Παρόντες:

• Αδάμος Αδάμου, πρόεδρος    
• Χαράλαμπος Θεοπέμπτου    
• Γιώργος Κάρουλλας    
• Αννίτα Δημητρίου    
• Νίκος Κέττηρος
• Ευανθία Σάββα
• Χαράλαμπος Πιττοκοπίτης
• Χρίστος Ορφανίδης
• Μιχάλης Γιωργάλλας

Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Περιβάλλοντος εξέτασε το πιο πάνω νομοσχέδιο σε αριθμό συνεδριάσεών της, που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 22 Νοεμβρίου 2017 και 4 Ιουλίου 2018. Στο πλαίσιο των συνεδριάσεων αυτών κλήθηκαν και παρευρέθηκαν ενώπιόν της η Επίτροπος Περιβάλλοντος, εκπρόσωποι του Τμήματος Περιβάλλοντος, του Τμήματος Δασών και του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως και της Υπηρεσίας Θήρας και Πανίδας του Υπουργείου Εσωτερικών, του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας του Υπουργείου Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας, του ΤΕΠΑΚ, του ΕΤΕΚ, της Ένωσης Κοινοτήτων Κύπρου, της Ένωσης Δήμων Κύπρου, του ΚΕΒΕ, της ΟΕΒ, της Ομοσπονδίας Περιβαλλοντικών Οργανώσεων Κύπρου (ΟΠΟΚ), του Κυπριακού Ιδρύματος Προστασίας του Περιβάλλοντος (Terra Cypria), του Πτηνολογικού Συνδέσμου Κύπρου και της Πρωτοβουλίας για τη Διάσωση των Φυσικών Ακτών.

Σκοπός του νομοσχεδίου είναι η αντικατάσταση του υφιστάμενου περί της Εκτίμησης των Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από Ορισμένα Έργα Νόμου με νέα νομοθεσία, προκειμένου να εναρμονιστεί η τελευταία με τις διατάξεις της Οδηγίας 2014/52/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 16ης Απριλίου 2014 για την τροποποίηση της Οδηγίας 2011/92/ΕΕ σχετικά με την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον.

Ειδικότερα, με το νομοσχέδιο, όπως αυτό αρχικά κατατέθηκε στη Βουλή, προβλέπονται μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:

1. Η εισαγωγή χρονικών προθεσμιών για την ετοιμασία και ισχύ της Γνωμοδότησης που ετοιμάζει η Περιβαλλοντική Αρχή και με την οποία γίνεται εισήγηση για την εκτέλεση ή μη έργου.

2. Η ίδρυση της Επιτροπής Εκτίμησης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον και ο καθορισμός των μελών της, τα οποία διαφοροποιούνται από την υφιστάμενη νομοθεσία λόγω της νέας Οδηγίας, με την οποία στοχεύει να εναρμονιστεί ο προτεινόμενος νόμος.

3. Η αίτηση για οδηγίες για την υποχρέωση ετοιμασίας Μελέτης ή για την παροχή πληροφοριών για έργα που προβλέπονται στο πρώτο και δεύτερο Παράρτημα του νομοσχεδίου.

4. Η δημιουργία Μητρώου Εγγεγραμμένων Μελετητών Μελετών Εκτίμησης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον, του οποίου η λειτουργία και οι λεπτομέρειες εγγραφής σε αυτό θα προβλέπονται σε κανονισμούς.

5. Η δυνατότητα υποβολής ιεραρχικής προσφυγής σε υπουργική επιτροπή εκ μέρους του αιτητή η οποία στρέφεται κατά απόφασης Περιβαλλοντικής Αρχής με την οποία διαφωνεί ο εν λόγω αιτητής.

6. Η εφαρμογή κοινών διαδικασιών για έργα που εμπίπτουν στις διατάξεις του προτεινόμενου νόμου και στις διατάξεις του περί Προστασίας και Διαχείρισης της φύσης Νόμου και επηρεάζουν περιοχές του δικτύου “Natura 2000”, για τα οποία απαιτείται η υποβολή ειδικής οικολογικής αξιολόγησης.

7. Ο συντονισμός διαδικασιών, ώστε τυχόν μελέτες, στοιχεία, διαπιστώσεις και συμπεράσματα που ετοιμάζονται στα πλαίσια εφαρμογής άλλων νόμων και σχετίζονται με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του υπό αξιολόγηση έργου, να τίθενται στη διάθεση της Περιβαλλοντικής Αρχής, για να αποφεύγεται η άσκοπη επανάληψη διαδικασιών και η ετοιμασία παρόμοιων μελετών ή αξιολογήσεων που έγιναν στα πλαίσια εφαρμογής άλλων νόμων.

8. Ο καθορισμός των έργων για τα οποία ετοιμάζεται Μελέτη Εκτίμησης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον και των έργων για τα οποία υποβάλλονται πληροφορίες προκειμένου να διαπιστωθεί αιτιολογημένα αν απαιτείται η εν λόγω Μελέτη.

Σύμφωνα με τους κυβερνητικούς αρμοδίους οι οποίοι ανέλυσαν στην επιτροπή τις πρόνοιες του νομοσχεδίου, καθώς και τα στοιχεία που κατατέθηκαν ενώπιον της επιτροπής, απώτερος στόχος του προτεινόμενου νόμου είναι η απλοποίηση, ενοποίηση και επιτάχυνση των διαδικασιών αξιολόγησης των έργων, καθώς και η αποτελεσματικότερη περιβαλλοντική αξιολόγηση, η οποία θα διασφαλίζει την προστασία του περιβάλλοντος, την κοινωνική αποδοχή των έργων, τη διαφάνεια κ.λπ.

Οι ίδιοι εκπρόσωποι πληροφόρησαν την επιτροπή ότι η αναγκαιότητα αντικατάστασης του υφιστάμενου νομικού πλαισίου με νέο νομικό πλαίσιο προέκυψε λόγω των εκτενών αλλαγών που επέφερε η νέα Οδηγία σε σχέση με την προηγούμενη, οι οποίες, σε περίπτωση που ακολουθείτο η πρακτική της τροποποίησης του υφιστάμενου νόμου, θα ήταν τόσο εκτεταμένες, που η ενσωμάτωσή τους στον υφιστάμενο νόμο θα ήταν πρακτικά δύσκολη. Περαιτέρω, η μακροχρόνια εφαρμογή του υφιστάμενου νόμου κατέδειξε την ανάγκη για τροποποιήσεις και απλοποιήσεις των διαδικασιών που προβλέπονται σε αυτόν, ώστε να μειωθεί η γραφειοκρατία, να διευκολυνθούν οι ενδιαφερόμενοι και να επιταχυνθεί η έκδοση των περιβαλλοντικών γνωματεύσεων. Τέλος, η μη σαφής κατάταξη στα Παραρτήματα του υφιστάμενου νόμου των έργων ως προς τις δυνητικά σημαντικά αρνητικές ή μη περιβαλλοντικές επιπτώσεις που έχουν αποδείχθηκε διαχρονικά ότι δημιουργεί προβλήματα στην εφαρμογή του και ως εκ τούτου ενδείκνυτο η τροποποίησή του.

Σημειώνεται ότι η Κυπριακή Δημοκρατία όφειλε να συμμορφωθεί με τις διατάξεις της αναφερόμενης Οδηγίας μέχρι τις 15 Μαΐου 2017. Ωστόσο, το νομοσχέδιο κατατέθηκε στη Βουλή μόλις στις 6 Οκτωβρίου 2017, όταν ήδη είχε αρχίσει η διαδικασία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εναντίον της Δημοκρατίας και βρισκόταν στο στάδιο της προειδοποιητικής επιστολής. Λόγω της πολυπλοκότητας του περιεχομένου του νομοσχεδίου, της σοβαρότητας αυτού και των εκτεταμένων νέων προνοιών που περιλαμβάνει, η επιτροπή αναγκάστηκε να το συζητήσει σε πολλές συνεδρίες της και να το μελετήσει ενδελεχώς προτού καταλήξει στις αποφάσεις της. Ως εκ τούτου, επήλθε καθυστέρηση στην ψήφισή του, με αποτέλεσμα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προχωρήσει τη διαδικασία εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία σήμερα βρίσκεται στο στάδιο της αιτιολογημένης γνώμης η οποία θα πρέπει να απαντηθεί μέχρι την 18η του τρέχοντος μήνα.

Στο πλαίσιο των συνεδριάσεων της επιτροπής, όλοι οι παρευρισκόμενοι κατέθεσαν, προφορικά ή με γραπτά υπομνήματα, τις απόψεις/εισηγήσεις τους ενώπιον της επιτροπής.

Κατά το στάδιο της κατ’ άρθρο εξέτασης του εν λόγω νομοσχεδίου, την επιτροπή απασχόλησαν σωρεία θεμάτων, μερικά από τα οποία αποφάσισε, είτε ομόφωνα είτε κατά πλειοψηφία, να ενσωματώσει στο κείμενο αυτού, με τη σύμφωνη γνώμη τόσο του Τμήματος Περιβάλλοντος όσο και της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας. Συναφώς, οι εκπρόσωποι του Τμήματος Περιβάλλοντος, σε συνεργασία με την εκπρόσωπο της Νομικής Υπηρεσίας, προέβηκαν σε υλοποίηση των αποφάσεων της επιτροπής και ετοίμασαν αναθεωρημένο κείμενο, το οποίο κατέθεσαν στην επιτροπή για ολοκλήρωση της συζήτησης.

Οι κυριότερες τροποποιήσεις στο νομοσχέδιο αφορούν τα ακόλουθα:

1. Την προσθήκη των νέων όρων «γεωλογική κληρονομιά», «δημόσια ακρόαση», «δημόσια διαβούλευση», καθώς και των ορισμών τους και τροποποίηση του ορισμού του όρου «επιπτώσεις στο περιβάλλον».

2. Τη δυνατότητα του διευθυντή, σε περίπτωση αμφιβολίας κατά πόσο ένα έργο δυνατόν να έχει αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, να μπορεί να ζητήσει, αν το κρίνει σκόπιμο, τις απόψεις μη κυβερνητικών οργανώσεων και ενδιαφερομένου κοινού, πέρα από τις απόψεις των ενδιαφερόμενων αρχών.

3. Τη διαγραφή πρόνοιας για συμμετοχή στην Επιτροπή Εκτίμησης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον δύο ειδικών με εξειδικευμένες γνώσεις που ορίζονται από τον Υπουργό Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος ανά τριετία.

4. Τη δυνατότητα της Επιτροπής Εκτίμησης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον να προσκαλεί στις συνεδρίες της και εκπροσώπους οργανωμένων συνόλων πολιτών ή του ενδιαφερόμενου κοινού, σε περίπτωση που κρίνει ότι οι απόψεις ή οι εξειδικευμένες γνώσεις τους σε συγκεκριμένο θέμα δυνατό να κριθούν χρήσιμες ή αναγκαίες για το έργο της.

5. Την υποχρέωση του προέδρου της πιο πάνω επιτροπής για ανάρτηση της ημερήσιας διάταξης κάθε συνεδρίασης αυτής στην ιστοσελίδα του Τμήματος Περιβάλλοντος.

6. Την υποχρέωση δήλωσης των προσωπικών και οικονομικών συμφερόντων των μελών της Επιτροπής Εκτίμησης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον και δήλωσης ευσυνείδητης και αμερόληπτης εκτέλεσης των καθηκόντων αυτών.

7. Τη διαγραφή της πρόνοιας σύνταξης της Μελέτης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον αποκλειστικά στην ελληνική γλώσσα.

8. Την εξαίρεση από την υποχρέωση του κυρίου του έργου για δημόσια διαβούλευση και παρουσίαση της Μελέτης πριν από την οριστικοποίηση αυτής, όταν η Μελέτη αφορά έργα που άπτονται των ουσιωδών συμφερόντων του κράτους.

9. Τη διαγραφή του δικαιώματος του αιτητή για υποβολή ιεραρχικής προσφυγής, σε περίπτωση που διαφωνεί με απόφαση της Περιβαλλοντικής Αρχής.

10. Τη ρύθμιση της λειτουργίας και τον καθορισμό των λεπτομερειών εγγραφής στο Μητρώο Εγγεγραμμένων Μελετητών Εκτίμησης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον, με ημερομηνία έναρξης της ισχύος της πρόνοιας αυτής έξι μήνες μετά την έναρξη της ισχύος του υπό συζήτηση νόμου.

11. Την ετοιμασία Μελέτης αποκλειστικά από ομάδα μελέτης που απαρτίζεται από πρόσωπα που είναι εγγεγραμμένα στο Μητρώο Εγγεγραμμένων Μελετητών Μελετών Εκτίμησης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον, με ημερομηνία έναρξης της ισχύος της πρόνοιας αυτής έξι μήνες μετά την έναρξη της ισχύος του υπό συζήτηση νόμου.

Σημειώνεται ότι για τις πιο πάνω προτεινόμενες τροποποιήσεις με αριθμό 10 και 11 έγιναν εκτεταμένες συζητήσεις στην επιτροπή, η οποία κατέληξε στις εν λόγω αποφάσεις της κατά πλειοψηφία των μελών της.

Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Περιβάλλοντος, αφού έλαβε υπόψη όλα όσα τέθηκαν ενώπιόν της, αποφάσισε, κατά πλειοψηφία του προέδρου και των μελών της βουλευτών των κοινοβουλευτικών ομάδων ΑΚΕΛ-Αριστερά-Νέες Δυνάμεις και του Δημοκρατικού Κόμματος, καθώς και του μέλους της βουλευτή του Κινήματος Οικολόγων-Συνεργασία Πολιτών, να εισηγηθεί στη Βουλή την ψήφιση του νομοσχεδίου σε νόμο όπως αυτό τελικά διαμορφώθηκε σύμφωνα με τα πιο πάνω και αφού έτυχε περαιτέρω βελτιώσεων από νομοτεχνικής άποψης.

Τα μέλη της επιτροπής βουλευτές της κοινοβουλευτικής ομάδας του Δημοκρατικού Συναγερμού επιφυλάχθηκαν να τοποθετηθούν επί του αναθεωρημένου κειμένου του νομοσχεδίου κατά τη συζήτησή του ενώπιον της ολομέλειας του σώματος.

11 Ιουλίου 2018