Meclisin yapısı ve işleyişi

Meclisin yapısı ve işleyişi

Meclis’in Yıllık Çalışma Dönemi

Meclis genel seçimlerden on beş gün sonra çağrısız olağan olarak toplanır ve işleyiş biçimi Anayasa temelinde iç tüzükle belirlenir. Meclis’in alacağı karara göre, yıllık olağan çalışma dönemi üç aydan altı aya kadar sürer. Ancak pratikte Meclis’in yıllık çalışma dönemleri genellikle dokuz aydan on aya kadar devam eder. En az on milletvekilinin, Meclis’in olağanüstü olarak toplanmasını talep etme nedenlerini açık bir biçimde belirtikleri ilgili başvuru ardından, Meclis’in olağanüstü yılık çalışma dönemi için çağrı Meclis Başkanı tarafından yapılır.

Meclis’in toplantıları

Meclis toplantıları kamuya açıktır, genellikle her Perşembe günü yapılır ve kelimesi kelimesine kayda geçirilen genel kurul tartışmalarının tutanakları yayınlanır. Milletvekillerinin toplam sayısının en azından üçte biri katıldığı zaman, Meclis’te toplantı yeter sayısı sağlanmış olur. Meclis, gerek görülmesi durumunda, milletvekillerinin toplam sayısının dörtte üçünün çoğunluğu ile alınan kararla gizli oturum yapabilir.
Genel kurul toplantısının gündemi dört başlık içerir: yasama çalışmaları, yasa tasarıları ve belgelerin sunumu, milletvekillerinin çeşitli bakanlıklara yönelik soruları ile bakanların ilgili yanıtları ve son olarak da, dördüncü gündem maddesi Meclis üyelerinin kayıt ettirdikleri konuların tartışılması. Cumhurbaşkanı Meclis’e mesajlarla hitap edebilir ya da Bakanlar aracılığıyla görüşlerini iletebilir. Bakanlar Meclis genel kurulunun ve Meclis komisyonlarının toplantılarını izleyebilirler ve yetki alanlarına ilişkin konularda açıklama ya da bilgilendirmede bulunabilirler.

Meclis Başkanı ile Meclis’te temsil edilen parti liderlerinin toplantısı

Son yıllarda Meclis’te, adı “liderler toplantısı” olarak belirlenmiş olan gayri resmi bir kurum oluşturulmuştur. Anayasa’da ya da Meclis tüzüğünde öngörülmeyen bu kurum önceleri özellikle Meclis çalışmalarını ilgilendiren başta konuların ele alınması için uygulanmıştır, ancak sonuçta Meclis genel kurulunun ve Meclis komisyonlarının çalışmaları ya da Meclis’in ya da temsilcilerinin diğer faaliyetleriyle ilgili olarak koordine edici ve yönlendirici bir rolü yaşama geçiren daimi bir kurum olarak yer etti. Liderler toplantısının önerileri ve tavsiyeleri Meclis üyeleri tarafından saygı görür, ancak bunlar hiçbir durumda genel kurul kararlarının yerini almayı hedeflemezler ve yerini almazlar.

Meclis Komisyonları

Meclis çalışmalarının daha sistemli bir biçimde yapılabilmesi için, Anayasa ve Meclis tüzüğü yapıları Seçme Komitesi tarafından kararlaştırılan komisyonların kurulmasını ve işleyişini öngörür. Meclis’teki siyasi parti grupları her Meclis komisyonunda gerektiği gibi temsil edilir.
Meclis komisyonları ilgili bakanlıklara denk düşen daimi komisyonlar, belli amaçlar için oluşturulan geçici komisyonlar (ad hoc komisyonlar) ve özel komisyonlar olarak ayrılırlar. Her Meclis komisyonu üyelerinin ikide birinin katılımı durumunda toplantı yeter sayısına sahip demektir. Komisyonların kararları salt çoğunlukla alınır. Oylamada eşitliğin ortaya çıkması durumunda komisyon başkanı ya da başkan yardımcısı ikinci oya ya da çoğunluğu tayin eden oya sahiptir.
Komisyonlar, oylama için Meclis’e sunulan yasa tasarılarını ve genel kurula getirilen ve kendilerine havale edilen tüm konuları incelerler. Her komisyon, genel kurulun kendisine havale ettiği konuların dışında, Meclis denetim görevi çerçevesinde, kendi yetkileriyle bağlantılı her konuyu alacağı kararla inceleyebilir.