηση του περί Εθνικής Φρουράς Νόμου, έτσι ώστε να βελτιωθούν οι υφιστάμενες διαδικασίες υγειονομικής εξέτασης ή επανεξέτασης των εθνοφρουρών, των εφέδρων και των οπλιτών με σύμβαση με τη θεσμοθέτηση νέας υγειονομικής επιτροπής, της Επιτροπής Εξέτασης Ψυχικής Ικανότητας (ΕΕΨΙ).

Περαιτέρω, με το νομοσχέδιο σκοπείται η εισαγωγή προνοιών στη βασική νομοθεσία με τις οποίες παρέχεται η δυνατότητα εκπλήρωσης της υποχρέωσης στρατιωτικής υπηρεσίας, πέρα από τις μονάδες και τις υπηρεσίες της Εθνικής Φρουράς, και στο Υπουργείο Άμυνας, στο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΚΣΕΔ) και στην Κεντρική Υπηρεσία Πολιτικής Σχεδίασης Έκτακτων Αναγκών (ΚΥΠΣΕΑ), καθώς και η εισαγωγή προνοιών με τις οποίες παρέχεται η δυνατότητα μετάθεσης, απόσπασης ή διάθεσης οπλιτών με σύμβαση στο Υπουργείο Άμυνας και στο ΚΣΕΔ, καθώς και απόσπασης των εν λόγω οπλιτών στην αστυνομία για εκτέλεση ειδικών καθηκόντων.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που κατατέθηκαν στην επιτροπή από το Υπουργείο Άμυνας, με το νομοσχέδιο σκοπείται μεταξύ άλλων η βελτίωση των διαδικασιών που εφαρμόζονται με βάση τις σχετικές διατάξεις του περί Εθνικής Φρουράς Νόμου όσον αφορά την υγειονομική εξέταση ή επανεξέταση και τη χορήγηση αναβολών ή απαλλαγών από τις υγειονομικές επιτροπές της Εθνικής Φρουράς στους εθνοφρουρούς, στους εφέδρους ή στους οπλίτες με σύμβαση οι οποίοι επικαλούνται ψυχιατρικά νοσήματα και αδυναμία προσαρμογής στο στρατιωτικό περιβάλλον.

Οι εν λόγω πρόνοιες του νομοσχεδίου, με τις οποίες θεσμοθετείται νέα, πενταμελής υγειονομική επιτροπή, η Επιτροπή Εξέτασης Ψυχικής Ικανότητας (ΕΕΨΙ), με βάση τα εν λόγω στοιχεία, διατυπώθηκαν έπειτα από διαβούλευση που είχε το Υπουργείο Άμυνας με τον Παγκύπριο Ιατρικό Σύλλογο, τις Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας του Υπουργείου Υγείας και την Ψυχιατρική Εταιρεία Κύπρου.

Η υπό αναφορά επιτροπή θα διορίζεται με απόφαση του Υπουργού Άμυνας και θα αποτελείται από τρεις ψυχιάτρους και δύο ψυχολόγους ή εργοθεραπευτές που θα προέρχονται από το δημόσιο ή/και τον ιδιωτικό τομέα και από το Υγειονομικό Σώμα της Εθνικής Φρουράς. Αρμοδιότητα της επιτροπής αυτής θα είναι να εξετάζει και να επανεξετάζει την ψυχική υγεία των στρατευσίμων, των υπηρετούντων στην Εθνική Φρουρά για εκπλήρωση στρατιωτικής υπηρεσίας και των οπλιτών με σύμβαση και θα αποφασίζει με βάση τον Πίνακα Νοσημάτων, Παθήσεων και Βλαβών που προβλέπεται στην υπό τροποποίηση βασική νομοθεσία, αλλά και στη βάση ψυχοδιαγνωστικών κριτηρίων, εφόσον κρίνεται αναγκαίο. Συναφώς, η εξειδικευμένη σύνθεση της ΕΕΨΙ αναμένεται ότι θα ενισχύσει την εγκυρότητα και την αξιοπιστία των αποφάσεών της, εφόσον αυτές θα αποτελούν αποφάσεις ενός πολυμελούς οργάνου εμπειρογνωμόνων και όχι απλά υιοθέτηση της γνωμάτευσης ενός και μόνο ψυχιάτρου, με βάση τις διαδικασίες που ισχύουν σήμερα.

Οι πιο πάνω ρυθμίσεις, όπως επισημαίνεται στα εν λόγω στοιχεία, στοχεύουν στη χορήγηση απαλλαγών ή αναβολών από επαγγελματική επιτροπή μόνο σε όσους αντιμετωπίζουν σοβαρά και πραγματικά ψυχικά-ψυχιατρικά νοσήματα, έτσι ώστε οι υπόλοιποι στρατεύσιμοι να εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους προς την πολιτεία, ενισχύοντας με τον τρόπο αυτό το αίσθημα της ισότιμης αντιμετώπισης των πολιτών.

Επιπροσθέτως, στο νομοσχέδιο περιλαμβάνονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις στη βασική νομοθεσία:

1. Διαφοροποίηση της σύνθεσης της Επιτροπής Κατάταξης, που εξετάζει τους στρατεύσιμους που προσέρχονται για κατάταξη στην Εθνική Φρουρά, προκειμένου να ενισχυθεί με ιατρικό προσωπικό. Η εν λόγω επιτροπή είναι τριμελής και προτείνεται τα δύο από τα μέλη της να είναι ιατροί αντί το ένα, όπως ισχύει σήμερα.

2. Κατάργηση της δυνατότητας χορήγησης προσωρινού απολυτηρίου σε όσους κρίνονται από αρμόδια υγειονομική επιτροπή ακατάλληλοι για στράτευση για λόγους υγείας. Συναφώς, οι απολυθέντες για τον υπό αναφορά λόγο από την Εθνική Φρουρά θα λαμβάνουν στο εξής οριστικό απολυτήριο και οι προσωρινά απολυθέντες ως ακατάλληλοι για στράτευση πριν από την ημερομηνία έναρξης της ισχύος του προτεινόμενου νόμου θα λογίζεται ότι απολύθηκαν οριστικά από την Εθνική Φρουρά.

3. Εισαγωγή προνοιών αναφορικά με την τοποθέτηση, τη μετάθεση, την απόσπαση ή τη διάθεση οπλιτών με σύμβαση ξεχωριστών από τις διατάξεις που ισχύουν για τους οπλίτες που υπηρετούν στην Εθνική Φρουρά για εκπλήρωση της υποχρέωσης θητείας τους.

4. Παροχή δυνατότητας εκπλήρωσης της υποχρέωσης για στρατιωτική υπηρεσία, πέρα των μονάδων και υπηρεσιών της Εθνικής Φρουράς, και στο Υπουργείο Άμυνας, στο ΚΣΕΔ και στην ΚΥΠΣΕΑ, για κάλυψη υπηρεσιακών αναγκών σε θέματα ασφάλειας και λειτουργίας τους.

5. Παροχή δυνατότητας μετάθεσης, απόσπασης ή διάθεσης οπλίτη με σύμβαση στο Υπουργείο Άμυνας και στο ΚΣΕΔ, καθώς και απόσπασης οπλίτη με σύμβαση στην αστυνομία για εκτέλεση ειδικών καθηκόντων.

6. Εισαγωγή πρόνοιας, ώστε να προβλεφθεί στη βασική νομοθεσία ο εφοδιασμός του στρατιωτικού προσωπικού της Εθνικής Φρουράς με τα όπλα και πυρομαχικά που είναι αναγκαία για την εκτέλεση των καθηκόντων που του ανατίθεται.

Στο στάδιο της συζήτησης του νομοσχεδίου, η επιτροπή αποφάσισε όπως στο παρόν στάδιο συζητήσει και προωθήσει στην ολομέλεια της Βουλής μέρος του νομοσχεδίου και ειδικότερα τις πρόνοιές του που αφορούν τη θεσμοθέτηση της ΕΕΨΙ και τον τρόπο λειτουργίας της, τη διαφοροποίηση της σύνθεσης της Επιτροπής Κατάταξης, την εισαγωγή ξεχωριστών προνοιών στη βασική νομοθεσία σε σχέση με τις τοποθετήσεις, μεταθέσεις, αποσπάσεις και διαθέσεις των οπλιτών με σύμβαση από τις αντίστοιχες διατάξεις των εθνοφρουρών, καθώς και τις πρόνοιές του που προβλέπουν για τον εφοδιασμό του στρατιωτικού προσωπικού της Εθνικής Φρουράς με όπλα και πυρομαχικά που είναι αναγκαία για την εκτέλεση των καθηκόντων που του ανατίθεται και να συνεχίσει τη συζήτηση των υπόλοιπων προνοιών του νομοσχεδίου σε μεταγενέστερο στάδιο.

Με την πιο πάνω απόφαση της επιτροπής συμφώνησε και ο γενικός διευθυντής του Υπουργείου Άμυνας.

Περαιτέρω, μέλη της επιτροπής εξέφρασαν διαφωνίες και/ή επιφυλάξεις σε σχέση με τα πιο κάτω:

1. Για την πρόνοια του νομοσχεδίου που καθορίζει τη σύνθεση της ΕΕΨΙ και ειδικότερα για την προτεινόμενη σε αυτή συμμετοχή ως μελών της προσώπων που δεν είναι ιατροί, όπως είναι οι ψυχολόγοι και οι εργοθεραπευτές.

2. Για την πρόνοιά του σύμφωνα με την οποία δε θα δύναται να συμμετέχει ως πρόεδρος ή μέλος της ΕΕΨΙ πρόσωπο το οποίο παρείχε γνωμάτευση ή συμμετείχε καθ’ οιονδήποτε τρόπο στη διαδικασία για λήψη απόφασης ή παραπομπής οποιουδήποτε προσώπου στην εν λόγω επιτροπή, γιατί αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα την αδυναμία συμμετοχής σε αυτή μεγάλου αριθμού ιατρών τόσο του δημοσίου όσο και του ιδιωτικού τομέα.

Στο πλαίσιο της συζήτησης του νομοσχεδίου, η επιτροπή ζήτησε πρόσθετα στοιχεία και επεξηγήσεις από τους κυβερνητικούς αρμοδίους σε σχέση με τον τρόπο λειτουργίας της ΕΕΨΙ.

Σημειώνεται ότι η επιτροπή εξέφρασε τη δυσφορία της για το γεγονός ότι το νομοσχέδιο κατατέθηκε στη Βουλή με μεγάλη καθυστέρηση, και ως εκ τούτου, οι πρόνοιές του που αφορούν τη σύσταση και λειτουργία της ΕΕΨΙ δε θα εφαρμοστούν κατά την επικείμενη κατάταξη των νεοσυλλέκτων της 2018 ΕΣΣΟ ούτε και για την επανεξέταση των εθνοφρουρών που τους χορηγήθηκε αναβολή για λόγους υγείας και η οποία επανεξέταση αρχίζει την ίδια ημέρα που το παρόν νομοσχέδιο θα συζητηθεί στην ολομέλεια της Βουλής.

Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Άμυνας, αφού έλαβε υπόψη όλα όσα τέθηκαν ενώπιόν της, αποφάσισε τα πιο κάτω:

1. Να τροποποιήσει την πρόνοια του νομοσχεδίου που καθορίζει τη σύνθεση της ΕΕΨΙ, έτσι ώστε αυτή να είναι τριμελής και να αποτελείται μόνο από ψυχιάτρους του δημόσιου ή του ιδιωτικού τομέα ή του Υγειονομικού Σώματος της Εθνικής Φρουράς.

2. Να προσθέσει πρόνοια στο νομοσχέδιο σύμφωνα με την οποία, σε περίπτωση που οποιοδήποτε μέλος της ΕΕΨΙ έχει γνωμοδοτήσει προηγουμένως για πρόσωπο το οποίο παραπέμφθηκε για εξέταση ή επανεξέταση σε αυτή, να εξαιρείται από τη διαδικασία εξέτασης ή επανεξέτασής του.

3. Να μελετήσει τις υπόλοιπες πρόνοιες του νομοσχεδίου σε ευθετότερο χρόνο.

Υπό το φως των πιο πάνω, η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Άμυνας διαμόρφωσε το κείμενο του νομοσχεδίου σύμφωνα με τις πιο πάνω αποφάσεις της και ομόφωνα εισηγείται στη Βουλή την ψήφισή του σε νόμο.

28 Ιουνίου 2018