Παρόντες:

• Αντρέας Καυκαλιάς, πρόεδρος    
• Μιχάλης Γιωργάλλας    
• Ονούφριος Κουλλά    
• Ευθύμιος Δίπλαρος    　
• Νίκος Κέττηρος
• Χαράλαμπος Πιττοκοπίτης
• Χαράλαμπος Θεοπέμπτου

 

Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Γεωργίας και Φυσικών Πόρων μελέτησε τους πιο πάνω κανονισμούς σε συνεδρίες που πραγματοποιήθηκαν στις 20 Νοεμβρίου και στις 4 Δεκεμβρίου 2018, στις 8, 22 και 29 Ιανουαρίου, στις 5 Φεβρουαρίου και στις 5 και 12 Μαρτίου 2019. Στο πλαίσιο των συνεδριάσεων αυτών παρευρέθηκαν ενώπιον της επιτροπής εκπρόσωποι του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων, του Τμήματος Γεωργίας, του Τμήματος Περιβάλλοντος, της Υπηρεσίας Μεταλλείων και του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης του ίδιου υπουργείου, του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως του Υπουργείου Εσωτερικών, της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας, του Γραφείου της Επιτρόπου Περιβάλλοντος, της Ένωσης Δήμων Κύπρου, της Ένωσης Κοινοτήτων Κύπρου, της ΟΕΒ, του ΚΕΒΕ, του ΕΤΕΚ, του Κυπριακού Συνδέσμου Καταναλωτών, της Παγκύπριας Ένωσης Καταναλωτών και Ποιότητας Ζωής, της Ομοσπονδίας Περιβαλλοντικών Οργανώσεων Κύπρου, του Κυπριακού Ιδρύματος Προστασίας του Περιβάλλοντος (Terra Cypria) και των αγροτικών οργανώσεων ΠΕΚ, ΕΚΑ, «Νέα Αγροτική Κίνηση», «Παναγροτικός Σύνδεσμος» και «Ευρωαγροτικός».

Σκοπός των προτεινόμενων κανονισμών, οι οποίοι εκδίδονται με βάση το άρθρο 32 του περί Προστασίας και Διαχείρισης των Υδάτων Νόμου, είναι η θέσπιση κανονισμών, έτσι ώστε να καθοριστούν οι λεπτομέρειες αναφορικά με τον σχεδιασμό των ζωνών προστασίας των επιφανειακών υδατικών συστημάτων, καθώς και των έργων υδροληψίας των οποίων το νερό προορίζεται για ανθρώπινη κατανάλωση.

Ειδικότερα, με τους προτεινόμενους κανονισμούς ρυθμίζονται μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:

1. Καθορίζονται οι ζώνες προστασίας των υδατικών συστημάτων με βάση τα όρια της λεκάνης απορροής τους, τον κίνδυνο ρύπανσης του νερού, την ταχύτητα ροής του νερού και τις κλίσεις του εδάφους της λεκάνης ως ακολούθως:

α. Ζώνη Α - Άμεση Ζώνη Προστασίας (ΑΖΠ).

β. Ζώνη Β - Κοντινή Ζώνη Προστασίας (ΚΖΠ).

γ. Ζώνη Γ - Ευρύτερη Ζώνη Προστασίας (ΕΖΠ).

δ. Ζώνη Δ - Παρόχθια Ζώνη Προστασίας (ΠΖΠ).

2. Καθορίζονται οι δραστηριότητες που επιτρέπονται ή απαγορεύονται σε κάθε ζώνη προστασίας.

3. Καθορίζονται οι διαδικασίες αναθεώρησης ή κατάργησης εκάστης ζώνης προστασίας υδατικού συστήματος.

4. Καθορίζεται η διαδικασία με την οποία ο διευθυντής του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων, αφού καθορίσει τις ζώνες προστασίας κατόπιν διαβούλευσης με εμπλεκόμενα τμήματα και φορείς, προτείνει ολοκληρωμένο σχέδιο προστασίας για έκαστο υδατικό σύστημα το οποίο υποβάλλεται στον Υπουργό Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος για έγκριση και, ακολούθως, στη βάση του εν λόγω σχεδίου, ο υπουργός εκδίδει σχετικά διατάγματα δυνάμει του άρθρου 23 του περί Προστασίας και Διαχείρισης των Υδάτων Νόμου.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που συνοδεύουν τους υπό εξέταση κανονισμούς, οι προτεινόμενες ρυθμίσεις εξυπηρετούν την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 23 του περί Προστασίας και Διαχείρισης των Υδάτων Νόμου που προβλέπουν ότι ο Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος μεριμνά, ώστε να διασφαλίζεται η αναγκαία προστασία των υδατικών συστημάτων που χρησιμοποιούνται για πόσιμο νερό και για το σκοπό αυτό εκδίδει σχετικά διατάγματα με τα οποία καθορίζει ζώνες προστασίας για τα εν λόγω υδατικά συστήματα, καθώς και απαγορευτικά ή επιτακτικά μέτρα τα οποία εμπίπτουν στις αρμοδιότητές του στις ζώνες αυτές. Με βάση τα ίδια στοιχεία, σε περίπτωση που τα απαγορευτικά ή επιτακτικά μέτρα εμπίπτουν στην αρμοδιότητα άλλων τμημάτων, ο Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος ετοιμάζει εισηγήσεις προς τα εν λόγω τμήματα για εφαρμογή των απαγορευτικών ή επιτακτικών μέτρων.

Στο πλαίσιο της εξέτασης των κανονισμών από την επιτροπή, ο εκπρόσωπος του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων ανέφερε ότι οι προτεινόμενες τροποποιήσεις επιδιώκουν τον καθορισμό των ζωνών προστασίας για τα υδατικά συστήματα και την επιβολή οριζόντιων απαγορευτικών ή επιτακτικών μέτρων στις εν λόγω ζώνες, με στόχο την ενίσχυση του πλαισίου προστασίας των υδατικών συστημάτων και την ελαχιστοποίηση οποιωνδήποτε κινδύνων ενδέχεται να μολύνουν το νερό που προορίζεται για ανθρώπινη κατανάλωση. Συναφώς, ο ίδιος επισήμανε ότι, όσο πιο κοντά βρίσκεται η ζώνη προστασίας στο νερό, τα οριζόντια απαγορευτικά ή επιτακτικά μέτρα είναι πιο αυστηρά και ο υπουργός εκδίδει διατάγματα με τα οποία εξειδικεύει τα εν λόγω μέτρα για κάθε υδατικό σύστημα ξεχωριστά. Παράλληλα, ο ίδιος ανέφερε ότι ο στόχος της προστασίας των υδάτων δεν πρέπει να συγκρούεται με τον στόχο για προώθηση αναπτύξεων και ως εκ τούτου πρέπει να βρεθεί η χρυσή τομή μεταξύ των δύο στόχων.

Η εκπρόσωπος του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως συμφώνησε με τους σκοπούς και τις επιδιώξεις των κανονισμών και υποστήριξε ότι, παρά το γεγονός ότι οι ισχύουσες πολεοδομικές ζώνες περιλαμβάνουν ζώνες προστασίας των υδατικών συστημάτων, οι προτεινόμενες ρυθμίσεις θα συμβάλουν στην καλύτερη διαχείριση των υφιστάμενων αδειοδοτημένων αναπτύξεων που ενδεχομένως επηρεάζουν υδατικά συστήματα. Περαιτέρω, η ίδια επισήμανε ότι οποιεσδήποτε αιτήσεις για αναπτύξεις πλησίον των υδατικών συστημάτων εξετάζονται από το εν λόγω τμήμα υποβάλλονται για απόψεις στα εμπλεκόμενα κυβερνητικά τμήματα και οποιεσδήποτε εισηγήσεις τους για εφαρμογή σχετικών απαγορευτικών ή επιτακτικών μέτρων λαμβάνονται δεόντως υπόψη από το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως, για να περιληφθούν ως όροι στις πολεοδομικές άδειες, σε περίπτωση έγκρισης της σχετικής αίτησης. Συναφώς, σύμφωνα με την ίδια, οι απόψεις και οι εισηγήσεις των εμπλεκόμενων κυβερνητικών τμημάτων επίσης λαμβάνονται δεόντως υπόψη και όσον αφορά την τροποποίηση των πολεοδομικών ζωνών.

Οι εκπρόσωποι της Ομοσπονδίας Περιβαλλοντικών Οργανώσεων Κύπρου και του Terra Cypria επισήμαναν την ανάγκη περαιτέρω προστασίας των υδατικών συστημάτων των οποίων το νερό προορίζεται για ανθρώπινη κατανάλωση και ειδικότερα της ΚΖΠ, καθώς, σύμφωνα με τους ίδιους, η εν λόγω ζώνη αποτελεί το τμήμα της λεκάνης απορροής στο οποίο ενδεχόμενη ρύπανση θα επιφέρει το μεγαλύτερο φορτίο ρύπων στα υδατικά συστήματα. Περαιτέρω, οι ίδιοι εξέφρασαν επιφυλάξεις αναφορικά με τις ρυθμίσεις που προτείνονται με τους υπό συζήτηση κανονισμούς, υποβάλλοντας παράλληλα σχετικές εισηγήσεις που μεταξύ άλλων διαλαμβάνουν τα ακόλουθα:

1. Η εκτέλεση λατομικών εργασιών εντός της ΚΖΠ δυνατόν να επιφέρει αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα του νερού. Ως εκ τούτου, η προτεινόμενη πρόνοια σύμφωνα με την οποία ο Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος μεριμνά, έτσι ώστε να μελετάται η πιθανή ρύπανση του νερού από εργασίες λατόμησης αδρανών υλικών εντός της ΚΖΠ, πρέπει να τροποποιηθεί, κατά τρόπο που να απαγορεύεται οποιαδήποτε εργασία λατόμησης εντός της εν λόγω ζώνης ή, σε περίπτωση που διενεργείται σχετική περιβαλλοντική μελέτη, τα πορίσματα αυτής να είναι δεσμευτικά.

2. Η προτεινομένη πρόνοια που προβλέπει ότι ο Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος μεριμνά, έτσι ώστε οποιαδήποτε δραστηριότητα που σχετίζεται με την παραγωγή κτηνοτροφικών αποβλήτων, όπως δημιουργία και λειτουργία κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων, να μην επιτρέπεται εντός της ΚΖΠ, με εξαίρεση τα ποιμνιοστάσια μικρής δυναμικότητας, ενδεχομένως να επιφέρει αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα του πόσιμου νερού. Ως εκ τούτου, πρέπει να εξεταστεί από το Τμήμα Ανάπτυξης Υδάτων το ενδεχόμενο άρσης της προτεινόμενης εξαίρεσης για ποιμνιοστάσια μικρής δυναμικότητας.

Στο πλαίσιο της εξέτασης των κανονισμών, επιπροσθέτως των πιο πάνω, απασχόλησαν την επιτροπή μεταξύ άλλων τα ακόλουθα ζητήματα:

1. Η τελική απόφαση σε σχέση με πολεοδομικές άδειες ή υφιστάμενες αναπτύξεις ή τροποποίηση πολεοδομικών ζωνών λαμβάνεται από το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως, ενώ οι σχετικές εισηγήσεις που υποβάλλονται στο τμήμα αυτό από τον Υπουργό Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος για απαγορευτικά ή επιτακτικά μέτρα εντός των ζωνών προστασίας των υδατικών συστημάτων δεν είναι δεσμευτικές για το εν λόγω τμήμα.

Αναφορικά με το ζήτημα αυτό τα μέλη της επιτροπής εξέφρασαν την άποψη ότι οι προτεινόμενες ρυθμίσεις σύμφωνα με τις οποίες ο Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, με σχετικό διάταγμά του, μεταξύ άλλων θα υποβάλλει και τις εν λόγω εισηγήσεις ενδεχομένως να αποβούν χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα. Συναφώς, τα μέλη αυτά εισηγήθηκαν τη συμπερίληψη σχετικών προνοιών στο κείμενο των κανονισμών με βάση τις οποίες οι εν λόγω απόψεις και εισηγήσεις θα είναι δεσμευτικές για το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως και ως εκ τούτου θα λαμβάνονται δεόντως υπόψη απ’ αυτό.

2. Η ανάγκη τροποποίησης της προτεινομένης διαδικασίας διαβούλευσης που θα ακολουθεί ο διευθυντής του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων για τη διαμόρφωση του ολοκληρωμένου σχεδίου προστασίας των υδατικών συστημάτων, με βάση το οποίο ο υπουργός θα εκδίδει σχετικά διατάγματα, έτσι ώστε να διασφαλίζεται ότι οι απόψεις των εμπλεκόμενων τμημάτων και φορέων θα λαμβάνονται δεόντως υπόψη, πριν το σχέδιο αυτό υποβληθεί στον Υπουργό Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος.

Οι εκπρόσωποι των αρμόδιων κυβερνητικών τμημάτων και της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας, σχολιάζοντας τις επιφυλάξεις που εκφράστηκαν από μέλη της επιτροπής, καθώς και από εμπλεκόμενους φορείς, ανέφεραν μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:

1. Οι απόψεις και εισηγήσεις του Υπουργού Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, καθώς και του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων δεν είναι δυνατό να δεσμεύουν το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως σε θέματα που άπτονται των αρμοδιοτήτων του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως. Το διάταγμα του Υπουργού Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος καθίσταται δεσμευτικό αποκλειστικά για τα θέματα που άπτονται των αρμοδιοτήτων του και, προκειμένου να καταστούν οι εν λόγω απόψεις και εισηγήσεις δεσμευτικές προς το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως, πρέπει να ληφθεί σχετική πολιτική απόφαση, έτσι ώστε να τροποποιηθεί αναλόγως το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία του τμήματος αυτού. Ωστόσο, το γεγονός αυτό δεν καθιστά άνευ ουσίας τις προτεινόμενες ρυθμίσεις, καθώς αυτές έχουν ως στόχο τη διασαφήνιση και ενίσχυση του πλαισίου που διέπει την προστασία των υδατικών συστημάτων.

2. Οι εργασίες λατόμησης αδρανών υλικών εντός της ΚΖΠ είναι σοβαρό ζήτημα και για τον λόγο αυτό προτείνεται να μελετάται το ενδεχόμενο ρύπανσης του νερού από τέτοιες εργασίες, εντούτοις δεν κρίνεται ορθή η εκ προοιμίου απαγόρευσή τους. Παρ’ όλα αυτά, θα εξεταστεί το ενδεχόμενο συμπερίληψης επιπρόσθετων ασφαλιστικών δικλίδων στο κείμενο των κανονισμών, έτσι ώστε να διασκεδαστούν οι οποιεσδήποτε ανησυχίες.

3. Τα ποιμνιοστάσια μικρής δυναμικότητας που δραστηριοποιούνται εντός της ΚΖΠ δεν επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα νερού ούτε αυξάνουν τις πιθανότητες ρύπανσής του. Ως εκ τούτου, δεν κρίνεται αναγκαία η άρση της προτεινόμενης εξαίρεσης που αφορά τα ποιμνιοστάσια μικρής δυναμικότητας.

Στο πλαίσιο της περαιτέρω συζήτησης των κανονισμών το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων, λαμβάνοντας υπόψη τους προβληματισμούς που εκφράστηκαν ενώπιον της επιτροπής, σε συνεννόηση με τη Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας και κατόπιν διαβούλευσης με τα υπόλοιπα αρμόδια κυβερνητικά τμήματα, κατέθεσε διαδοχικά στην επιτροπή αναθεωρημένα κείμενα των κανονισμών, για να διευκολύνει την ολοκλήρωση της συζήτησής τους. Τα αναθεωρημένα κείμενα των κανονισμών περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:

1. Διασαφήνιση της προτεινομένης διαδικασίας διαβούλευσης που θα ακολουθεί ο διευθυντής του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων για τη διαμόρφωση του ολοκληρωμένου σχεδίου προστασίας των υδατικών συστημάτων, με βάση το οποίο ο υπουργός θα εκδίδει σχετικά διατάγματα, έτσι ώστε μεταξύ άλλων να διασφαλίζεται ότι οι απόψεις των εμπλεκόμενων τμημάτων και φορέων λαμβάνονται δεόντως υπόψη, πριν αυτό υποβληθεί στον Υπουργό Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος.

2. Προσθήκη προνοιών στις οποίες αναφέρεται ρητά ότι οι απόψεις του διευθυντή του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων θα λαμβάνονται δεόντως υπόψη από το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως σε ό,τι αφορά ζητήματα που άπτονται των αρμοδιοτήτων του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως.

3. Τροποποίηση της πρόνοιας που αφορά την εξέταση της μελέτης εκτίμησης των επιπτώσεων στο περιβάλλον από εργασίες λατόμησης υλικών μέσα στην ΚΖΠ, έτσι ώστε να μελετάται ιδιαίτερα η πιθανή ρύπανση του νερού, και για σκοπούς έκδοσης της Περιβαλλοντικής Γνωμάτευσης από την Περιβαλλοντική Αρχή να λαμβάνονται δεόντως υπόψη οι απόψεις του διευθυντή του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων, του διευθυντή του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης και του προϊσταμένου της Υπηρεσίας Μεταλλείων.

4. Διαμόρφωση επιμέρους προνοιών των κανονισμών με σκοπό τη διασαφήνιση και βελτίωσή τους από νομοτεχνικής άποψης.

Σημειώνεται ότι στο πλαίσιο της εξέτασης των προτεινόμενων κανονισμών την επιτροπή απασχόλησε εκτενώς το ενδεχόμενο το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως, σε σχέση με την προώθηση αναπτύξεων και τροποποίηση πολεοδομικών ζωνών, να μη λαμβάνει επαρκώς υπόψη τις απόψεις ή ενστάσεις εμπλεκόμενων τμημάτων και φορέων και ειδικότερα όσον αφορά το αίτημα για τροποποίηση των πολεοδομικών ζωνών στην κοινότητα Άλασσας, συμπεριλαμβανομένης και της ζώνης προστασίας του φράγματος του Κούρρη. Συναφώς, η επιτροπή ζήτησε και έλαβε γραπτώς τις θέσεις του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων, του Τμήματος Περιβάλλοντος, του Γραφείου της Επιτρόπου Περιβάλλοντος και του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως σε σχέση με το εν λόγω ζήτημα και η επιτροπή επιφυλάχθηκε για περαιτέρω ενέργειες σε μεταγενέστερο στάδιο.

Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Γεωργίας και Φυσικών Πόρων, λαμβάνοντας υπόψη όλα όσα τέθηκαν ενώπιόν της, επιφυλάχθηκε να τοποθετηθεί επί των προνοιών των υπό συζήτηση κανονισμών όπως αυτοί έχουν διαμορφωθεί σύμφωνα με τα πιο πάνω κατά τη συζήτησή τους στην ολομέλεια του σώματος.

3 Απριλίου 2019