Milletvekili seçimleri

Temsilciler Meclisi genel, doğrudan, gizli ve zorunlu oylama ile beş yıllık bir dönem için seçilir. Her Meclis’in beş yılık görev süresi Meclis dönemi olarak adlandırılır. Seçimler genel seçimlerdir, ülkenin tüm sathında aynı gün yapılır ve halk iradesinin özgür, kesintisiz ve hilesiz bir şekilde ifade edilmesini güvence altına almalıdır. Cumhuriyet’in Resmi Gazetesi’nde yayınlanan İçişleri Bakanı’nın kararnamesi ile ilan edilir ve görev süresini dolduran Meclis’in görev süresinin biteceği ayın ikinci Pazar günü gerçekleştirilir. Seçimlerin saygınlığıyla ilgili her konuya ilişkin davalar kesin ve mutlak olarak Cumhuriyet’in Yüksek Mahkemesi tarafından görülür. 
 
Seçim Sistemi
 
Anayasa ne somut bir seçim sistemini, ne de seçim bölgelerini belirler. İlgili düzenlemeler Meclis tarafından onaylanan yasayla yapılır. 1979’a kadar çoğunluk sistemi geçerliydi, çoğunluk sistemi azınlığın temsilini güvence altına almadığından, partilerin gerçek güçlerini yansıtmadığından ve temsilciliklerin eşit ve adaletli bir şekilde paylaşımına yol açmadığından, bu sistemin yerini önce (1979’un 72 sayılı yasası ile) güçlendirilmiş nispi sistem ve daha sonra da (1996’nın 11 (1) sayılı yasası ile) basit nispi sisteme benzeyen bir sistem aldı.
Seçim yasasına göre, milletvekilliği seçimlerinin yapılması için Kıbrıs altı seçim bölgesine ayrılmıştır, bu bölgelerin büyüklükleri ve sınırları devletin altı idari kazasının büyüklüklerine ve sınırlarına denk düşmektedir. Bugün elli altı Kıbrıslırum temsilcinin yirmi biri Lefkoşa’ya, on ikisi Limasol’a, on biri Mağusa’ya, beşi Larnaka’ya, dördü Baf’a ve üçü de Girne’ye olmak üzere paylaştırılmıştır. 
 
Milletvekili adaylarının nitelikleri
 
Herhangi bir kişinin milletvekilliğine aday olabilmesi için Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşı olması, yirmi beş yaşını doldurmuş olması, haysiyeti muhil veya ahlaka aykırı bir suçtan hüküm giymemiş olması, seçim suçu nedeniyle seçilme hakkından mahrum edilmemiş olması ve görevlerini yerine getirmesini engelleyen bir akıl hastalığının olmaması gerekir.
 
Milletvekilliği ile bağdaşmayan görevler
 
Milletvekilliği sıfatı bakan, belediye başkanı, belediye meclis üyesi, silahlı güçler ya da güvenlik kuvvetleri mensubu olma ile ve aynı zamanda herhangi bir başka kamu ya da belediye göreviyle bağdaşmazdır.
 
Milletvekillerinin görevleri ve hakları
 
Milletvekilleri bu görevlerini üstlenmeden önce Meclis’in kamuya açık oturumunda Anayasa’ya, Anayasa ile ilişkili yasalara bağlılık ve saygı gösterecekleri ve aynı zamanda Cumhuriyet’in bağımsızlığını ve toprak bütünlüğünü koruyacaklarına dair yemin ederler.
Milletvekilleri görevleriyle bağlantılı olarak bazı ayrıcalıklardan yararlanırlar. Bunlar:
a. Temsilciler Meclisi’nde ifade ettikleri görüşlerden veya verdikleri oylardan sorumlu tutulamazlar
b. Milletvekilliği dokunulmazlığı. Yüksek Mahkeme’nin izni olmaksızın Meclis üyesi olmaya devam ettiği sürece milletvekili kovuşturulamaz, tutuklanamaz ya da hapsedilemez. Suçlunun suçüstü yakalanması durumunda ölüm cezası ya da beş yıl ve daha uzun süreli hapislik cezaları için böylesi bir izin talep edilmez.
Ayrıca milletvekilleri görevlerini kesintisiz bir biçimde yerine getirebilmeleri ve bağımsızlıklarını koruyabilmeleri için kamudan milletvekili tahsisatı alırlar ve Meclis tarafından yasayla belirlenen bazı muafiyetlere sahip olurlar. 
 
Meclis Başkanı, Meclis sekreterleri ve idare amirleri
 
Anayasaya göre Meclis Başkanı, milletvekilliği döneminin ilk toplantısında Meclis üyeleri tarafından seçilir ve görev süresi bu dönem sonuna kadar geçerlidir. Geçici yokluğunda ya da boşalan Meclis Başkanlığı makamının doldurulması askıda olduğunda bu görevi Meclis farklı bir karar almadığı sürece en yaşlı milletvekili yerine getirir.
Seçilmesi sonrası Meclis Başkanı iki milletvekilini sekreter, iki milletvekilini de idare amirleri olarak tayin eder.
Başkan Meclis içinde ve dışında çeşitli etkinliklerde Meclis’i temsil eder ve Meclis’in organize ve düzenli işleyişine dikkat eder. Sekreterlerin ve idare amirlerinin yardımıyla genel kurulun çalışmalarını yönetir ve koordine eder, Meclis’in çalışmalarının normal yürümesi için özen gösterir. Buna ilaveten, Meclis genel müdürü ile işbirliği içinde, Meclis daireleri yönetir, çalışmalarını koordine eder ve denetler.
Meclis Başkanı Cumhurbaşkanı’nın geçici yokluğunda ya da geçici bir engeli olması durumunda Cumhurbaşkanı’na vekâlet eder. 
 
Meclis grupları
 
Toplam milletvekilleri sayısının en az yüzde on ikisine eşit sayıda milletvekili ile Meclis’te temsil edilen her siyasi parti meclis grubu oluşturabilir. Her meclis grubu meclis grup sözcüsünü belirler ve açıklar.
 
Dini grupların Meclis’teki temsilcileri
 
1965 Mart’ında yasama yetkileri Meclis’e devredilinceye dek Ermeni, Latin ve Maronit dini gruplar seçilmiş temsilcileriyle Rum Cemaat Meclisi’nde temsil edilirlerdi. 1965’ten 1970’e kadar üç temsilci gruplarını görev sürelerinin yıllık uzatılmalarıyla Meclis’teki temsil ettiler. 1970’te Meclis Dini Gruplar (Temsil) Yasası’nı onayladı ve buna göre her dini grup seçim yasasının maddelerine göre bu dini grubun seçmenleri tarafından seçilen bir temsilci ile Meclis’te temsil edilir. O zamandan beri dini grupların temsilcileri Meclis üyeleri gibi her beş yılda bir seçilirler, Meclis Eğitim Komisyonu’na katılırlar ve Meclis’in genel kurul toplantılarında yer alırlar, ancak oy hakları olmaksızın gruplarıyla ilgili konularda görüşlerini ifade ederler. Ayrıca Meclis’in diğer üyeleriyle aynı haklara (sorumlu tutulmama, dokunulmazlık, muafiyet, tahsisat) sahiptirler. 
 
Meclis’in kendini feshetmesi
 
Meclis, genel kurulun salt çoğunlukla aldığı kararla beş yıllık görev süresi dolmadan kendini feshedebilir. İlgili kararın alındığı tarihten en az otuz gün ve en çok kırk gün sonrasında yapılacak olan seçimlerin tarihi ve aynı zamanda yeni seçilecek Meclis’in seçimlerden sonraki on beş gün içerisinde yapılacak olan ilk toplantı tarihi bu kararda belirlenir.
Feshedilme sonrasında seçilen Meclis feshedilen Meclis’in geri kalan görev süresi için seçilir. Ancak feshetme kararı feshedilen Meclis’in görev süresinin son yılında alındığı takdirde, bu bir istisnayı teşkil eder ve böylesi bir durumda feshedilme sonrası seçilen Meclis beş yıl için seçilir.