Παρόντες:

• Γεώργιος Γεωργίου, πρόεδρος
• Δημήτρης Δημητρίου
• Άριστος Δαμιανού
• Ευανθία Σάββα   
• Πανίκος Λεωνίδου
• Μη μέλη της επιτροπής:
• Ανδρέας Πασιουρτίδης
• Γιώργος Περδίκης

          Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών επανεξέτασε την πιο πάνω πρόταση νόμου σε συνεδρία της, που πραγματοποιήθηκε στις 3 Ιουλίου 2019.  Στη συνεδρίαση αυτή κλήθηκε και παρευρέθηκε ο Υπουργός Οικονομικών. Ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας, ο οποίος επίσης κλήθηκε στη συνεδρία της επιτροπής, εκπροσωπήθηκε από λειτουργό της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας. Στη συνεδρία της επιτροπής παρέστη επίσης ο Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων και εισηγητής της εν λόγω πρότασης νόμου κ. Δημήτρης Συλλούρης.

          Σκοπός του νόμου που προτείνεται είναι η τροποποίηση του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας, ώστε να διασφαλισθεί συνταγματικά η οικονομική αυτονομία της νομοθετικής εξουσίας με την κατάρτιση του προϋπολογισμού της αυτόνομα και χωρίς την εμπλοκή της εκτελεστικής εξουσίας.  Σημειώνεται ότι για την υπό αναφορά πρόταση νόμου είχε υποβληθεί έκθεση στην ολομέλεια του σώματος, με την οποία η επιτροπή ομόφωνα εισηγείτο την ψήφισή της σε νόμο, αλλά στο εν λόγω στάδιο η συζήτηση της υπό αναφορά πρότασης νόμου αναβλήθηκε.

          Κατά την επανεξέταση της υπό αναφορά πρότασης νόμου, ο Υπουργός Οικονομικών τόνισε ότι με την προτεινόμενη συνταγματική τροποποίηση η νομοθετική εξουσία θα έχει συνταγματικά τη δυνατότητα να καταρτίζει αυτόνομα τον προϋπολογισμό της χωρίς την εμπλοκή της εκτελεστικής εξουσίας και χωρίς να υπόκειται στο στάδιο της κατάρτισής του σε έλεγχο οποιασδήποτε μορφής από την εκτελεστική εξουσία ως προς τις προτεραιότητες και ανάγκες της. 

          Συναφώς και για λόγους αρχής, σύμφωνα με τον ίδιο η εκτελεστική εξουσία δεν ενίσταται στην προωθούμενη συνταγματική τροποποίηση, υπό τον όρο ότι θα διασφαλισθεί ότι ο προϋπολογισμός της Βουλής δε θα εκφεύγει των εκάστοτε καθοριζόμενων από την εκτελεστική εξουσία ανώτατων ορίων δαπανών. 

          Συναφώς, ο ίδιος τόνισε την ανάγκη επαναδιατύπωσης της προωθούμενης προς ψήφιση συνταγματικής ρύθμισης, όπως αυτή αρχικά είχε υποβληθεί στην ολομέλεια του σώματος προς ψήφιση, ώστε να καθορισθεί ρητά ότι δε θα επιτρέπεται η οποιαδήποτε παρέκκλιση και/ή υπέρβαση από τη Βουλή κατά τον καταρτισμό του προϋπολογισμού της των ανώτατων ορίων δαπανών που καθορίζονται από το Υπουργικό Συμβούλιο επί ετησίας βάσεως για σκοπούς κατάρτισης του κρατικού προϋπολογισμού.  Σημειώνεται ότι τα όρια αυτά δεσμεύουν όλα τα υπουργεία και όλες τις άλλες ανεξάρτητες υπηρεσίες κατά την υποβολή των προβλέψεών τους στον Υπουργό Οικονομικών για σκοπούς σύνταξης του προϋπολογισμού της Δημοκρατίας από τον Υπουργό Οικονομικών, σύμφωνα με το άρθρο 167 του συντάγματος.

          Ο εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας επανέλαβε ενώπιον της επιτροπής τη θέση του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, όπως αυτή εκφράζεται σε σχετική επιστολή, ημερομηνίας 4 Φεβρουαρίου 2019, προς τον Υπουργό Οικονομικών, η οποία έχει επίσης κατατεθεί στην επιτροπή, σύμφωνα με την οποία για τη συγκεκριμένη συνταγματική τροποποίηση απαιτείται η συναίνεση της κυβέρνησης ως προς το ακριβές λεκτικό της προτεινόμενης συνταγματικής ρύθμισης. 

          Απώτερος στόχος είναι η διασφάλιση ότι με τη συγκεκριμένη συνταγματική τροποποίηση το κράτος δε θα αφίσταται των υποχρεώσεών του από τη συμμετοχή του στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην ευρωζώνη ειδικότερα, παρότι, όπως σχετικά αναφέρεται στην εν λόγω επιστολή, η υπεροχή του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης έναντι του συντάγματος (περιλαμβανομένης της προτεινόμενης τροποποίησης του άρθρου 167 αυτού) διασφαλίζεται από το άρθρο 179.2 του συντάγματος, ως αυτό έχει τροποποιηθεί με την Πέμπτη Τροποποίηση του Συντάγματος [Ν. 127(Ι) του 2006].

          Περαιτέρω και επιπροσθέτως των πιο πάνω, η Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας αναφέρει ότι η νομοθετική εξουσία κατά τη διαδικασία κατάρτισης και έγκρισης του προϋπολογισμού της δε θα πρέπει να ενεργεί καθ’ υπέρβαση του άρθρου 80.2 του συντάγματος, σύμφωνα με το οποίο ουδεμία πρόταση νόμου συνεπαγόμενη αύξηση των υπό του προϋπολογισμού προβλεπόμενων εξόδων δύναται να υποβληθεί από βουλευτή.

          Σημειώνεται ότι κατά τη συζήτηση του θέματος διασαφηνίσθηκε ότι η θέση της επιτροπής ως προς το άρθρο 80.2 του συντάγματος, το οποίο απαγορεύει την αύξηση των υπό του προϋπολογισμού προβλεπόμενων εξόδων με πρόταση νόμου, συνίσταται στο ότι αυτό δεν εφαρμόζεται στη συγκεκριμένη περίπτωση, καθότι σύμφωνα με την προτεινόμενη τροποποίηση ο προϋπολογισμός της Βουλής, αφού πρώτα καταρτισθεί από τον Πρόεδρο της Βουλής, ακολούθως θα εγκρίνεται με απόφαση του σώματος και τελικά θα καταχωρίζεται στον κρατικό προϋπολογισμό, ο οποίος θα εγκρίνεται στο σύνολό του και θα ψηφίζεται από το σώμα σε νόμο κατά τη συνήθη νομοθετική διαδικασία.

          Όσον αφορά την τονισθείσα από τον Υπουργό Οικονομικών ανάγκη ρητής πρόβλεψης περί τήρησης από τη Βουλή κατά την ετήσια κατάρτιση του προϋπολογισμού της των καθοριζόμενων από το Υπουργικό Συμβούλιο ανώτατων ορίων δαπανών, η επιτροπή κατέληξε σε συγκεκριμένη πρόταση, την οποία έθεσε ενώπιον του αρμόδιου υπουργού.

          Συναφώς με τα πιο πάνω, ο εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας επιφυλάχθηκε να τοποθετηθεί επί της εν λόγω πρότασης, εφόσον, όπως ανέφερε, αυτή τεθεί ενώπιον της Νομικής Υπηρεσίας από τον Υπουργό Οικονομικών.

          Σημειώνεται ότι ο Υπουργός Οικονομικών στο εν λόγω στάδιο εξέφρασε τη σύμφωνη γνώμη του με την τεθείσα ενώπιόν του πρόταση της επιτροπής για επαναδιατύπωση της υπό αναφορά συνταγματικής τροποποίησης κατά τον συγκεκριμένο τρόπο.

          Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών, επισυνάπτοντας νέο κείμενο σχεδίου νόμου, στο οποίο επέφερε τις κατάλληλες τροποποιήσεις, ώστε αυτό να συνάδει με την ως άνω αναφερόμενη πρόταση, υποβάλλει την παρούσα έκθεση στην ολομέλεια του σώματος, με όλες τις πλευρές να επιφυλάσσονται για τις θέσεις τους κατά τη συζήτηση της προτεινόμενης συνταγματικής τροποποίησης στο εν λόγω στάδιο.

3 Ιουλίου 2019