Παρόντες:

• Άγγελος Βότσης, πρόεδρος    
• Μαρίνος Μουσιούττας    
• Ανδρέας Κυπριανού    
• Κώστας Κώστα    
• Αντρέας Φακοντής
• Ηλίας Μυριάνθους
• Γεώργιος Παπαδόπουλος
• Άννα Θεολόγου

Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού μελέτησε το πιο πάνω νομοσχέδιο σε δύο συνεδρίες της, που πραγματοποιήθηκαν στις 17 και 24 Φεβρουαρίου 2017. Στα πλαίσια των συνεδριάσεων της επιτροπής κλήθηκαν και παρευρέθηκαν ενώπιόν της εκπρόσωποι του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού και της Υπηρεσίας Ενέργειας του ίδιου υπουργείου, του Τμήματος Τελωνείων του Υπουργείου Οικονομικών, του Τμήματος Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας του Υπουργείου Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, του Υφυπουργείου Ναυτιλίας, της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας, της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου, των συνδικαλιστικών οργανώσεων ΣΕΚ, ΠΕΟ, της Παγκύπριας Ένωσης Καταναλωτών και Ποιότητας Ζωής και των εταιρειών πετρελαιοειδών. Η συνδικαλιστική οργάνωση ΔΕΟΚ και ο Κυπριακός Σύνδεσμος Καταναλωτών, παρ’ όλο που κλήθηκαν στην πρώτη συνεδρία της επιτροπής, δεν εκπροσωπήθηκαν.

Σκοπός του νομοσχεδίου είναι η τροποποίηση του περί Προδιαγραφών Πετρελαιοειδών και Καυσίμων Νόμου, ώστε να εναρμονιστεί η εθνική νομοθεσία με μέρος των ακόλουθων πράξεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης:

1. Τα άρθρα 2, 3, 5 και το παράρτημα ΙΙΙ της Οδηγίας (ΕΕ) 2015/652 του Συμβουλίου της 20ής Απριλίου 2015 για τον καθορισμό των μεθόδων υπολογισμού και των απαιτήσεων υποβολής εκθέσεων σύμφωνα με την Οδηγία 98/70/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την ποιότητα των καυσίμων βενζίνης και ντίζελ.

2. Το άρθρο 1 και τις παραγράφους 1, 2, 5 και 6 του άρθρου 2 της Οδηγίας (ΕΕ) 2015/1513 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 9ης Σεπτεμβρίου 2015 για την τροποποίηση της Οδηγίας 98/70/ΕΚ σχετικά με την ποιότητα καυσίμων βενζίνης και ντίζελ και για την τροποποίηση της Οδηγίας 2009/28/ΕΚ σχετικά με την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τους εκπροσώπους του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού και τα στοιχεία που κατατέθηκαν στην επιτροπή, με την ψήφιση του προτεινόμενου νόμου επιτυγχάνεται μερική εναρμόνιση με τις πιο πάνω αναφερόμενες Οδηγίες. Προκειμένου να επιτευχθεί πλήρης εναρμόνιση με την πρώτη υπό αναφορά Οδηγία, προβλέπεται η δυνατότητα έκδοσης διαταγμάτων από τον υπουργό, τα οποία θα διευκρινίζουν ή/και εξειδικεύουν τις πρόνοιες του νομοσχεδίου, ενώ πλήρης εναρμόνιση με τη δεύτερη υπό αναφορά Οδηγία θα επιτευχθεί με την ψήφιση άλλου νομοσχεδίου, το οποίο αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή και το οποίο σύμφωνα με τη σχετική πληροφόρηση θα εξουσιοδοτεί την έκδοση σχετικών διαταγμάτων.

Ειδικότερα, το υπό συζήτηση νομοσχέδιο προβλέπει μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:

1. Τη δυνατότητα του Υπουργού Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού να καθορίζει με διάταγμα τη μεθοδολογία υπολογισμού της έντασης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, το μορφότυπο και το περιεχόμενο των εκθέσεων που υποβάλλουν οι προμηθευτές καυσίμων για τις μεταφορές προς την αρμόδια αρχή, το περιεχόμενο των εκθέσεων που η Δημοκρατία υποβάλλει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τον εθνικό στόχο για ελάχιστη κατανάλωση προηγμένων βιοκαυσίμων που παράγονται από συγκεκριμένες πρώτες ύλες στο 0,5% της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που καταναλώνονται στις μεταφορές, καθώς και τη δυνατότητα καθορισμού, υπό προϋποθέσεις, εθνικού στόχου χαμηλότερου του 0,5%.

2. Το μέγιστο μερίδιο βιοκαυσίμων που παράγονται από φυτικές πρώτες ύλες, το οποίο δεν πρέπει να υπερβαίνει το 7% της τελικής κατανάλωσης ενέργειας στις μεταφορές στη Δημοκρατία το 2020.

3. Τη διενέργεια ελέγχων από την αρμόδια αρχή για συμμόρφωση με τα κριτήρια αειφορίας και μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, καθώς και για εντοπισμό απάτης.

4. Τις αποφάσεις που μπορεί να λάβει ο υπουργός σε περίπτωση ιεραρχικής προσφυγής κατά την επιβολή προστίμου για χρήση καυσίμων πλοίων τα οποία είναι εκτός προδιαγραφών.

Σύμφωνα με τους ίδιους εκπροσώπους, σε προηγούμενη τροποποίηση της εθνικής νομοθεσίας επιτεύχθηκε εναρμόνιση με την Οδηγία 2009/30/ΕΚ, η οποία μεταξύ άλλων καθορίζει στους προμηθευτές καυσίμων και ενέργειας για τις οδικές μεταφορές το στόχο για μείωση κατά 6% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στον κύκλο ζωής των καυσίμων ή της ενέργειας που διαθέτουν στην αγορά μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2020. Η προτεινόμενη τροποποίηση ρυθμίζει τη μεθοδολογία υπολογισμού των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου για τον κύκλο ζωής των ορυκτών καυσίμων και της συμβολής των ηλεκτρικών οχημάτων, η οποία περιλαμβάνεται στις πρόνοιες της Οδηγίας 2015/652 με την οποία προτείνεται η εναρμόνιση. Οι προμηθευτές μπορούν να πετύχουν την πιο πάνω αναφερόμενη μείωση με τη χρήση βιοκαυσίμων τα οποία έχουν χαμηλές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, με τη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στις οδικές μεταφορές, με τη χρήση άλλων ορυκτών καυσίμων με χαμηλές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, όπως είναι το φυσικό αέριο και το υγραέριο κίνησης, και με την αγορά από τους προμηθευτές πιστοποιητικού μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά το στάδιο εξόρυξης του αργού πετρελαίου.

Συναφώς, όπως αναφέρεται και στα στοιχεία που κατατέθηκαν στην επιτροπή, από την προτεινόμενη τροποποίηση και τα διατάγματα που θα εκδοθούν ακολούθως από τον υπουργό αναμένεται αύξηση στη λιανική τιμή των καυσίμων κίνησης μέχρι το 2020, λόγω της αύξησης στην ποσότητα βιοκαυσίμων που θα χρησιμοποιούνται στα καύσιμα κίνησης, καθώς και της αγοράς πιστοποιητικού μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Σύμφωνα με τους εκπροσώπους της εταιρείας πετρελαιοειδών ExxonMobil Cyprus Ltd και το περιεχόμενο της επιστολής τους, ημερομηνίας 7 Απριλίου 2017, προς το γενικό διευθυντή του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού, η οποία κοινοποιήθηκε στην επιτροπή, είναι αδύνατο να επιτευχθεί μείωση 6% στις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου μόνο με τη χρήση βιοκαυσίμων, ενώ η εισαγωγή προηγμένων βιοκαυσίμων πριν από το 2020 δεν είναι εφικτή. Όσον αφορά την αγορά πιστοποιητικού μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά το στάδιο εξόρυξης του αργού πετρελαίου, όπως προκύπτει από τις επαφές της εταιρείας με τους συνεργάτες της, δεν υπάρχει διαθέσιμο τέτοιο πιστοποιητικό στην αγορά στο παρόν στάδιο και ως εκ τούτου δεν είναι εφικτός ο καθορισμός τους κόστους αγοράς τέτοιου πιστοποιητικού.

Στα πλαίσια της πρώτης συνεδρίας της επιτροπής βουλευτές μέλη της ζήτησαν διευκρινίσεις για αρκετές πρόνοιες του νομοσχεδίου, ενώ παράλληλα ζήτησαν ενημέρωση για το σχεδιασμό του υπουργείου όσον αφορά την αξιοποίηση εναλλακτικών τρόπων μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου πέραν της προτεινόμενης, προκειμένου να επιτευχθεί και ο στόχος της Δημοκρατίας, ώστε το 10% της ενέργειας που καταναλώνεται στις μεταφορές μέχρι το 2020 να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Συναφώς, οι εκπρόσωποι του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού, αφού ενημέρωσαν την επιτροπή για επιμέρους σημεία, απέστειλαν σε κατοπινό στάδιο αναθεωρημένο κείμενο, στο οποίο περιλήφθηκαν οι απαραίτητες διορθώσεις στη βάση των όσων διαμείφθηκαν στην πρώτη συνεδρία της επιτροπής.

Σημειώνεται ότι σύμφωνα με την πρώτη υπό αναφορά Οδηγία τα κράτη μέλη όφειλαν να εναρμονιστούν με τις πρόνοιές της το αργότερο μέχρι την 21η Απριλίου 2017, ενώ σύμφωνα με τη δεύτερη υπό αναφορά Οδηγία η εναρμόνιση με τις πρόνοιές της έπρεπε να πραγματοποιηθεί μέχρι τη 10η Σεπτεμβρίου 2017. Σημειώνεται ότι το υπό συζήτηση νομοσχέδιο κατατέθηκε στη Βουλή των Αντιπροσώπων μόλις στις 30 Μαρτίου 2018.

Η εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας ενημέρωσε την επιτροπή ότι η Κυπριακή Δημοκρατία λόγω καθυστέρησης στην εναρμόνιση με τις υπό αναφορά Οδηγίες βρίσκεται ήδη σε διαδικασίες παράβασης. Σχετικά με την πρώτη υπό αναφορά Οδηγία, η Δημοκρατία έχει λάβει αιτιολογημένη γνώμη στις 9 Μαρτίου 2018 για μη λήψη των αναγκαίων νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων για συμμόρφωση. Σχετικά με τη δεύτερη υπό αναφορά Οδηγία, η Δημοκρατία έχει λάβει προειδοποιητική επιστολή, στην οποία έχει απαντήσει στις 23 Μαρτίου 2018.

Ο πρόεδρος και τα μέλη της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού, αφού έλαβαν υπόψη όλα όσα τέθηκαν ενώπιόν τους, επιφυλάχθηκαν να τοποθετηθούν επί των προνοιών του νομοσχεδίου όπως αυτό διαμορφώθηκε σύμφωνα με τα πιο πάνω κατά τη συζήτησή του στην ολομέλεια του σώματος.

Με την ευκαιρία αυτή η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού καλεί την εκτελεστική εξουσία όπως καταθέτει έγκαιρα τα εναρμονιστικά νομοθετήματα στη Βουλή, ώστε να παρέχεται ο απαραίτητος χρόνος στην επιτροπή για ενδελεχή μελέτη τους.

2 Μαΐου 2018