Παρόντες:

• Αβέρωφ Νεοφύτου, πρόεδρος    
• Μάριος Μαυρίδης    
• Ονούφριος Κουλλά    
• Στέφανος Στεφάνου    
• Άριστος Δαμιανού    
• Αντρέας Καυκαλιάς    
• Μαρίνος Σιζόπουλος    　
• Γιώργος Λιλλήκας
• Μιχάλης Γιωργάλλας
• Γιώργος Περδίκης
• Άννα Θεολόγου

Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών και Προϋπολογισμού μελέτησε το πιο πάνω νομοσχέδιο σε αριθμό συνεδριάσεών της, που πραγματοποιήθηκαν στο διάστημα μεταξύ της 13ης Φεβρουαρίου 2017 και της 21ης Μαΐου 2018. Στο πλαίσιο της συζήτησης παρευρέθηκαν ο Υπουργός Εσωτερικών υπό την ιδιότητά του ως τέως Υφυπουργού παρά τω Προέδρω αρμόδιου για θέματα δημιουργίας υφυπουργείων, εκπρόσωποι του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού, του Υπουργείου Οικονομικών, της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας, ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου και εκπρόσωποι του Κυπριακού Οργανισμού Τουρισμού (ΚΟΤ), καθώς και εκπρόσωποι των συνδικαλιστικών οργανώσεων του ΚΟΤ, του ΚΕΒΕ, του Παγκύπριου Συνδέσμου Ξενοδόχων (ΠΑΣΥΞΕ), του Συνδέσμου Τουριστικών Επιχειρήσεων Κύπρου (ΣΤΕΚ) και του Συνδέσμου Ταξιδιωτικών Πρακτόρων Κύπρου (ACTA).

Σκοπός του νόμου που προτείνεται είναι η θέσπιση νομοθεσίας με την οποία θεσμοθετείται το αξίωμα του Υφυπουργού παρά τω Προέδρω σε θέματα Τουρισμού και η δημιουργία Υφυπουργείου Τουρισμού.

Σημειώνεται ότι το υπό συζήτηση νομοσχέδιο κατατέθηκε στη Βουλή των Αντιπροσώπων και συζητήθηκε στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών και Προϋπολογισμού μαζί με δύο άλλα νομοσχέδια, τα οποία προβλέπουν τη θεσμοθέτηση ανάλογων θεσμών και ειδικότερα τη σύσταση υφυπουργείων σε θέματα ναυτιλίας και σε θέματα ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας. Σημειώνεται ότι, μετά την ψήφιση σε νόμο του νομοσχεδίου που αφορούσε τη σύσταση Υφυπουργείου Ναυτιλίας, η επιτροπή αποφάσισε στο παρόν στάδιο να προωθήσει το νομοσχέδιο που αφορά τη θεσμοθέτηση του Υφυπουργείου Τουρισμού και του αντίστοιχου αξιώματος και να παραμείνει ενώπιόν της το τρίτο νομοσχέδιο για περαιτέρω μελέτη.

Ειδικότερα, με το υπό συζήτηση νομοσχέδιο προτείνονται ρυθμίσεις που ενδυναμώνουν το πλαίσιο χάραξης και εφαρμογής της πολιτικής της κυβέρνησης για τον τουρισμό και καλύπτουν κενά και αδυναμίες που παρουσιάζει το υφιστάμενο πλαίσιο διαμόρφωσης και εφαρμογής της πολιτικής για προώθηση, εκσυγχρονισμό και βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του κυπριακού τουριστικού προϊόντος. Επιπροσθέτως, γίνεται πρόβλεψη για τη δημιουργία Υφυπουργείου Τουρισμού, με πολιτικό προϊστάμενο τον υφυπουργό, το οποίο θα στελεχώνεται από το προσωπικό του ΚΟΤ και από δημόσιους υπαλλήλους οι οποίοι θα αποσπώνται ή θα μετατίθενται σε αυτό.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που κατατέθηκαν στην επιτροπή, στο νομοσχέδιο προνοούνται τα ακόλουθα:

1. Ο Υφυπουργός παρά τω Προέδρω σε θέματα Τουρισμού διορίζεται από τον εκάστοτε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, έχει την αποκλειστική πολιτική ευθύνη του χαρτοφυλακίου του, διαχειρίζεται ζητήματα και υποθέσεις που εμπίπτουν στις εξουσίες και στα καθήκοντα που του ανατίθενται, καταρτίζει τον προϋπολογισμό του υφυπουργείου, υποβάλλει ετήσιες εκθέσεις στο Υπουργικό Συμβούλιο και στη Βουλή των Αντιπροσώπων, λογοδοτεί απευθείας στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, παρακάθηται στις συνεδρίες του Υπουργικού Συμβουλίου για θέματα που αφορούν το χαρτοφυλάκιό του και μπορεί να υποβάλλει προτάσεις πολιτικής κατόπιν εντολών του Προέδρου της Δημοκρατίας.

2. Ο Υφυπουργός παρά τω Προέδρω σε θέματα Τουρισμού δεν υποβάλλει προτάσεις για νομοθετικές ρυθμίσεις και δεν έχει δικαίωμα ψήφου, προς αποφυγή συνταγματικών κωλυμάτων. Οι νομοθετικές ρυθμίσεις υποβάλλονται μέσω υπουργείων, κατ’ αναλογίαν προς την υφιστάμενη πρακτική που εφαρμόζεται στην περίπτωση του Υφυπουργού παρά τω Προέδρω.

3. Το Υφυπουργείο Τουρισμού λειτουργεί με διοικητική αυτονομία, κατ’ αναλογίαν προς τη λειτουργία των υπουργείων, και έχει ως κύριες αρμοδιότητες τις ακόλουθες:

α. Τη χάραξη τουριστικής πολιτικής και τον επιτελικό σχεδιασμό της τουριστικής ανάπτυξης της Κύπρου στο πλαίσιο της κυβερνητικής πολιτικής, περιλαμβανομένης και της διατύπωσης θέσεων για τη χωροθέτηση των τουριστικών τοποθεσιών.

β. Το συντονισμό και την υλοποίηση της Εθνικής Στρατηγικής Τουρισμού, που περιλαμβάνει βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες δράσεις ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας του τουριστικού προϊόντος.

γ. Τη στήριξη των επενδύσεων στον τομέα του τουρισμού, περιλαμβανομένων της επεξεργασίας και της υλοποίησης κινήτρων, της προώθησης της τουριστικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, αλλά και της συντονισμένης επικοινωνιακής προβολής της εικόνας της Κύπρου στο εξωτερικό.

δ. Την εποπτεία του τουριστικού τομέα, τη συνεργασία με άλλες εποπτικές αρχές, καθώς και την ορθή πληροφόρηση και ενημέρωση των τουριστικών επιχειρήσεων και των καταναλωτών για τη νομοθεσία που αφορά τον τομέα του τουρισμού.

Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, η ανάγκη για τη σύσταση Υφυπουργείου Τουρισμού οφείλεται στους ακόλουθους παράγοντες:

1. Την ανεπάρκεια όσον αφορά τη διαμόρφωση πλαισίου διακυβέρνησης στον τουριστικό τομέα, γεγονός που έχει διαπιστωθεί και από τα ευρήματα μελετών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) και από Ισπανούς εμπειρογνώμονες που διεξάγουν την Εθνική Στρατηγική Τουρισμού.

2. Την αναχρονιστική πρακτική ύπαρξης ενός διοικητικού συμβουλίου, στη συγκεκριμένη περίπτωση του ΚΟΤ, το οποίο να είναι αρμόδιο για τη χάραξη τουριστικής πολιτικής και το οποίο δεν μπορεί να έχει αρμοδιότητες διαμόρφωσης και προώθησης οριζόντιων πολιτικών για αποτελεσματική προώθηση του τουρισμού.

3. Την πρακτική που εφαρμόζεται στις πλείστες τουριστικές χώρες στις οποίες η ευθύνη για τη λειτουργία και την ανάπτυξη του τουριστικού τομέα ανήκει στην εκτελεστική εξουσία.

Περαιτέρω, με βάση τα ίδια στοιχεία δεν αναμένεται να προκύψει οποιοδήποτε πρόσθετο δημοσιονομικό κόστος για τη στελέχωση του υφυπουργείου, καθότι το όλο εγχείρημα θα πραγματοποιηθεί μέσω της μετεξέλιξης και αναδιοργάνωσης του ΚΟΤ.

Στο πλαίσιο της γενικότερης συζήτησης του θέματος της δημιουργίας υφυπουργείων ο Υπουργός Εσωτερικών υπό την ιδιότητά του ως τέως Υφυπουργού παρά τω Προέδρω αρμόδιου για θέματα δημιουργίας υφυπουργείων δήλωσε μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:

1. Η δημιουργία υφυπουργείων τουρισμού, ναυτιλίας, όπως και υφυπουργείου ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας εντάσσεται στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης της εκτελεστικής εξουσίας και της ενίσχυσης του πλαισίου διακυβέρνησης σε σημαντικούς τομείς της οικονομίας, αναμένεται δε να συμβάλει στην αποτελεσματικότερη παραγωγή πολιτικής, τη βελτίωση της δημόσιας διοίκησης και της ανταγωνιστικότητας σημαντικών τομέων της κυπριακής οικονομίας, όπως και στην επίτευξη μεγαλύτερης ευελιξίας.

2. Δεδομένων των περιορισμών που υφίστανται στο ίδιο το σύνταγμα σε σχέση με τον αριθμό των υπουργείων, τα οποία δε δύναται να υπερβούν συγκεκριμένο αριθμό, έχουν δημιουργηθεί αδυναμίες λόγω της ανάθεσης διαχρονικά πρόσθετων αρμοδιοτήτων στα υφιστάμενα υπουργεία αναφορικά με νέους οικονομικούς τομείς, με αποτέλεσμα σημαντικοί τομείς της οικονομίας που συνδέονται άμεσα με την ανάπτυξη να μην αποτελούν μέρος των προτεραιοτήτων των επηρεαζόμενων υπουργείων.

3. Η κυβέρνηση, κατόπιν μελέτης και διαβούλευσης με τα πολιτικά κόμματα, αποφάσισε να προτείνει τη δημιουργία μόνο των τριών υπό αναφορά υφυπουργείων, σε σχέση με τους τομείς στους οποίους η Κύπρος διαθέτει συγκριτικό πλεονέκτημα, οι οποίοι, ενώ έχουν προοπτική περαιτέρω ανάπτυξης, ωστόσο αντιμετωπίζουν αδυναμίες στο υφιστάμενο πλαίσιο διακυβέρνησής τους.

4. Η θεσμοθέτηση των εν λόγω υφυπουργείων θα οδηγήσει σε ορθολογική διαχείριση των κρατικών πόρων, καθότι η στελέχωσή τους θα γίνει κατά κύριο λόγο μέσω της μετεξέλιξης και αναδιοργάνωσης υφιστάμενων δομών του δημοσίου, της διεύρυνσης και μεταφοράς αρμοδιοτήτων στη βάση νέων αρμοδιοτήτων και σύγχρονων πρακτικών.

5. Οι προτεινόμενες ρυθμίσεις δεν προϋποθέτουν αύξηση του δημοσιονομικού κόστους, αντίθετα ενδεχομένως να συμβάλουν στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας του κράτους.

Ο ίδιος αξιωματούχος, αναφερόμενος ειδικότερα στα θέματα που αφορούν την τουριστική βιομηχανία, δήλωσε μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:

1. Ο τομέας του τουρισμού, ο οποίος παλαιότερα είχε φτάσει σε ποσοστό ύψους είκοσι τοις εκατό (20%) του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος της Κύπρου, έχει μειωθεί δραστικά, τη στιγμή που άλλοι τουριστικοί προορισμοί παρουσιάζουν αύξηση στις δαπάνες και τις αφίξεις. Ως εκ τούτου, κρίνεται απαραίτητη η χάραξη μιας ευρείας οριζόντιας εθνικής στρατηγικής με μακροπρόθεσμο ορίζοντα στα θέματα τουρισμού.

2. Η θέση της Κύπρου στον παγκόσμιο χάρτη ανταγωνιστικότητας για την τουριστική βιομηχανία, λόγω των διαρθρωτικών προβλημάτων που υπάρχουν στον τουριστικό τομέα, είναι κατώτερη σε σχέση με τις προοπτικές και τις δυνατότητες που υπάρχουν.

3. Το τουριστικό προϊόν της Κύπρου είναι μονοδιάστατο, επικεντρώνεται στον ήλιο και τη θάλασσα και υστερεί σε σχέση με το τουριστικό προϊόν που προσφέρουν άλλες χώρες, καθότι δεν προωθούνται οι απαραίτητες ενέργειες και επενδύσεις σε μορφές τουρισμού όπως ο πολιτιστικός τουρισμός, ο ναυτικός τουρισμός και ο θρησκευτικός τουρισμός.

4. Το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού υπό την αρμοδιότητα του οποίου βρίσκεται η εποπτεία του τομέα του τουρισμού είναι επιφορτισμένο με πληθώρα άλλων κύριων αρμοδιοτήτων, με αποτέλεσμα να μη δίνεται η απαραίτητη έμφαση στον τουριστικό τομέα.

5. Το εκάστοτε διοικητικό συμβούλιο του ΚΟΤ στελεχώνεται από άτομα που διορίζονται με πολιτικό διορισμό, τα οποία σε αρκετές περιπτώσεις δεν ασχολούνται εξ ολοκλήρου με τον τομέα του τουρισμού, γεγονός που οδηγεί στο φαινόμενο να παρουσιάζονται αντικρουόμενες θέσεις και διαφορετικές φιλοσοφίες, κάτι που δημιουργεί αδυναμία στην παραγωγή πολιτικής που άπτεται των αρμοδιοτήτων του οργανισμού. Περαιτέρω, σε ό,τι αφορά το διοικητικό συμβούλιο και τη γενική διεύθυνση του ΚΟΤ, σε αρκετές περιπτώσεις δεν παρατηρείται σαφής διαχωρισμός των αρμοδιοτήτων, με αποτέλεσμα να δημιουργείται πολυπλοκότητα στη δομή του οργανισμού.

6. Ο ΚΟΤ δεν έχει την αρμοδιότητα για χάραξη, προώθηση και υλοποίηση της εθνικής στρατηγικής για τον τουρισμό, η οποία θα καταστήσει το τουριστικό προϊόν της Κύπρου ελκυστικό και ανταγωνιστικό σύμφωνα με τα κριτήρια βιωσιμότητας που υπάρχουν σε άλλες χώρες. Επιπρόσθετα, δεν υπάρχουν μετρήσιμοι στόχοι και μηχανισμός διαχείρισης κρίσεως, ενώ ο μηχανισμός συνεργασίας μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα κρίνεται ανεπαρκής.

7. Σχετικές μελέτες που έχουν διενεργηθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το ΔΝΤ καταδεικνύουν την ανάγκη για ισχυρότερη διακυβέρνηση στον τουριστικό τομέα της Κύπρου, καλύτερη συνεργασία μεταξύ των φορέων τουρισμού, εξέλιξη του τουριστικού προϊόντος και χάραξη οριζόντιας στρατηγικής για τον τουρισμό.

Στη βάση των πιο πάνω παρατηρήσεων και συμπερασμάτων, ο ίδιος αρμόδιος δήλωσε ότι η δημιουργία ενός αυτόνομου και ευέλικτου πλαισίου δράσης και ο διορισμός ενός πολιτικού προϊσταμένου ο οποίος θα είναι αποκλειστικά επιφορτισμένος με τον τομέα του τουρισμού κρίνεται απαραίτητη.

Όπως ο ίδιος ανέφερε, η δημιουργία του Υφυπουργείου Τουρισμού θα πραγματοποιηθεί με τη μετεξέλιξη του ΚΟΤ σε υφυπουργείο, ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες ενός σύγχρονου πλαισίου διακυβέρνησης. Συναφώς, ο ΚΟΤ και το διοικητικό του συμβούλιο θα καταργηθούν, θα διορισθεί Υφυπουργός Τουρισμού ο οποίος θα λογοδοτεί στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και θα παρίσταται στις συνεδρίες του Υπουργικού Συμβουλίου, ενώ το προσωπικό του ΚΟΤ, βάσει συμφωνίας που έχει υπογραφεί μεταξύ της κυβέρνησης και των συνδικαλιστικών οργανώσεων και η οποία κατατέθηκε στη Βουλή σε συνεδρία της επιτροπής, ημερομηνίας 13 Φεβρουαρίου 2017, θα μεταφερθεί στο Υφυπουργείο Τουρισμού.

Ο πρόεδρος του ΚΟΤ δήλωσε ότι η δημιουργία Υφυπουργείου Τουρισμού αποτελεί αναγκαιότητα, καθότι ο τομέας του τουρισμού είναι εξαιρετικά σημαντικός για την κυπριακή οικονομία. Σημείωσε περαιτέρω ότι το υφυπουργείο θα συμβάλει ουσιαστικότερα στην ανάπτυξη του τουρισμού, θα εφαρμόσει την Εθνική Στρατηγική Τουρισμού και θα προβεί σε όλες τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις για την ενδυνάμωση του τουριστικού προϊόντος.

Οι εκπρόσωποι του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού, του ΚΕΒΕ, του ΠΑΣΥΞΕ, του ΣΤΕΚ, του ACTA και της ΣΕΚ συμφώνησαν με τους σκοπούς και τις επιδιώξεις του νομοσχεδίου.

Ο εκπρόσωπος της ΠΕΟ δήλωσε ότι, παρ’ όλο που αναγνωρίζεται η ανάγκη διαμόρφωσης Εθνικής Στρατηγικής Τουρισμού, η οργάνωση διαφωνεί με την πλήρη κατάργηση του ΚΟΤ, καθότι αποτελεί έναν οργανισμό με εμπειρία σε θέματα τουρισμού ο οποίος συμβάλλει διαχρονικά στην προώθηση του τουριστικού προϊόντος και στον έλεγχο και εφαρμογή της νομοθεσίας. Ως εκ τούτου, η ΠΕΟ, χωρίς να διαφωνεί με τη δημιουργία του Υφυπουργείου Τουρισμού, προτείνει τη συνέχιση της λειτουργίας του ΚΟΤ και την αξιοποίηση της εμπειρίας του από το υφυπουργείο.

Σημειώνεται ότι στο πλαίσιο των συνεδριάσεων της επιτροπής κατατέθηκε σωρεία εισηγήσεων και υπομνημάτων από τους εμπλεκόμενους φορείς.

Στο στάδιο της εξέτασης του όλου θέματος, μέλη της επιτροπής εξέφρασαν επιφυλάξεις ως προς τη συνταγματικότητα της δημιουργίας των προτεινόμενων υφυπουργείων, λαμβανομένων υπόψη σχετικών γνωματεύσεων προηγούμενων Γενικών Εισαγγελέων της Δημοκρατίας, βάσει των οποίων η δημιουργία υφυπουργείων προσκρούει στο σύνταγμα, και συναφώς ζήτησαν την κατάθεσή τους.

Σε σχέση με το ζήτημα της συνταγματικότητας, η εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας δήλωσε ότι τα νομοσχέδια που αφορούν στη δημιουργία των τριών υφυπουργείων συνάδουν με τις διατάξεις του συντάγματος. Ειδικότερα, όπως ανέφερε, στο σύνταγμα δεν προβλέπεται ο θεσμός του υφυπουργού και ως εκ τούτου δεν αποκλείεται η διά νόμου ίδρυση της θέσης υφυπουργού.

Σύμφωνα με την ίδια εκπρόσωπο, με τα υπό αναφορά νομοσχέδια καθιερώνεται με νομοθετική ρύθμιση ο θεσμός του υφυπουργού και παρέχονται ασφαλιστικές δικλίδες, ώστε να μην προκύψει οποιοδήποτε ζήτημα σε σχέση με τις διατάξεις του συντάγματος και συγκεκριμένα με τις αρμοδιότητες των υπουργών, όπως πηγάζουν από αυτό.

Ειδικότερα, οι ασφαλιστικές δικλίδες οι οποίες περιλαμβάνονται στα σχετικά νομοσχέδια, σύμφωνα με τα όσα έχουν κατατεθεί, προβλέπουν τα ακόλουθα:

1. Οι υφυπουργοί δε θα έχουν εξουσία έκδοσης διαταγμάτων ή κανονισμών νομοθετικής φύσεως, η οποία βάσει του συντάγματος ανήκει στους υπουργούς.

2. Οι υφυπουργοί, όταν λαμβάνονται αποφάσεις, δε θα συμμετέχουν στο Υπουργικό Συμβούλιο, συνεπώς δε θα έχουν δικαίωμα ψήφου.

3. Οι υφυπουργοί θα υποβάλλουν στον Υπουργό Οικονομικών τον προϋπολογισμό του υφυπουργείου τους, ο οποίος ακολούθως θα τον υποβάλλει στο Υπουργικό Συμβούλιο για έγκριση.

Περαιτέρω, σύμφωνα με την ίδια ως άνω εκπρόσωπο της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας, το σύνταγμα δεν καθορίζει αρμοδιότητες των υπουργείων οι οποίες καθορίζονται με σχετική νομοθεσία. Επομένως, εφόσον οι αρμοδιότητες των υπουργείων καθορίζονται διά νόμου και όχι εκ του συντάγματος, είναι, κατά την ίδια, εφικτή η εκχώρηση ορισμένων, εκτελεστικής ή διοικητικής φύσεως, αρμοδιοτήτων στους υφυπουργούς.

Σε σχέση με την κατάθεση παλαιότερων σχετικών γνωματεύσεων στην επιτροπή, η ίδια εκπρόσωπος δήλωσε ότι η θέση του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας είναι ότι οι γνωματεύσεις της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας υποβάλλονται μόνο στην εκτελεστική εξουσία, της οποίας η Νομική Υπηρεσία είναι ο νομικός σύμβουλος. Συναφώς, η κατάθεση ενώπιον της επιτροπής οποιωνδήποτε γνωματεύσεων που προηγήθηκαν δεν είναι δυνατή.

Στο στάδιο της περαιτέρω μελέτης του όλου θέματος μέλη της επιτροπής υπέβαλαν σωρεία ερωτημάτων και ζήτησαν την κατάθεση περαιτέρω διευκρινίσεων για ζητήματα που αφορούν αφενός μεν τη δημιουργία των τριών υφυπουργείων, αφετέρου δε του Υφυπουργείου Τουρισμού, ειδικότερα. Μεταξύ άλλων ζητήθηκε η κατάθεση στοιχείων αναφορικά με την παρουσία των υφυπουργών στις συνεδρίες του Υπουργικού Συμβουλίου και την υποβολή από αυτούς προτάσεων, το δημοσιονομικό κόστος των προτεινόμενων ρυθμίσεων, τη δομή και τη στελέχωση των υφυπουργείων, την ετήσια έκθεση που θα υποβάλλουν οι υφυπουργοί, τη διαδικασία ανάληψης από το Υφυπουργείο Τουρισμού των αρμοδιοτήτων που ανήκουν σε άλλα υπουργεία και υπηρεσίες, τη στελέχωση της επιτροπής για τη χάραξη στρατηγικής προβολής, προώθησης και ανάδειξης του τουριστικού προϊόντος, το ασυμβίβαστο της θέσης του Υφυπουργού Τουρισμού ως προς την ιδιότητα προσώπων που δραστηριοποιούνται στον τομέα του τουρισμού, το ενδεχόμενο πρόσληψης πρόσθετου προσωπικού για τη στελέχωση του υφυπουργείου, την τροποποίηση και την τήρηση της νομοθεσίας για θέματα τουρισμού, τη διαδικασία ανάθεσης της προβολής και προώθησης του τουριστικού προϊόντος και την πλήρη κατάργηση του ΚΟΤ.

Σε σχέση με τα ζητηθέντα στοιχεία, ο Υπουργός Εσωτερικών, με σχετική επιστολή του, ημερομηνίας 17 Μαΐου 2017, κατέθεσε εκτενές υπόμνημα προς ενημέρωση της επιτροπής, στο οποίο σημειώνονται μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:

1. Η παρουσία των υφυπουργών στο Υπουργικό Συμβούλιο θα γίνεται στη βάση της υφιστάμενης πρακτικής που ακολουθείται σχετικά με την παρουσία του Υφυπουργού παρά τω Προέδρω στο Υπουργικό Συμβούλιο. Συναφώς, ο Υφυπουργός παρά τω Προέδρω παρακάθηται στις συνεδρίες του Υπουργικού Συμβουλίου χωρίς δικαίωμα ψήφου και αποχωρεί κατά τη διάρκεια λήψης απόφασης. Περαιτέρω, έχει το δικαίωμα, με οδηγίες του Προέδρου της Δημοκρατίας, να παρουσιάζει προτάσεις πολιτικής ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου.

2. Η δημιουργία των προτεινόμενων υφυπουργείων δεν αναμένεται να δημιουργήσει οποιαδήποτε ανάγκη αύξησης του προσωπικού της δημόσιας υπηρεσίας και ως εκ τούτου δεν αναμένεται να υπάρξει πρόσθετο δημοσιονομικό κόστος. Το δημοσιονομικό κόστος που θα προκύψει αφορά τη μισθοδοσία των τριών υφυπουργών και την πλήρωση των θέσεων γενικών διευθυντών στα υφυπουργεία. Το δημοσιονομικό κόστος θα μειωθεί, καθώς με την πλήρωση των θέσεων αυτών θα καταργηθούν οι αντίστοιχες διευθυντικές θέσεις στον ΚΟΤ και στο Τμήμα Εμπορικής Ναυτιλίας.

3. Η ετήσια έκθεση που θα υποβάλλουν οι υφυπουργοί θα αφορά την παρουσίαση του έργου και των δραστηριοτήτων των υφυπουργείων και θα αποτελεί σημαντικό μέρος της λογοδοσίας των υφυπουργείων και του πολιτικού τους προϊσταμένου στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τους πολίτες. Η έκθεση θα παρέχει την ευκαιρία στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, στο Υπουργικό Συμβούλιο, στη Βουλή των Αντιπροσώπων και στις αρμόδιες ανεξάρτητες ελεγκτικές αρχές του κράτους να διενεργούν τους απαραίτητους ελέγχους και να προβαίνουν σε σχετικές παρατηρήσεις σε θέματα χρηστής διοίκησης.

4. Το Υφυπουργείο Τουρισμού θα αναλάβει όλες τις υπηρεσίες του ΚΟΤ, καθώς και τις υπηρεσίες του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού που σχετίζονται με τον τουριστικό τομέα, ώστε να υπάρχει ενιαίος φορέας που θα λογοδοτεί απευθείας στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Ο θεσμός του Υφυπουργού Τουρισμού παρά τω Προέδρω θα ενισχύσει και θα αναβαθμίσει το θεσμικό πλαίσιο που διέπει τα θέματα τουρισμού, έχοντας αυξημένες αρμοδιότητες, αλλά και την ευθύνη χάραξης οριζόντιας πολιτικής για θέματα τουρισμού, γεγονός που δεν μπορεί να υλοποιήσει το διοικητικό συμβούλιο του ΚΟΤ, του οποίου ο τομέας ευθύνης είναι πολύ συγκεκριμένος και περιορισμένος.

5. Το πλαίσιο διακυβέρνησης του τουρισμού εμπεριέχει εγγενείς στρεβλώσεις, οι οποίες δεν μπορούν να επιλυθούν με την αναδιοργάνωση του ΚΟΤ. Όλες οι προσπάθειες που έγιναν διαχρονικά από την εκτελεστική εξουσία για την αναβάθμιση του τουριστικού θεσμικού πλαισίου δεν είχαν τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Η πρόταση για έναν πολιτικό προϊστάμενο, αντί της ύπαρξης εννεαμελούς διοικητικού συμβουλίου, ο οποίος θα απασχολείται πλήρως στο υφυπουργείο, θα συμμετέχει στις συνεδρίες του Υπουργικού Συμβουλίου και θα λογοδοτεί απευθείας στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κρίνεται ως η αποτελεσματικότερη επιλογή.

6. Η πλειοψηφία των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που χαρακτηρίζονται ως τουριστικές διατηρούν υφυπουργείο ή υπουργείο για τον τουρισμό με πολιτικό προϊστάμενο, ενώ εκεί και όπου υπάρχουν άλλα σώματα ή οργανισμοί που ασχολούνται με τον τουρισμό, αυτά έχουν αποκλειστική αρμοδιότητα την προώθηση και την προβολή του τουριστικού προϊόντος. Η αρμοδιότητα για θέματα χάραξης της ευρύτερης πολιτικής για τον κλάδο παραμένει στην αποκλειστική αρμοδιότητα της εκτελεστικής εξουσίας.

7. Η ανάθεση αρμοδιοτήτων στο Υφυπουργείο Τουρισμού, πέραν των όσων αναφέρονται στο νομοσχέδιο, θα γίνεται με αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου, εάν αυτό κριθεί αναγκαίο για την αποτελεσματικότερή του λειτουργία. Στο Υφυπουργείο Τουρισμού ανατίθεται σε πρώτη φάση η αρμοδιότητα της τήρησης της νομοθεσίας που αφορά τον τουριστικό τομέα, σε σχέση με τις εξουσίες που αυτή παρείχε στον ΚΟΤ.

8. Εκ των προτεραιοτήτων του Υφυπουργείου Τουρισμού θα αποτελέσει η ρύθμιση και εποπτεία της τήρησης του ωραρίου στα κέντρα αναψυχής και προς το σκοπό αυτό έχουν ήδη ετοιμαστεί οι σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις.

9. Για τον Υφυπουργό Τουρισμού παρά τω Προέδρω θα ισχύει “ασυμβίβαστο” κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του περί Ασυμβιβάστου προς την Άσκηση των Καθηκόντων Ορισμένων Αξιωματούχων της Δημοκρατίας Ορισμένων Επαγγελματικών και Άλλων Συναφών Δραστηριοτήτων τους Νόμου, ενώ τα κριτήρια διορισμού θα είναι κατ’ αντιστοιχία με τα απαιτούμενα για το διορισμό υπουργού.

10. Η συμβουλευτική επιτροπή για τον τουρισμό, όπως αυτή προνοείται στο νομοσχέδιο, θα λειτουργεί ως συμβουλευτικό σώμα προς τον Υφυπουργό Τουρισμού παρά τω Προέδρω για θέματα τουρισμού, περιλαμβανομένης και της προώθησης και προβολής του τουριστικού προϊόντος. Οι συμβουλευτικές επιτροπές ως επί το πλείστον δε νομοθετούνται για σκοπούς ευελιξίας και συναφώς εναπόκειται στην κυβέρνηση να αποφασίσει για την περαιτέρω στελέχωση της εν λόγω επιτροπής με διάφορους φορείς.

11. Το υφυπουργείο θα έχει την ευθύνη χάραξης της πολιτικής για προβολή, προώθηση και ανάδειξη του τουριστικού προϊόντος. Ως εκ τούτου, η υλοποίηση της πολιτικής αυτής δύναται να πραγματοποιείται μέσω ανάθεσης στον ιδιωτικό τομέα για σκοπούς ευελιξίας και εξοικονόμησης χρόνου.

12. Ο τομέας τουριστικής επιθεώρησης θα έχει την αρμοδιότητα εποπτείας για την εφαρμογή της νομοθεσίας για θέματα τουρισμού, καθώς και την εξουσία για την επιβολή προστίμων.

13. Τα δικαιώματα και τα κεκτημένα των εργαζομένων στον ΚΟΤ έχουν διασφαλιστεί μέσω σχετικής συμφωνίας που υπογράφτηκε μεταξύ του Υπουργείου Οικονομικών, του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού και των συνδικαλιστικών οργανώσεων.

14. Δεν αναμένεται να προκύψουν βραχυπρόθεσμα οποιεσδήποτε ανάγκες πρόσληψης νέου προσωπικού για τη στελέχωση του υφυπουργείου, καθότι υπάρχει η δυνατότητα αξιοποίησης του προσωπικού του ΚΟΤ στο προτεινόμενο οργανόγραμμα.

Σημειώνεται ότι στη βάση της συζήτησης που διεξήχθη στην επιτροπή τα μέλη της επιτροπής κάλεσαν την εκτελεστική εξουσία όπως εξετάσει ενδελεχώς το ενδεχόμενο διατήρησης της λειτουργίας του ΚΟΤ, ώστε να ασκεί συγκεκριμένες αρμοδιότητες παράλληλα με τη σύσταση και τη λειτουργία του Υφυπουργείου Τουρισμού.

Στο πλαίσιο αυτό κατατέθηκε στη Βουλή από την εκτελεστική εξουσία στις 15 Νοεμβρίου 2017 αναθεωρημένο κείμενο νομοσχεδίου, σύμφωνα με το οποίο ο ΚΟΤ συνεχίζει τη λειτουργία του κάτω από την πολιτική εποπτεία του Υφυπουργείου Τουρισμού, έχοντας τις ακόλουθες δραστηριότητες:

1. Τη χάραξη στρατηγικής προβολής, προώθησης και ανάδειξης του τουριστικού προϊόντος της Κύπρου στο εξωτερικό και το εσωτερικό.

2. Τη συνεχή αναβάθμιση της ποιότητας των υπηρεσιών που παρέχονται και την προώθηση της καινοτομίας στον τουριστικό τομέα.

3. Την εκπόνηση μελετών, ερευνών αγοράς, την ανάλυση σύγχρονων τάσεων στον τομέα της προώθησης και προβολής του τουρισμού.

4. Την προώθηση της τουριστικής συνείδησης, εκπαίδευσης και επιμόρφωσης.

5. Την ορθή πληροφόρηση και ενημέρωση των τουριστικών επιχειρήσεων και των καταναλωτών για τις διατάξεις της τουριστικής νομοθεσίας και την ευαισθητοποίηση του κοινού για σεβασμό του τουριστικού προϊόντος.

6. Την εποπτεία του τουριστικού τομέα και την επιτήρηση της εφαρμογής της τουριστικής νομοθεσίας σε συνεργασία με τις άλλες εποπτικές αρχές, συμπεριλαμβανομένης και της Αστυνομίας Κύπρου, με εξαίρεση την έκδοση αδειών.

Συναφώς, το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού με επιστολή του, ημερομηνίας 24 Νοεμβρίου 2017, επισήμανε ότι, παρά το γεγονός ότι η θέση του υπουργείου παραμένει ότι η διαχείριση του τουριστικού τομέα πρέπει να ασκείται από ενιαίο οργανισμό, ο οποίος να συνιστά μέρος της εκτελεστικής εξουσίας, δε φέρει ένσταση στη διατήρηση του ΚΟΤ υπό κάποια μορφή, νοουμένου ότι θα βρίσκεται κάτω από την πολιτική εποπτεία του Υφυπουργείου Τουρισμού.

Σημειώνεται περαιτέρω ότι στο τελικό στάδιο της συζήτησης και ειδικότερα στη συνεδρία της επιτροπής που πραγματοποιήθηκε στις 7 Μαΐου 2018 ο Υπουργός Εσωτερικών ανέφερε ότι, παρ’ όλο που για σκοπούς επίτευξης συναίνεσης έγινε προσπάθεια και ετοιμάστηκε αναθεωρημένο κείμενο σχεδίου νόμου από την εκτελεστική εξουσία, που προνοούσε για τη διατήρηση του ΚΟΤ με την παράλληλη λειτουργία του Υφυπουργείου Τουρισμού, σε περαιτέρω συζητήσεις που διεξήχθησαν μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων διεφάνη ότι κάτι τέτοιο δε θα ήταν εφικτό, καθότι θα υπήρχε ο κίνδυνος διαρχίας, αφού προέκυψαν σημαντικές διαφωνίες ως προς τη λειτουργία και τη συνύπαρξη των δύο δομών.

Συναφώς, όπως ο ίδιος αρμόδιος ανέφερε, η εκτελεστική εξουσία αποφάσισε να επανέλθει στην αρχική της θέση, σύμφωνα με την οποία με τη θεσμοθέτηση Υφυπουργείου Τουρισμού εξυπακούεται παράλληλα η κατάργηση του ΚΟΤ.

Στη βάση των πιο πάνω θέσεων του Υπουργού Εσωτερικών κατατέθηκε από την εκτελεστική εξουσία, με επιστολή ημερομηνίας 14 Μαΐου 2018, αναθεωρημένο κείμενο σχεδίου νόμου, το οποίο εγκρίθηκε εκ νέου από το Υπουργικό Συμβούλιο και σύμφωνα με το οποίο θεσμοθετείται η θέση του Υφυπουργού παρά τω Προέδρω σε θέματα τουρισμού και συστήνεται Υφυπουργείο Τουρισμού με διάλυση παράλληλα του ΚΟΤ. Σημειώνεται ότι στο νομοσχέδιο περιλαμβάνονται περαιτέρω μικρής έκτασης διορθώσεις νομοτεχνικού χαρακτήρα, καθώς και καθορισμός της ημερομηνίας έναρξης της ισχύος του υπό ψήφιση νόμου την 1ηη Νοεμβρίου 2018.

Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών και Προϋπολογισμού, αφού έλαβε υπόψη όλα όσα τέθηκαν ενώπιόν της, κατέληξε στα ακόλουθα:

1. Ο πρόεδρος και τα μέλη της βουλευτές της κοινοβουλευτικής ομάδας του Δημοκρατικού Συναγερμού εισηγούνται την ψήφιση του νομοσχεδίου σε νόμο όπως αυτό τελικά έχει τροποποιηθεί σύμφωνα με τα πιο πάνω.

2. Τα μέλη της βουλευτές της κοινοβουλευτικής ομάδας ΑΚΕΛ-Αριστερά-Νέες Δυνάμεις, τα μέλη της βουλευτές της κοινοβουλευτικής ομάδας του Δημοκρατικού Κόμματος, το μέλος της βουλευτής του Κινήματος Σοσιαλδημοκρατών ΕΔΕΚ, το μέλος της βουλευτής της Συμμαχίας Πολιτών, το μέλος της βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων-Συνεργασία Πολιτών και η ανεξάρτητη βουλευτής κ. Άννα Θεολόγου επιφυλάχθηκαν να τοποθετηθούν κατά τη συζήτηση του θέματος στην ολομέλεια του σώματος.

Συναφώς, η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών και Προϋπολογισμού με την παρούσα έκθεσή της υποβάλλει το υπό αναφορά νομοσχέδιο όπως αυτό έχει τροποποιηθεί σύμφωνα με τα πιο πάνω στην ολομέλεια του σώματος για λήψη τελικής απόφασης στο στάδιο αυτό, υπό την επιφύλαξη κατάθεσης τροπολογιών εκ μέρους μελών της.

20 Ιουνίου 2018