Παρόντες:

• Μαρίνος Σιζόπουλος, πρόεδρος
• Γιώργος Κάρουλλας
• Κώστας Κώστα
• Γεώργιος Προκοπίου
• Ζαχαρίας Κουλίας

          Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Άμυνας μελέτησε το υπό αναφορά νομοσχέδιο σε τρεις συνεδρίες της, που πραγματοποιήθηκαν στις 13 και 20 Ιουνίου, καθώς και στις 4 Ιουλίου 2019.  Στο πλαίσιο των συνεδριάσεων της επιτροπής κλήθηκαν και παρευρέθηκαν ενώπιόν της ο Υπουργός Άμυνας, ο γενικός διευθυντής του Υπουργείου Άμυνας, ο Αρχηγός Εθνικής Φρουράς και ο Υπαρχηγός Εθνικής Φρουράς, συνοδευόμενοι από υπηρεσιακούς παράγοντες, και εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας.

          Σημειώνεται ότι η συζήτηση του νομοσχεδίου στην επιτροπή άρχισε πριν από την κατάθεσή του στην ολομέλεια της Βουλής.

          Σκοπός του νομοσχεδίου, όπως αρχικά κατατέθηκε στη Βουλή, είναι η τροποποίηση του περί Στρατού της Δημοκρατίας Νόμου, ώστε ο Υπουργός Άμυνας να δύναται, σε εξαιρετικές περιπτώσεις και αφού λάβει υπόψη τις απόψεις του Αρχηγού, να χορηγεί άδεια σε μέλος του στρατού για μερική απασχόληση, υπό όρους και προϋποθέσεις που θα καθορίσει υπό τις περιστάσεις, νοουμένου ότι η απασχόλησή του  δε θα επηρεάσει άμεσα ή έμμεσα την άρτια εκτέλεση των καθηκόντων του και/ή δεν είναι ασυμβίβαστη με την ιδιότητά του ως μέλους του στρατού.

          Σύμφωνα με τα στοιχεία που κατατέθηκαν στην επιτροπή από το Υπουργείο Άμυνας, με βάση τις διατάξεις της υπό τροποποίηση βασικής νομοθεσίας τα μέλη του στρατού είναι υποχρεωμένα να εργάζονται σε οποιοδήποτε χρόνο, ανάλογα με τις υπηρεσιακές ανάγκες.  Περαιτέρω, με βάση τις εν λόγω διατάξεις, ο Υπουργός Άμυνας μπορεί να παραχωρεί άδεια σε μέλος του στρατού, προκειμένου να συμμετέχει στη διοίκηση οποιασδήποτε εταιρείας ή συνεταιρισμού ή άλλης εταιρείας ιδιωτικής φύσης ή να κατέχει μετοχές ή άλλο συμφέρον σε οποιαδήποτε μη δημόσια εταιρεία ή συνεταιρισμό ή άλλη επιχείρηση ιδιωτικής φύσης.  Η εν λόγω άδεια, όπως προβλέπεται στην ισχύουσα νομοθεσία, δύναται να παραχωρείται, όταν η χορήγησή της εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον ή όταν το συμφέρον του μέλους του στρατού στην εταιρεία, στον συνεταιρισμό ή στην επιχείρηση ιδιωτικής φύσης προκύπτει από κληρονομική διαδοχή και η κατοχή των μετοχών δε θα το επηρεάσει στην εκτέλεση των καθηκόντων του.

          Συναφώς, όπως αναφέρεται στα εν λόγω στοιχεία, το Υπουργείο Άμυνας, αφού εξέτασε διάφορα αιτήματα μελών του στρατού και αφού έλαβε υπόψη τις σχετικές διατάξεις που ισχύουν στα μέλη της δημόσιας υπηρεσίας, της δημόσιας εκπαιδευτικής υπηρεσίας και της αστυνομίας, κατέθεσε το υπό συζήτηση νομοσχέδιο στη Βουλή για τροποποίηση της βασικής νομοθεσίας, ώστε να παρασχεθεί η δυνατότητα στον Υπουργό Άμυνας να χορηγεί υπό προϋποθέσεις άδεια για μερική απασχόληση στα μέλη του στρατού.

          Τέλος, με βάση τα εν λόγω στοιχεία η προτεινόμενη τροποποίηση κρίνεται αναγκαία, ώστε να ρυθμιστεί το καθεστώς εργασίας των στρατιωτικών ιατρών, ιδιαίτερα μετά την εφαρμογή του Γενικού Συστήματος Υγείας.

          Στο πλαίσιο της συζήτησης του νομοσχεδίου από την επιτροπή τέθηκε από μέλη της προς την εκπρόσωπο της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας το ερώτημα κατά πόσο συνιστά διάκριση και/ή παραβίαση της αρχής της ίσης μεταχείρισης η ενδεχόμενη τροποποίηση της πρόνοιας του νομοσχεδίου, ώστε η ρύθμιση για μερική ιδιωτική απασχόληση των μελών του στρατού να περιοριστεί μόνο στις περιπτώσεις παροχής ιατρικών υπηρεσιών και να μην αφορά όλα τα μέλη του στρατού. 

          Σε σχέση με το πιο πάνω ερώτημα η εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας ενημέρωσε σε μεταγενέστερο στάδιο την επιτροπή με επιστολή της, ημερομηνίας 20 Ιουνίου 2019, μεταξύ άλλων ότι ενδεχόμενη υιοθέτηση της πιο πάνω αναφερόμενης εισήγησης για τροποποίηση του νομοσχεδίου συνιστά διάκριση, καθότι παραβιάζεται η αρχή της ισότητας.  Ειδικότερα, όπως αναφέρεται στην εν λόγω επιστολή, δε δύναται μία κατηγορία μελών του στρατού να εξαιρεθεί από τον κανόνα και να απολαύει του προνομίου να μπορεί να εργάζεται και εκτός του στρατού, ενώ τα υπόλοιπα μέλη του να μην έχουν δικαίωμα μερικής ιδιωτικής απασχόλησης.  Συναφώς, η ρύθμιση που θα υιοθετηθεί από την επιτροπή απαιτείται να ισχύει για όλα τα μέλη του στρατού ανεξαιρέτως, γιατί τυχόν τροποποίηση του νομοσχεδίου με την πιο πάνω αναφερόμενη εξαίρεση θα είναι ενάντια στη συνταγματικά κατοχυρωμένη αρχή της ισότητας, που προβλέπεται στο εδάφιο (1) του άρθρου 28 του συντάγματος, σύμφωνα με την οποία «Πάντες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου, της διοικήσεως και της δικαιοσύνης και δικαιούνται να τύχωσι ίσης προστασίας και μεταχειρίσεως». 

          Περαιτέρω, όπως αναφέρεται στην εν λόγω επιστολή, η αρχή της ισότητας των πολιτών επιβάλλει ίση ή ομοιόμορφη μεταχείριση όλων των πολιτών που τελούν υπό τις ίδιες ή παρόμοιες συνθήκες.  Όσον αφορά το εν λόγω ζήτημα, όλα τα μέλη του στρατού πρέπει να τυγχάνουν ίσης μεταχείρισης, καθότι τελούν υπό τις ίδιες συνθήκες.

          Τέλος, όπως επισημαίνεται στην εν λόγω επιστολή της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας, για το ζήτημα της αρχής της ισότητας των πολιτών ενός κράτους υπάρχει σχετική νομολογία τόσο από τα κυπριακά δικαστήρια όσο και από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ).

          Παρά την πιο πάνω θέση της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας, η επιτροπή, λαμβάνοντας υπόψη ότι:

1.      τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μεγάλη υποστελέχωση του Υγειονομικού Σώματος της Εθνικής Φρουράς από στρατιωτικούς ιατρούς λόγω της αποχώρησής τους από το εν λόγω σώμα,

2.      η διατήρηση της ύπαρξης του Υγειονομικού Σώματος είναι υψίστης σημασίας για την παροχή επαρκούς ιατρικής φροντίδας στα μέλη της Εθνικής Φρουράς για κάλυψη των προκυπτουσών αναγκών τόσο κατά τη διάρκεια των ασκήσεων που διενεργούνται από την Εθνική Φρουρά όσο και στις μονάδες αυτής και στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο,

3.      λόγω των πολλαπλών προβλημάτων που δημιουργούνται από τη συνεχιζόμενη αποχώρηση στρατιωτικών ιατρών από το Υγειονομικό Σώμα, επιβάλλεται κατ’ εξαίρεση και για λόγους δημόσιου συμφέροντος η αντιμετώπιση του θέματος αυτού, κατά τρόπο που να αποτρέπεται και/ή μειώνεται και/ή εκμηδενίζεται ο κίνδυνος η Εθνική Φρουρά να τεθεί ενώπιον απρόβλεπτων συνεπειών που άπτονται της εύρυθμης λειτουργίας, της ασφάλειας και της άρτιας παρεχόμενης υγειονομικής περίθαλψης στα στελέχη της,

4.      απαιτείται η παροχή κινήτρων στους στρατιωτικούς ιατρούς, για να περιοριστεί η αποχώρησή τους από τον στρατό και να αυξηθεί ο αριθμός τους, ώστε το Υγειονομικό Σώμα να στελεχώνεται επαρκώς και συνακόλουθα να παρέχονται οι ενδεδειγμένες ιατρικές υπηρεσίες στην Εθνική Φρουρά,

5.      η παροχή ιατρικών υπηρεσιών στα μέλη της Εθνικής Φρουράς διασφαλίζει το αξιόμαχο του σώματος και ως εκ τούτου επιβάλλεται η απρόσκοπτη συνέχιση της παροχής τους, τόσο σε καιρό ειρήνης όσο και σε καιρό πολέμου, για λόγους δημόσιου συμφέροντος,

αποφάσισε να τροποποιήσει το κείμενο του νομοσχεδίου, έτσι ώστε ο Υπουργός Άμυνας να δύναται, σε εξαιρετικές περιπτώσεις και αφού λάβει υπόψη τις απόψεις του Αρχηγού Εθνικής Φρουράς, να χορηγεί άδεια σε αξιωματικούς ιατρούς του Υγειονομικού Σώματος για μερική απασχόληση, έναντι αμοιβής, κατά τις ώρες εκτός της υπηρεσίας τους στον στρατό, με όρους και προϋποθέσεις που θα καθορίζει ο εν λόγω υπουργός υπό τις περιστάσεις και εφόσον η απασχόληση των μελών δε θα επηρεάζει άμεσα ή έμμεσα την άρτια εκτέλεση των καθηκόντων τους ως μελών του στρατού.

         Η εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας διαφώνησε με την πιο πάνω απόφαση της επιτροπής για τροποποίηση του κειμένου του νομοσχεδίου και δήλωσε πως η Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας εμμένει στη θέση της όπως αυτή διατυπώνεται στην πιο πάνω αναφερόμενη επιστολή της προς την επιτροπή, ημερομηνίας 20 Ιουνίου 2019.

          Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Άμυνας, αφού διαμόρφωσε το κείμενο του νομοσχεδίου σύμφωνα με την πιο πάνω απόφασή της, κατά πλειοψηφία του προέδρου της βουλευτή του Κινήματος Σοσιαλδημοκρατών ΕΔΕΚ και των μελών της βουλευτών των κοινοβουλευτικών ομάδων του Δημοκρατικού Συναγερμού και του Δημοκρατικού Κόμματος, υιοθετεί τους σκοπούς και τις επιδιώξεις του και εισηγείται στη Βουλή την ψήφισή του σε νόμο, αφού τροποποιηθεί ο τίτλος του, ώστε να αναφέρεται ως «Ο περί Στρατού της Δημοκρατίας (Τροποποιητικός) Νόμος του 2019». 

          Το μέλος της επιτροπής βουλευτής της κοινοβουλευτικής ομάδας ΑΚΕΛ-Αριστερά-Νέες Δυνάμεις δήλωσε πως η κοινοβουλευτική του ομάδα θα τοποθετηθεί επί του διαμορφωμένου κειμένου του νομοσχεδίου κατά τη συζήτησή του ενώπιον της ολομέλειας του σώματος.

9 Ιουλίου 2019