Παρόντες:

• Ελένη Μαύρου, πρόεδρος    
• Γιώργος Τ. Γεωργίου    
• Νίκος Νουρής    
• Γιώργος Κάρουλλας    
• Πανίκος Λεωνίδου
• Χαράλαμπος Πιττοκοπίτης
• Κωστής Ευσταθίου
• Λίνος Παπαγιάννης

Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών μελέτησε την πιο πάνω πρόταση νόμου, η οποία κατατέθηκε στη Βουλή από την ίδια, σε τρεις συνεδρίες της, που πραγματοποιήθηκαν στις 11, 18 και 25 Ιουνίου 2018. Στις δύο πρώτες συνεδρίες της επιτροπής κλήθηκαν και παρευρέθηκαν εκπρόσωποι του Υπουργείου Εσωτερικών, ο Επίτροπος Εθελοντισμού και Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, εκπρόσωποι του Παγκύπριου Συντονιστικού Συμβουλίου Εθελοντισμού και της οργάνωσης “Civil Society Advocates”. Η Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας, παρ’ όλο που κλήθηκε, δεν εκπροσωπήθηκε στις εν λόγω συνεδρίες της επιτροπής.

Σκοπός της πρότασης νόμου είναι η τροποποίηση του περί Σωματείων και Ιδρυμάτων και για Άλλα Συναφή Θέματα Νόμου, ώστε να επεκταθεί η προβλεπόμενη σε αυτόν προθεσμία εντός της οποίας απαιτείται όπως υφιστάμενα σωματεία, ιδρύματα και λέσχες προβούν σε τυχόν τροποποιήσεις του καταστατικού τους ή σε οποιαδήποτε άλλη ενέργεια, για σκοπούς συμμόρφωσης με την εν λόγω βασική νομοθεσία. Ειδικότερα, με την προτεινόμενη τροποποίηση η υπό αναφορά προθεσμία επιμηκύνεται, έτσι που αυτή να λήγει την 30ή Ιουνίου 2019, αντί τη 14η Ιουλίου 2018, που ισχύει σήμερα.

Επιπρόσθετα, με την πρόταση νόμου προτείνεται η τροποποίηση της υπό αναφορά βασικής νομοθεσίας, ώστε να επέλθουν σε αυτήν ορισμένες βελτιωτικές αλλαγές. Ειδικότερα, προτείνονται μεταξύ άλλων οι ακόλουθες τροποποιήσεις στη βασική νομοθεσία:

1. Αναθεώρηση της διάταξης σύμφωνα με την οποία ο Έφορος έχει εξουσία να ζητήσει την υποβολή από τα ιδρυτικά μέλη πιστοποιητικού ποινικού μητρώου για σκοπούς εγγραφής σωματείου ή ιδρύματος ή ομοσπονδίας ή/και ένωσης στο οικείο μητρώο, έτσι ώστε ο Έφορος να δύναται να ζητήσει όπως οι αιτητές τού υποβάλουν πιστοποιητικό ποινικού μητρώου των προτεινόμενων μελών της διοίκησης ή/και υπεύθυνη δήλωση των ιδρυτικών μελών, στην οποία να αναφέρεται ότι τα εν λόγω ιδρυτικά μέλη δεν έχουν καταδικαστεί για οποιαδήποτε κατάχρηση στο πλαίσιο εμπλοκής τους στη λειτουργία μη κερδοσκοπικής οργάνωσης ή για αδίκημα που ενέχει έλλειψη τιμιότητας ή ηθική αισχρότητα.

2. Εισαγωγή πρόνοιας σύμφωνα με την οποία η εγγραφή στο οικείο μητρώο σωματείου, ιδρύματος ή ομοσπονδίας ή/και ένωσης των οποίων οι δράσεις αφορούν ανηλίκους να επιτρέπεται μόνο υπό την αίρεση της υποβολής προηγουμένως από τους αιτητές στον Έφορο σχετικού πιστοποιητικού για κάθε προτεινόμενο μέλος της διοίκησης, σύμφωνα με το οποίο το προτεινόμενο μέλος δεν περιλαμβάνεται στο αρχείο που τηρείται δυνάμει των διατάξεων του περί της Πρόληψης και της Καταπολέμησης της Σεξουαλικής Κακοποίησης, της Σεξουαλικής Εκμετάλλευσης Παιδιών και της Παιδικής Πορνογραφίας Νόμου.

3. Κατάργηση της διάταξης που προβλέπει ότι η συνέλευση των μελών σωματείου συγκαλείται και συνέρχεται τουλάχιστον μία φορά κάθε έτος.

4. Αναθεώρηση της διάταξης που προβλέπει ότι όλα τα μέλη σωματείου έχουν ίσα δικαιώματα, ώστε αυτό να ισχύει μόνο εφόσον το καταστατικό του σωματείου δεν ορίζει διαφορετικά.

5. Αναθεώρηση της διάταξης που καθορίζει τις περιπτώσεις κατά τις οποίες ίδρυμα διαλύεται με απόφαση του δικαστηρίου, ώστε η σχετική αίτηση να υποβάλλεται από το Γενικό Έφορο.

Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει την πρόταση νόμου, οι προτεινόμενες τροποποιήσεις κρίνονται αναγκαίες, για να διασφαλιστεί η αποτελεσματική εφαρμογή της υπό τροποποίηση βασικής νομοθεσίας στο σύνολό της.

Σημειώνεται ότι η κατάθεση της πρότασης νόμου ήταν αποτέλεσμα συζήτησης στην επιτροπή συναφούς αυτεπάγγελτου θέματος με τίτλο «Ενημέρωση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εσωτερικών σε σχέση με την εφαρμογή του περί Σωματείων και Ιδρυμάτων Νόμου και η ενδεχόμενη ανάγκη τροποποίησης της εν λόγω νομοθεσίας», το οποίο εξετάστηκε σε δύο συνεδρίες της επιτροπής, που πραγματοποιήθηκαν στις 14 και την 21η Μαΐου 2018.

Στο στάδιο της εξέτασης του προαναφερθέντος αυτεπάγγελτου θέματος, την επιτροπή απασχόλησαν τα κενά και οι αδυναμίες που διαπιστώθηκαν σε σχέση με την εφαρμογή της υπό τροποποίηση βασικής νομοθεσίας, καθώς και οι ισχύουσες διατάξεις της που χρήζουν διασαφήνισης. Συναφώς, η επιτροπή κατέθεσε την υπό αναφορά πρόταση νόμου για τροποποίηση της εν λόγω νομοθεσίας, με στόχο να αντιμετωπιστούν τα πιο πάνω αναφερόμενα ζητήματα.

Στο πλαίσιο της συζήτησης της πρότασης νόμου από την επιτροπή, την τελευταία απασχόλησαν επιπρόσθετα ζητήματα που άπτονται της εφαρμογής της υπό αναφορά νομοθεσίας και ως εκ τούτου ζητήθηκαν πρόσθετα στοιχεία και επεξηγήσεις από το Υπουργείο Εσωτερικών.

Οι εκπρόσωποι του Υπουργείου Εσωτερικών δήλωσαν ότι το υπουργείο τους δεν ενίσταται στις προτεινόμενες με την πρόταση νόμου τροποποιήσεις, με εξαίρεση την πρόνοιά της που αφορά την υποβολή της πιο πάνω αναφερόμενης υπεύθυνης δήλωσης των ιδρυτικών μελών σωματείου ή ιδρύματος ή ομοσπονδίας ή/και ένωσης στην οποία θα αναφέρεται ότι τα εν λόγω ιδρυτικά μέλη δεν έχουν καταδικαστεί για συγκεκριμένα αδικήματα, καθώς και την πρόνοιά της με την οποία καταργείται η υποχρέωση για σύγκληση συνέλευσης των μελών τουλάχιστον μία φορά κάθε έτος.

Πιο συγκεκριμένα, οι ίδιοι εκπρόσωποι εισηγήθηκαν όπως, αντί της υπεύθυνης δήλωσης που προβλέπει η πρόταση νόμου, υποβάλλεται ένορκη δήλωση των ιδρυτικών μελών. Ωστόσο, επ’ αυτού σημείωσαν ότι, σε περίπτωση που η υπό αναφορά εισήγηση δεν υιοθετείται από την επιτροπή, κρίνεται σκόπιμο να εισαχθεί σχετική πρόνοια στην υπό τροποποίηση βασική νομοθεσία, σύμφωνα με την οποία θα συνιστά αδίκημα η υποβολή υπεύθυνης δήλωσης, όπως αναφέρεται πιο πάνω, η οποία περιλαμβάνει ψευδείς πληροφορίες. Επιπρόσθετα, οι ίδιοι εκπρόσωποι δήλωσαν ότι η σύγκληση συνέλευσης των μελών σωματείου τουλάχιστον μία φορά κάθε έτος κρίνεται απαραίτητη για σκοπούς απολογισμού του σωματείου, με γνώμονα την ανάγκη διασφάλισης της διαφάνειας και της χρηστής διοίκησης.

Οι υπόλοιπες ενδιαφερόμενες πλευρές, που παρευρέθηκαν στις συνεδρίες της επιτροπής και εξέθεσαν τις απόψεις τους, διατύπωσαν παρατηρήσεις και επιφυλάξεις σε σχέση με τη γενικότερη εφαρμογή της υπό τροποποίηση βασικής νομοθεσίας.

Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών, αφού έλαβε υπόψη όλα όσα τέθηκαν ενώπιόν της, αποφάσισε να απαλείψει την πρόνοια της πρότασης νόμου με την οποία προτείνεται η κατάργηση της υποχρέωσης για σύγκληση συνέλευσης των μελών σωματείου τουλάχιστον μία φορά κάθε έτος.

Περαιτέρω, η επιτροπή αποφάσισε να επιφέρει στο κείμενο της πρότασης νόμου πρόσθετες τροποποιήσεις, ώστε αυτό να διαλαμβάνει τα ακόλουθα:

1. Αναθεώρηση των διατάξεων της βασικής νομοθεσίας που προβλέπουν την εξουσία του Εφόρου να αρνηθεί να εγγράψει σωματείο ή ίδρυμα ή ομοσπονδία ή/και ένωση για συγκεκριμένους λόγους, καθώς και σχετικής πρόνοιας του προτεινόμενου νόμου, έτσι ώστε να απαλειφθεί η αναφορά σε καταδίκη των ιδρυτικών μελών για κατάχρηση στο πλαίσιο εμπλοκής στη λειτουργία μη κερδοσκοπικής οργάνωσης.

2. Ποινικοποίηση της υποβολής υπεύθυνης δήλωσης, δυνάμει του προτεινόμενου νόμου, της οποίας το περιεχόμενο ή μέρος αυτού δεν είναι αληθές.

3. Μη συμπερίληψη στο καταστατικό σωματείου ορισμένων στοιχείων αναφορικά με τη λειτουργία αυτού, ώστε να μην απαιτείται τροποποίηση καταστατικού σε περίπτωση οποιασδήποτε αλλαγής σε σχέση με αυτά.

4. Παροχή υπηρεσιών από οποιοδήποτε μέλος ή αξιωματούχο της διοίκησης σωματείου χωρίς αμοιβή, εκτός εάν το καταστατικό σωματείου ορίζει διαφορετικά.

5. Δυνατότητα υποβολής αίτησης από το διοικητικό συμβούλιο ιδρύματος για τη διάλυσή του με απόφαση του δικαστηρίου.

6. Αύξηση του ελάχιστου απαιτούμενου αριθμού σωματείων, ιδρυμάτων, μη κερδοσκοπικών εταιρειών ή άλλων παρεμφερών μη κερδοσκοπικών νομικών οντοτήτων για τη σύσταση ομοσπονδιών ή/και ενώσεων.

7. Εισαγωγή επιπρόσθετων ρυθμίσεων σε σχέση με τη διενέργεια ελέγχου των λογαριασμών σωματείου, ιδρύματος ή ομοσπονδίας ή/και ένωσης κατόπιν έκδοσης διατάγματος του δικαστηρίου.

8. Οποιαδήποτε εγγραφή λέσχης διενεργήθηκε δυνάμει των διατάξεων του καταργηθέντος περί Εγγραφής Λεσχών Νόμου για περίοδο που εκπνέει την 30ή Ιουνίου 2018 λογίζεται ότι εξακολουθεί να βρίσκεται σε ισχύ μέχρι την 30ή Ιουνίου 2019 ή μέχρι την ημερομηνία κατά την οποία επέρχεται συμμόρφωση της λέσχης με τις διατάξεις της υπό τροποποίηση βασικής νομοθεσίας, εφόσον η εν λόγω λέσχη προέβη στις αναγκαίες αναπροσαρμογές και τροποποιήσεις του καταστατικού της, οποιαδήποτε από τις δύο ημερομηνίες είναι η προγενέστερη.

Υπό το φως των πιο πάνω, η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών, κατά πλειοψηφία της προέδρου και των μελών της βουλευτών των κοινοβουλευτικών ομάδων ΑΚΕΛ-Αριστερά-Νέες Δυνάμεις, του Δημοκρατικού Συναγερμού και του Δημοκρατικού Κόμματος, υιοθετεί τους σκοπούς και τις επιδιώξεις της πρότασης νόμου και εισηγείται στη Βουλή την ψήφισή της σε νόμο.

Το μέλος της επιτροπής βουλευτής του Κινήματος Σοσιαλδημοκρατών ΕΔΕΚ και το μέλος της βουλευτής του Εθνικού Λαϊκού Μετώπου επιφυλάχθηκαν να τοποθετηθούν επί των προνοιών της πρότασης νόμου κατά τη συζήτησή της στην ολομέλεια της Βουλής.

27 Ιουνίου 2018