Παρόντες:

• Αδάμος Αδάμου, πρόεδρος    
• Χαράλαμπος Θεοπέμπτου    
• Γιώργος Κάρουλλας    
• Αννίτα Δημητρίου    　
• Νίκος Κέττηρος
• Ευανθία Σάββα
• Χρίστος Ορφανίδης

　
Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Περιβάλλοντος μελέτησε το πιο πάνω νομοσχέδιο σε τρεις συνεδρίες της, που πραγματοποιήθηκαν στις 18 και 25 Απριλίου και στις 2 Μαΐου 2018. Στην πρώτη συνεδρία της επιτροπής κλήθηκαν και παρευρέθηκαν ενώπιόν της η Επίτροπος Περιβάλλοντος, εκπρόσωποι του Τμήματος Περιβάλλοντος, του Τμήματος Γεωργίας, του Τμήματος Δασών και του Ινστιτούτου Γεωργικών Ερευνών του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, της Υπηρεσίας Θήρας και Πανίδας του Υπουργείου Εσωτερικών, των Φαρμακευτικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Υγείας, της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας, του Πανεπιστημίου Κύπρου, του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου, του Πανεπιστημίου Frederick, του Ιδρύματος Προώθησης Έρευνας και της Ομοσπονδίας Περιβαλλοντικών Οργανώσεων Κύπρου. Οι Κτηνιατρικές Υπηρεσίες και το Τμήμα Αλιείας και Θαλασσιών Ερευνών του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, η Γενική Διεύθυνση Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων Συντονισμού και Ανάπτυξης, το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου, το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου, το ΚΕΒΕ, η ΟΕΒ, το Κυπριακό Ίδρυμα Προστασίας του Περιβάλλοντος (Terra Cypria) και ο Πτηνολογικός Σύνδεσμος Κύπρου, παρ’ όλο που κλήθηκαν, δεν εκπροσωπήθηκαν στη συνεδρία της επιτροπής.

Σκοπός του προτεινόμενου νόμου είναι η θέσπιση νέας νομοθεσίας για την εφαρμογή του Κανονισμού 511/2014/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 16ης Απριλίου 2014 σχετικά με τα μέτρα συμμόρφωσης των χρηστών βάσει του Πρωτοκόλλου της Ναγκόγια για την πρόσβαση στους γενετικούς πόρους και τον δίκαιο και ισότιμο καταμερισμό των οφελών που απορρέουν από τη χρησιμοποίησή τους στην Ένωση.

Ειδικότερα, με το νομοσχέδιο, όπως αυτό αρχικά κατατέθηκε στη Βουλή, προτείνονται μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:

1. Ο καθορισμός του διευθυντή του Τμήματος Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος ως αρμόδιας αρχής για σκοπούς εφαρμογής του κανονισμού.

2. Η ίδρυση Επιστημονικής Συμβουλευτικής Επιτροπής Πρόσβασης σε Γενετικούς Πόρους, η οποία μεταξύ άλλων έχει συμβουλευτικό ρόλο προς την αρμόδια αρχή, γνωμοδοτεί σε θέματα σχετικά με απαιτήσεις του κανονισμού και απαρτίζεται από μέλη της δημόσιας υπηρεσίας με πρόεδρο το διευθυντή του Τμήματος Περιβάλλοντος.

3. Ο καθορισμός με σχετική γνωστοποίηση του υπουργού λειτουργού του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος ως αρχιεπιθεωρητή και άλλων λειτουργών αυτού ως επιθεωρητών με καθορισμένες αρμοδιότητες για σκοπούς επιθεώρησης ελέγχου και αποτελεσματικής εφαρμογής των διατάξεων του Κανονισμού 511/2014/ΕΕ.

4. Ο καθορισμός με σχετική γνωστοποίηση της αρμόδιας αρχής προσώπων που δεν υπηρετούν στη δημόσια υπηρεσία, για να ασκούν εξουσίες και καθήκοντα επιθεωρητών.

5. Η έκδοση κανονισμών από το Υπουργικό Συμβούλιο για ρύθμιση κάθε θέματος το οποίο χρήζει ή είναι δεκτικό ρύθμισης, καθώς και η έκδοση διαταγμάτων από τον υπουργό για θέματα τεχνικής φύσεως και για καλύτερη εφαρμογή του νόμου.

6. Η θέσπιση αδικημάτων και ποινών.

Σύμφωνα με τα ενώπιον της επιτροπής κατατεθέντα στοιχεία, προκύπτουν τα εξής:

1. Το Πρωτόκολλο της Ναγκόγια έχει κυρωθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τέθηκε σε ισχύ στις 12 Οκτωβρίου 2014.

2. Η Δημοκρατία δεν έχει κυρώσει το πρωτόκολλο αυτό.

3. Το πρωτόκολλο αποτελείται από δύο πυλώνες ως ακολούθως:

α. Καθορισμός κανόνων πρόσβασης σε γενετικούς πόρους από τη χώρα- πάροχο.

β. Καθορισμός μέτρων συμμόρφωσης των χρηστών γενετικών πόρων.

4. Ο Κανονισμός 511/2014/ΕΕ στοχεύει στην εφαρμογή σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης του δεύτερου υποχρεωτικού πυλώνα του πρωτοκόλλου.

5. Από την εφαρμογή των προνοιών του νομοσχεδίου δεν αναμένεται να προκύψουν οικονομικές επιπτώσεις ή δημοσιονομική επιβάρυνση για το κράτος πέραν του μικρού διοικητικού φόρτου για επιθεωρήσεις και ελέγχους συμμόρφωσης. Επιπρόσθετα, θα προκύψει μικρό λειτουργικό κόστος για την τήρηση αρχείων και την υποβολή δηλώσεων συμμόρφωσης σε περίπτωση χρησιμοποίησης γενετικών πόρων.

6. Δεν αναμένονται οποιεσδήποτε κοινωνικές επιπτώσεις από την εφαρμογή του προτεινόμενου νόμου και μακροπρόθεσμα αναμένονται θετικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τη ρύθμιση της διαδικασίας ελέγχου και χρησιμοποίησης γενετικών πόρων στο πλαίσιο του Πρωτοκόλλου της Ναγκόγια.

7. Οι υποχρεώσεις που απορρέουν από τον κανονισμό επηρεάζουν τομείς της βιομηχανίας που χρησιμοποιούν γενετικούς πόρους για έρευνα, ανάπτυξη και εμπορική εκμετάλλευση, όπως η παραγωγή τροφίμων και ποτών, η γενετική βελτίωση φυτών και ζώων, η παραγωγή ωφέλιμων οργανισμών για βιολογική καταπολέμηση επιβλαβών οργανισμών, η βιοτεχνολογία και η ανάπτυξη φαρμάκων, καλλυντικών και βιολογικών πηγών ενέργειας.

Ο πιο πάνω κανονισμός εκδόθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης τη 16η Απριλίου 2014 και σύμφωνα με το άρθρο 11 αυτού τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης όφειλαν να θεσπίσουν κυρώσεις για παραβάσεις των υποχρεώσεων των χρηστών, καθώς και για παράβαση της παρακολούθησης της συμμόρφωσης των χρηστών, και να τις κοινοποιήσουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέχρι τις 11 Ιουνίου 2015. Σημειώνεται ότι το εν λόγω νομοσχέδιο κατατέθηκε στη Βουλή των Αντιπροσώπων στις 16 Φεβρουαρίου 2018.

Σύμφωνα με το διευθυντή του Τμήματος Περιβάλλοντος, η Δημοκρατία δεν έχει κυρώσει το Πρωτόκολλο της Ναγκόγια λόγω έλλειψης τεχνογνωσίας και εμπειρογνωμοσύνης, καθώς και νομικών προβλημάτων που παρουσιάζονται στη διαμόρφωση κανόνων πρόσβασης σε γενετικούς πόρους.

Ο εκπρόσωπος του Τμήματος Δασών, καθώς και ο εκπρόσωπος του Ινστιτούτου Γεωργικών Ερευνών ανέφεραν ότι γίνονται δέκτες αιτημάτων τόσο από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και από τρίτες χώρες για πρόσβαση σε γενετικούς πόρους.

Ο εκπρόσωπος του Πανεπιστημίου Κύπρου εισηγήθηκε τροποποίηση του νομοσχεδίου, ώστε στην Επιστημονική Συμβουλευτική Επιτροπή Πρόσβασης σε Γενετικούς Πόρους να εκπροσωπούνται και τα ακαδημαϊκά ιδρύματα.

Η εκπρόσωπος του Ιδρύματος Προώθησης Έρευνας, χωρίς να διαφωνεί με τους σκοπούς και τις επιδιώξεις του νομοσχεδίου, εισηγήθηκε όπως διαγραφεί από τις πρόνοιες του νομοσχεδίου που αφορούν τη σύνθεση της Επιστημονικής Συμβουλευτικής Επιτροπής Πρόσβασης σε Γενετικούς Πόρους ο εκπρόσωπος του Ιδρύματος Προώθησης Έρευνας.

Η εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας ζήτησε από την επιτροπή όπως το νομοσχέδιο ψηφισθεί σε νόμο ως αυτό έχει κατατεθεί, διότι το κείμενό του εγκρίθηκε ως έχει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο του EU PILOT, χωρίς σχόλια επ’ αυτού. Η ίδια εκπρόσωπος δήλωσε ότι λόγω καθυστέρησης της Δημοκρατίας για συμμόρφωση με τον πιο πάνω κανονισμό η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ξεκινήσει τη διαδικασία παράβασης κατά της Δημοκρατίας με προειδοποιητική επιστολή, ημερομηνίας 25 Ιανουαρίου 2018.

Στο πλαίσιο της περαιτέρω εξέτασης του νομοσχεδίου την επιτροπή απασχόλησαν τα ακόλουθα:

1. Η εισήγηση της εκπροσώπου του Ιδρύματος Προώθησης Έρευνας για διαγραφή από τη σύνθεση της Επιστημονικής Συμβουλευτικής Επιτροπής Πρόσβασης σε Γενετικούς Πόρους του εκπροσώπου του ιδρύματος.

2. Η εισήγηση του εκπροσώπου του Πανεπιστημίου Κύπρου για συμπερίληψη εκπροσώπου των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων στη σύνθεση της Επιστημονικής Συμβουλευτικής Επιτροπής Πρόσβασης σε Γενετικούς Πόρους.

3. Η πρόνοια που αφορά τον ορισμό από την αρμόδια αρχή ως επιθεωρητών προσώπων που δεν υπηρετούν στη δημόσια υπηρεσία.

4. Η πρόνοια για έκδοση διαταγμάτων από τον υπουργό για ρύθμιση θεμάτων τεχνικής φύσεως, καθώς και για την καλύτερη εφαρμογή του προτεινόμενου νόμου.

Η επιτροπή, αφού έλαβε υπόψη όλα όσα τέθηκαν ενώπιον της, καθώς και τις πιο πάνω επιφυλάξεις και εισηγήσεις, αποφάσισε, με τη σύμφωνη γνώμη της εκπροσώπου της Νομικής Υπηρεσίας, να επιφέρει στο νομοσχέδιο τις ακόλουθες τροποποιήσεις:

1. Τη διαγραφή από τη σύνθεση της Επιστημονικής Συμβουλευτικής Επιτροπής Πρόσβασης σε Γενετικούς Πόρους του εκπροσώπου του Ιδρύματος Προώθησης Έρευνας.

2. Τη συμπερίληψη εκπροσώπου των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων στα πρόσωπα που ο πρόεδρος της Επιστημονικής Συμβουλευτικής Επιτροπής Πρόσβασης σε Γενετικούς Πόρους δύναται να καλεί σε συνεδρία αυτής, για να παρέχουν τις εξειδικευμένες γνώσεις ή απόψεις τους.

3. Τη διαγραφή της πρόνοιας που αφορά τον ορισμό από την αρμόδια αρχή ιδιωτών επιθεωρητών, καθότι σε αυτή δεν καθορίζονται συγκεκριμένα κριτήρια επιλογής τους. Σημειώνεται ότι ο εκπρόσωπος του αρμόδιου υπουργείου δε διαφώνησε με τη διαγραφή της πρόνοιας αυτής, καθότι, όπως πληροφόρησε την επιτροπή, δε βρίσκεται στους άμεσους σχεδιασμούς του υπουργείου η πρόσληψη ιδιωτών επιθεωρητών.

4. Τη διαγραφή της πρόνοιας που αφορά τη δυνατότητα έκδοσης διαταγμάτων από τον υπουργό για την καλύτερη εφαρμογή των διατάξεων του νόμου, καθότι οποιαδήποτε τροποποίηση του νόμου πρέπει να γίνεται μόνο με νόμο.

Επιπρόσθετα, η επιτροπή επέφερε στο κείμενο του νομοσχεδίου βελτιώσεις νομοτεχνικής φύσεως για σκοπούς καλύτερης εφαρμογής του νόμου.

Όλοι οι παρευρισκόμενοι συμφώνησαν με τους σκοπούς και τις επιδιώξεις του νομοσχεδίου.

Υπό το φως των πιο πάνω, η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Περιβάλλοντος επιφυλάχθηκε να τοποθετηθεί επί του κειμένου του νομοσχεδίου, όπως αυτό διαμορφώθηκε σύμφωνα με τα πιο πάνω, κατά τη συζήτησή του ενώπιον της ολομέλειας του σώματος.

16 Μαΐου 2018