Παρόντες:

• Ζαχαρίας Ζαχαρίου, πρόεδρος    
• Γιώργος Κ. Γεωργίου
• Γιώργος Περδίκης    
• Πανίκος Λεωνίδου
• Μάριος Μαυρίδης    
• Ζαχαρίας Κουλίας
• Ελένη Σταύρου    
• Χρίστος Χρίστου
• Άριστος Δαμιανού  

 　
Όπως είναι γνωστό, για τους πιο πάνω κανονισμούς κυκλοφόρησε στις 11 Ιουλίου 2017 σχετική έκθεση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Θεσμών, Αξιών και Επιτρόπου Διοικήσεως, στην οποία αναφέρονται αναλυτικά οι σκοποί και οι επιδιώξεις τους. Η συζήτηση όμως των εν λόγω κανονισμών ενώπιον της ολομέλειας της Βουλής στις 14 Ιουλίου 2017 αναβλήθηκε, έπειτα από σχετική εισήγηση μέλους της επιτροπής, η οποία έγινε αποδεκτή.

Με βάση τα πιο πάνω, η επιτροπή έκρινε σκόπιμο να επανεξετάσει τους κανονισμούς αυτούς, έτσι ώστε να εξεταστούν περαιτέρω ορισμένα ζητήματα που εγείρονται.

Ως εκ τούτου, η επιτροπή επανεξέτασε τους κανονισμούς σε τέσσερις νέες συνεδρίες της, που πραγματοποιήθηκαν στις 6 Σεπτεμβρίου, στις 11 και 25 Οκτωβρίου και στις 15 Νοεμβρίου 2017. Στη συνεδρία της επιτροπής που πραγματοποιήθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2017 κλήθηκαν και παρευρέθηκαν εκπρόσωποι του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, η Έφορος Κρατικού Αρχείου, καθώς και εκπρόσωποι της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας και της Κυπριακής Υπηρεσίας Πληροφοριών (ΚΥΠ).

Υπενθυμίζεται ότι σκοπός των υπό αναφορά κανονισμών, που εκδίδονται με βάση τις διατάξεις του άρθρου 34 του περί Κυπριακής Υπηρεσίας Πληροφοριών Νόμου, είναι η ρύθμιση της λειτουργίας της Συμβουλευτικής Επιτροπής. Η Συμβουλευτική Επιτροπή είναι τριμελής και έχει ως αρμοδιότητα να εισηγείται στο Διοικητή της ΚΥΠ ποια έγγραφα και οπτικοακουστικό υλικό θα διαφυλάσσονται στο Κρατικό Αρχείο. Ειδικότερα, με τους κανονισμούς ρυθμίζονται μεταξύ άλλων τα κριτήρια επιλογής των εγγράφων και του οπτικοακουστικού υλικού της ΚΥΠ για σκοπούς διαφύλαξής τους στο Κρατικό Αρχείο και ανοίγματός τους στο κοινό, οι υποχρεώσεις και η διασφάλιση της πρόσβασης των μελών της Συμβουλευτικής Επιτροπής στο αρχείο της ΚΥΠ και γενικότερα ο τρόπος λειτουργίας της εν λόγω επιτροπής.

Στα πλαίσια της επανεξέτασης των κανονισμών ενώπιον της επιτροπής το μέλος της κ. Άριστος Δαμιανού ήγειρε ορισμένα ζητήματα και αναφέρθηκε σε ορισμένες πτυχές των κανονισμών. Ειδικότερα, τα ζητήματα αυτά επικεντρώνονται κυρίως στα ακόλουθα:

1. Με βάση τον Κανονισμό 10 των υπό αναφορά κανονισμών, που αφορά τις υποχρεώσεις των μελών της Συμβουλευτικής Επιτροπής, προβλέπεται μεταξύ άλλων ότι τα μέλη της κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους λαμβάνουν υπόψη και εφαρμόζουν τις διατάξεις του περί Επεξεργασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (Προστασία του Ατόμου) Νόμου. Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα με όσα ανέφερε η Έφορος Κρατικού Αρχείου στο αρχικό στάδιο της μελέτης των κανονισμών, όταν αποστέλλονται αρχεία από μια κρατική αρχή για σκοπούς διαφύλαξής τους στο Κρατικό Αρχείο, έχει υποχρέωση να ελέγξει κατά πόσο σε αυτά περιλαμβάνονται οποιαδήποτε προσωπικά δεδομένα και, σε περίπτωση που διαπιστωθεί κάτι τέτοιο, εφαρμόζονται οι διατάξεις της πιο πάνω νομοθεσίας για την προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, ώστε τα στοιχεία αυτά να μην αποκαλυφθούν στο κοινό. Επομένως, με βάση τα όσα ανέφερε η εν λόγω έφορος, ενδέχεται ορισμένα στοιχεία που αποστέλλονται στο Κρατικό Αρχείο, μετά από τον πιο πάνω έλεγχο και το φιλτράρισμά τους από την έφορο, να μην ανοιχτούν για επιθεώρηση από το κοινό.

2. Με βάση τον Κανονισμό 16, που αφορά την ευθύνη και την εξουσία αποχαρακτηρισμού διαβαθμισμένων εγγράφων, εγείρεται ζήτημα κατά πόσο αρκετά στοιχεία και πληροφορίες θα αποστέλλονται τελικά στο Κρατικό Αρχείο, για να ανοιχθούν στο κοινό, λόγω του μη αποχαρακτηρισμού τους από τους εκδότες τους.

3. Με βάση τις πρόνοιες του Κανονισμού 18, που αφορά τα κριτήρια επιλογής αρχείων της ΚΥΠ για σκοπούς διαφύλαξής τους στο Κρατικό Αρχείο, προβλέπεται ένα αυστηρό και απαγορευτικό πλαίσιο, το οποίο ενδεχομένως να δυσχεραίνει το έργο της Συμβουλευτικής Επιτροπής.

4. Με βάση το άρθρο 10 του υφιστάμενου νόμου για την ΚΥΠ και ειδικότερα σύμφωνα με τη δεύτερη επιφύλαξη της παραγράφου (γ) του εδαφίου (2) αυτού, προβλέπεται ότι όλα τα έγγραφα και το οπτικοακουστικό υλικό που επιλέγονται για διαφύλαξη στο Κρατικό Αρχείο είναι ανοιχτά για επιθεώρηση από το κοινό. Επομένως, σύμφωνα με τα πιο πάνω, ενδέχεται να εγείρεται και θέμα οι υπό εξέταση κανονισμοί να έχουν εκδοθεί καθ’ υπέρβασιν του εξουσιοδοτικού νόμου, ultra vires, διότι θα υπάρχουν περιπτώσεις που, παρ’ όλον ότι θα αποστέλλονται αρχεία της ΚΥΠ στο Κρατικό Αρχείο, αυτά δε θα ανοίγονται για επιθεώρηση από το κοινό. Ως εκ τούτου, σε τέτοιες περιπτώσεις θα εγείρεται ζήτημα μη συμμόρφωσης των κανονισμών με τις πρόνοιες του υφιστάμενου νόμου.

Στα πλαίσια της περαιτέρω συζήτησης επί των προνοιών των κανονισμών ενώπιον της επιτροπής η Έφορος Κρατικού Αρχείου, αφού αναφέρθηκε στα καθήκοντα και τις αρμοδιότητές της ως εφόρου, επεξήγησε ότι υπάρχουν πολλά δημόσια αρχεία που αποστέλλονται στο Κρατικό Αρχείο για φύλαξη, χωρίς να έχει προηγηθεί ο ενδεδειγμένος έλεγχος, ώστε να ληφθούν υπόψη οι διατάξεις της νομοθεσίας για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Γι’ αυτό και η ίδια προβαίνει στο σχετικό έλεγχο με βάση την πιο πάνω νομοθεσία. Επειδή όμως όπως διευκρίνισε η εν λόγω έφορος προβλέπεται ρητά στον Κανονισμό 10 ότι πρέπει τα μέλη της Συμβουλευτικής Επιτροπής να εφαρμόζουν τις διατάξεις του πιο πάνω νόμου, δεν τίθεται πλέον θέμα για επιπρόσθετο έλεγχο και φιλτράρισμα από πλευράς της. Σύμφωνα επίσης με την ίδια, όσον αφορά το θέμα του αποχαρακτηρισμού διαβαθμισμένων εγγράφων, αυτά με βάση την υφιστάμενη νομοθεσία για την ασφάλεια διαβαθμισμένων πληροφοριών και εγγράφων επανεξετάζονται ανά πενταετία, ώστε να επιβεβαιώνεται κατά πόσο η αρχική διαβάθμισή τους εξακολουθεί να είναι αναγκαία.

Ο Διοικητής της ΚΥΠ, αφού κατέθεσε τις απόψεις του, έδωσε ορισμένες επεξηγήσεις σε σχέση με την εφαρμογή συγκεκριμένων κριτηρίων που προβλέπονται στον Κανονισμό 18. Επίσης, ο ίδιος ενημέρωσε την επιτροπή σε σχέση με τη διαδικασία αποχαρακτηρισμού διαβαθμισμένων εγγράφων των οποίων εκδότης είναι είτε η ΚΥΠ είτε άλλη υπηρεσία της Δημοκρατίας είτε άλλο κράτος είτε διεθνής οργανισμός.

Σημειώνεται ότι στα πλαίσια της περαιτέρω εξέτασης των κανονισμών ενώπιον της επιτροπής το μέλος της κ. Γιώργος Περδίκης κατέθεσε δύο τροποποιήσεις σε σχέση με την παράγραφο (1) του Κανονισμού 18, που αφορά τα κριτήρια επιλογής τα οποία η Συμβουλευτική Επιτροπή οφείλει να σταθμίζει, προτού προβεί σε εισήγηση για επιλογή συγκεκριμένου αρχείου της ΚΥΠ για διαφύλαξή του στο Κρατικό Αρχείο και άνοιγμά του στο κοινό.

Ειδικότερα, οι εισηγήσεις αυτές αφορούν τα ακόλουθα:

1. Τη διαγραφή από την υποπαράγραφο (γ) της πιο πάνω παραγράφου (1) του Κανονισμού 18 της ακόλουθης φράσης:

«και μετά το θάνατον πιθανό η αποκάλυψή τους να επηρεάσει τον οικογενειακό/συγγενικό περίγυρο της πηγής».

Σύμφωνα με το πιο πάνω μέλος της επιτροπής, σκοπός της διαγραφής αυτής είναι να μη θεωρείται ως κριτήριο επιλογής ο ενδεχόμενος αντίκτυπος που θα έχει η αποκάλυψη της ταυτότητας της ανθρώπινης πηγής πληροφοριών της ΚΥΠ για τον οικογενειακό και συγγενικό της περίγυρο.

2. Την προσθήκη της ακόλουθης νέας υποπαραγράφου (δ), αμέσως μετά από την υποπαράγραφο (γ):

«(δ) αποκαλύπτουν την ταυτότητα ή στοιχεία που αφορούν εμπιστευτική ανθρώπινη πηγή πληροφοριών της ΚΥΠ που δε βρίσκεται εν ζωή και η αποκάλυψή τους τεκμηριωμένα ενδέχεται να θέσει σε κίνδυνο το άμεσο οικογενειακό της περιβάλλον».

Σύμφωνα επίσης με το πιο πάνω μέλος της επιτροπής, σκοπός της τροποποίησης αυτής είναι να θεωρείται ως κριτήριο επιλογής αρχείου ο τεκμηριωμένος αντίκτυπος που θα έχει η αποκάλυψη στον άμεσο οικογενειακό και συγγενικό περίγυρο του ατόμου που παρείχε την πληροφόρηση.

Οι πιο πάνω εισηγήσεις υιοθετήθηκαν από την επιτροπή και ως εκ τούτου έγινε η αντίστοιχη διαμόρφωση του κειμένου των κανονισμών.

Με βάση τα πιο πάνω, η επιτροπή διαμόρφωσε τις ακόλουθες θέσεις:

1. Ο πρόεδρος της επιτροπής και τα μέλη της βουλευτές της κοινοβουλευτικής ομάδας του Δημοκρατικού Συναγερμού, τα μέλη της βουλευτές της κοινοβουλευτικής ομάδας του Δημοκρατικού Κόμματος και το μέλος της βουλευτής του Εθνικού Λαϊκού Μετώπου δήλωσαν ότι συμφωνούν με τους σκοπούς και τις επιδιώξεις των κανονισμών όπως αυτοί με βάση τα πιο πάνω έχουν τελικά διαμορφωθεί και εισηγούνται κατά πλειοψηφία στη Βουλή την έγκρισή τους.

2. Τα μέλη της επιτροπής βουλευτές της κοινοβουλευτικής ομάδας ΑΚΕΛ-Αριστερά-Νέες Δυνάμεις και το μέλος της βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων-Συνεργασία Πολιτών δήλωσαν ότι επιφυλάσσονται να τοποθετηθούν επί των κανονισμών όπως αυτοί έχουν τελικά διαμορφωθεί στην ολομέλεια του σώματος.

28 Νοεμβρίου 2017