Παρόντες:

• Αντρέας Καυκαλιάς, πρόεδρος    
• Ευθύμιος Δίπλαρος    
• Γιώργος Κ. Γεωργίου    
• Χαράλαμπος Πιττοκοπίτης    
• Ηλίας Μυριάνθους
• Χαράλαμπος Θεοπέμπτου

 

Μη μέλη της επιτροπής:

• Γιώργος Περδίκης

   　
Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Γεωργίας και Φυσικών Πόρων μελέτησε την πιο πάνω πρόταση νόμου, η οποία κατατέθηκε στη Βουλή από το βουλευτή του Κινήματος Οικολόγων-Συνεργασία Πολιτών κ. Γιώργο Περδίκη, σε συνεδρίες της που πραγματοποιήθηκαν στις 13 Μαρτίου, στις 17 Απριλίου και στις 8 Μαΐου 2018.

Σημειώνεται ότι η μελέτη της πρότασης νόμου άρχισε από την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Γεωργίας της Θ΄ Βουλευτικής Περιόδου σε συνεδρία της που πραγματοποιήθηκε στις 5 Μαρτίου 2009.

Στο πλαίσιο όλων των συνεδριάσεων κλήθηκαν και παρευρέθηκαν ενώπιον της επιτροπής η Επίτροπος Περιβάλλοντος, εκπρόσωποι του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων του ίδιου υπουργείου, του Υπουργείου Εσωτερικών, του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως του ίδιου υπουργείου, της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας, της Αστυνομίας Κύπρου, των συμβουλίων υδατοπρομήθειας, της Ένωσης Δήμων Κύπρου, της Ένωσης Κοινοτήτων Κύπρου, καθώς και του Κυπριακού Συνδέσμου Καταναλωτών, της Παγκύπριας Ένωσης Καταναλωτών και Ποιότητας Ζωής και της αγροτικής οργάνωσης ΠΕΚ. Το Τμήμα Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και οι αγροτικές οργανώσεις ΕΚΑ, “Νέα Αγροτική Κίνηση”, “Παναγροτικός Σύνδεσμος” και “Ευρωαγροτικός”, παρ’ όλο που κλήθηκαν, δεν εκπροσωπήθηκαν στις συνεδρίες της επιτροπής.

Σκοπός της πρότασης νόμου, όπως αυτή αρχικά είχε κατατεθεί, είναι η τροποποίηση του περί Εξοικονομήσεως Νερού (Ειδικά Μέτρα) Νόμου, ώστε, πέραν της υφιστάμενης απαγόρευσης χρήσης νερού της δημόσιας υδατοπρομήθειας για το πλύσιμο πεζοδρομίων ή δρόμων ή βεραντών ή κιγκλιδωμάτων ή μηχανοκίνητων οχημάτων, να απαγορεύεται η χρήση νερού της δημόσιας υδατοπρομήθειας και για την πλήρωση ιδιωτικών κολυμβητικών δεξαμενών. Ειδικότερα, με την πρόταση νόμου επιδιώκεται ο περιορισμός της σπατάλης πόσιμου νερού για την πλήρωση ιδιωτικών κολυμβητικών δεξαμενών, δεδομένης της ανάγκης προστασίας των υδάτινων πόρων και της ικανοποίησης των αναγκών ύδρευσης ως άμεσων προτεραιοτήτων.

Υπενθυμίζεται ότι η εν λόγω πρόταση νόμου αρχικά συζητήθηκε στην επιτροπή υπό την τότε σύνθεσή της από κοινού με το νομοσχέδιο «Ο περί Εξοικονομήσεως Νερού (Ειδικά Μέτρα) (Τροποποιητικός) Νόμος του 2007» και τους κανονισμούς «Οι περί Εξοικονομήσεως Νερού (Ειδικά Μέτρα) (Τροποποιητικοί) Κανονισμοί του 2009», στη συνεδρία της που πραγματοποιήθηκε στις 5 Μαρτίου 2009. Υπενθυμίζεται περαιτέρω ότι σκοπός του προαναφερόμενου νομοσχεδίου και των κανονισμών ήταν η αύξηση του εξώδικου προστίμου που προνοείται για παράβαση των διατάξεων του υφιστάμενου νόμου από τριάντα λίρες (£30) σε πενήντα λίρες (£50) και η αντικατάσταση των καταργηθέντων από τους οικείους νόμους όρων “συμβούλιο βελτιώσεως” και “χωρητική επιτροπή υδατοπρομήθειας” με τον όρο “κοινοτικό συμβούλιο”.

Στο πλαίσιο της προαναφερθείσας συνεδρίας η επιτροπή είχε ζητήσει από την εκτελεστική εξουσία να καταθέσει στη Βουλή ένα ολοκληρωμένο νομικό πλαίσιο αναφορικά με την πλήρωση των ιδιωτικών κολυμβητικών δεξαμενών, αφού προηγουμένως διαβουλευτεί περαιτέρω με όλα τα εμπλεκόμενα τμήματα και φορείς. Ως εκ τούτου, η τότε επιτροπή, εν αναμονή της ετοιμασίας και κατάθεσης του νομοθετικού πλαισίου, ανέβαλε την εξέταση της πρότασης νόμου.

Σημειώνεται ότι το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος με σχετική επιστολή του, ημερομηνίας 1ης Ιουλίου 2010, απέσυρε τους εν λόγω κανονισμούς, δηλώνοντας ταυτόχρονα την πρόθεσή του να καταθέσει νέο, σχετικό με τους σκοπούς των κανονισμών, νομοσχέδιο. Παράλληλα, το ίδιο υπουργείο με νέα επιστολή του, ημερομηνίας 1ης Αυγούστου 2011, απέσυρε και το ήδη κατατεθειμένο νομοσχέδιο. Έκτοτε δεν έχει κατατεθεί από το αρμόδιο υπουργείο νέο νομοσχέδιο.

Υπό το φως των πιο πάνω, η επιτροπή επανήλθε για συνέχιση της συζήτησης της πρότασης νόμου σε συνεδρίες της που πραγματοποιήθηκαν στις 13 Μαρτίου, στις 17 Απριλίου και στις 8 Μαΐου 2018.

Στο πλαίσιο της συνέχισης της εξέτασης της πρότασης νόμου από την επιτροπή ο εισηγητής της υποστήριξε ότι οι προτεινόμενες τροποποιήσεις είχαν υποβληθεί σε περίοδο έντονης ανομβρίας που διένυε η Κύπρος, όμως το υφιστάμενο υδατικό ισοζύγιο της Κύπρου, καθώς και το γεγονός ότι για την πλήρωση των ιδιωτικών κολυμβητικών δεξαμενών χρησιμοποιούνται μεγάλες ποσότητες πόσιμου νερού καθιστούν εκ νέου αναγκαία την προώθηση της πρότασης νόμου στο πλαίσιο λήψης μέτρων για βελτίωση του εν λόγω ισοζυγίου. Συναφώς, ο ίδιος δήλωσε ότι οι προτεινόμενες τροποποιήσεις θα συμβάλουν στην καλλιέργεια κουλτούρας και υδατικής συνείδησης του κοινού αναφορικά με την εξοικονόμηση των υδάτινων πόρων και επισήμανε ότι για την πλήρωση τέτοιων δεξαμενών πρέπει να χρησιμοποιείται νερό που προέρχεται από βυτιοφόρο ή από ιδιωτική γεώτρηση. Όπως ο ίδιος υποστήριξε, παράλληλα με την προώθηση των προτεινόμενων τροποποιήσεων η εκτελεστική εξουσία πρέπει να προχωρήσει σε ολοκληρωμένο σχεδιασμό και στη λήψη δέσμης μέτρων για εξοικονόμηση του νερού.

Ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και ο εκπρόσωπος του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων του ίδιου υπουργείου δεν έφεραν ένσταση σχετικά με τις επιδιώξεις των προτεινόμενων τροποποιήσεων. Ωστόσο, εξέφρασαν τον προβληματισμό τους αναφορικά με τις διατάξεις του υφιστάμενου νόμου σύμφωνα με τις οποίες πέραν των αστυνομικών ή εξουσιοδοτημένων υπαλλήλων της αρμόδιας αρχής παρέχεται εξουσία και σε εξουσιοδοτημένο υπάλληλο του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων να επιβάλλει εξώδικο πρόστιμο για παραβάσεις του νόμου αυτού. Συναφώς, οι ίδιοι εκπρόσωποι ανέφεραν ότι αρμοδιότητα του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων είναι η παροχή του νερού στα οικεία συμβούλια υδατοπρομήθειας ή στις οικείες αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης και όχι η εποπτεία της χρήσης του νερού από το κοινό. Ως εκ τούτου, εισηγήθηκαν τη διαγραφή των εν λόγω διατάξεων, ώστε να αφαιρεθεί η εξουσία που παρέχεται μεταξύ άλλων και σε εξουσιοδοτημένους υπαλλήλους του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων να επιβάλλουν εξώδικο πρόστιμο.

Οι εκπρόσωποι των συμβουλίων υδατοπρομήθειας επίσης δήλωσαν την αδυναμία των συμβουλίων να διεξάγουν αποτελεσματικούς ελέγχους για την κατανάλωση νερού δυνάμει των διατάξεων του υφιστάμενου νόμου και των προτεινόμενων τροποποιήσεων. Συναφώς, επισήμαναν ότι οι σχετικές διατάξεις που προνοούν την επιβολή εξώδικου προστίμου ή ποινικών κυρώσεων σε περίπτωση παράβασης των διατάξεων του νόμου δεν εφαρμόζονται αποτελεσματικά, καθώς, όπως υποστήριξαν, δεν υπάρχει δυνατότητα επ’ αυτοφώρω διαπίστωσης των σχετικών παραβάσεων από τους αστυνομικούς ή τους εξουσιοδοτημένους υπαλλήλους της αρμόδιας αρχής. Ως εκ τούτου, σε περίπτωση που καταγγελθεί πρόσωπο για τέτοιες παραβάσεις και αυτό δεν πληρώσει το επιβαλλόμενο εξώδικο πρόστιμο, ακολούθως παρουσιάζεται αδυναμία στοιχειοθέτησης σχετικής υπόθεσης εναντίον του ενώπιον του δικαστηρίου για επιβολή ποινικών κυρώσεων. Περαιτέρω, οι ίδιοι εκπρόσωποι ενημέρωσαν την επιτροπή ότι από την ημερομηνία έναρξης της ισχύος του υφιστάμενου νόμου μέχρι και σήμερα έχει επιβληθεί ελάχιστος αριθμός εξώδικων προστίμων από μέρους των συμβουλίων υδατοπρομήθειας.

Η εκπρόσωπος της αστυνομίας εξέφρασε την αδυναμία του σώματος να διεξάγει αποτελεσματικούς ελέγχους για την κατανάλωση νερού δυνάμει των διατάξεων του υφιστάμενου νόμου και των προτεινόμενων τροποποιήσεων και ενημέρωσε την επιτροπή ότι δεν έχει επιβληθεί κανένα εξώδικο πρόστιμο από μέλος της αστυνομίας από την ημερομηνία έναρξης της ισχύος του υφιστάμενου νόμου μέχρι και σήμερα. Ως εκ τούτου, η ίδια εισηγήθηκε όπως περιληφθεί στις προτεινόμενες τροποποιήσεις σχετική πρόνοια η οποία να απαλλάσσει την αστυνομία από τη διεξαγωγή τέτοιων ελέγχων και την επιβολή εξώδικων προστίμων.

Η Επίτροπος Περιβάλλοντος συμφώνησε με τους σκοπούς και τις επιδιώξεις των προτεινόμενων τροποποιήσεων και υποστήριξε ότι αυτές θα συμβάλουν στη δημιουργία υδατικής συνείδησης του κοινού αναφορικά με την εξοικονόμηση υδάτινων πόρων, ανεξαρτήτως του αριθμού καταγγελιών που θα υποβληθούν για σχετικές παραβάσεις. Περαιτέρω, υποστήριξε ότι παράλληλα με την προώθηση των προτεινόμενων τροποποιήσεων πρέπει να εξεταστεί από την εκτελεστική εξουσία το ενδεχόμενο λήψης επιπρόσθετων μέτρων, όπως η επιβολή “πράσινης” φορολογίας αναφορικά με τη χρήση ιδιωτικών κολυμβητικών δεξαμενών.

Ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εσωτερικών συμφώνησε με τους σκοπούς και τις επιδιώξεις των προτεινόμενων τροποποιήσεων, ωστόσο αναγνώρισε τα πρακτικά προβλήματα που ενδεχομένως να παρουσιαστούν στην εφαρμογή τους.

Οι εκπρόσωποι του Κυπριακού Συνδέσμου Καταναλωτών και της Παγκύπριας Ένωσης Καταναλωτών και Ποιότητας Ζωής δήλωσαν ότι συμφωνούν με τους σκοπούς που επιδιώκονται με την πρόταση νόμου, υποστηρίζοντας παράλληλα ότι οποιαδήποτε μέτρα εξοικονόμησης πρέπει να λαμβάνονται με βάση εμπεριστατωμένες μελέτες και με βάση στρατηγικό σχεδιασμό αντιμετώπισης του υδατικού προβλήματος.

Η εκπρόσωπος της Ένωσης Δήμων Κύπρου δεν έφερε ένσταση σχετικά με τη φιλοσοφία των ρυθμίσεων που προτείνονται, ωστόσο υποστήριξε ότι οι αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης αδυνατούν να διεξάγουν αποτελεσματικούς ελέγχους για την κατανάλωση νερού δυνάμει των διατάξεων του υφιστάμενου νόμου και των προτεινόμενων τροποποιήσεων.

Ο εκπρόσωπος της Ένωσης Κοινοτήτων Κύπρου δήλωσε ότι συμφωνεί με τους σκοπούς και τις επιδιώξεις των προτεινόμενων τροποποιήσεων και εισηγήθηκε περαιτέρω την τροποποίηση του ορισμού του όρου “αρμόδια αρχή”, ώστε να αντικατασταθεί η αναφορά σε “συμβούλιο βελτιώσεως” και “χωριτική επιτροπή υδατοπρομήθειας”, όροι οι οποίοι έχουν καταργηθεί, από τον όρο “κοινοτικό συμβούλιο”.

Ο εκπρόσωπος της ΠΕΚ, αφού συμφώνησε με τους σκοπούς και τις επιδιώξεις των προτεινόμενων τροποποιήσεων, υποστήριξε ότι οι ποινές που επιβάλλονται για παραβάσεις δυνάμει των διατάξεων του υφιστάμενου νόμου δεν είναι αρκούντως αποτρεπτικές και ως εκ τούτου εισηγήθηκε την αύξησή τους.

Στο πλαίσιο της περαιτέρω εξέτασης της πρότασης νόμου η επιτροπή διαπίστωσε κενά αναφορικά με την εφαρμογή του υφιστάμενου νόμου, καθώς και τον έλεγχο της ποιότητας του νερού της ιδιωτικής υδατοπρομήθειας που θα χρησιμοποιείται για την πλήρωση ιδιωτικών κολυμβητικών δεξαμενών, σε περίπτωση προώθησης των προτεινόμενων τροποποιήσεων. Επιπροσθέτως των πιο πάνω προβληματισμών και θέσεων των εμπλεκόμενων τμημάτων και φορέων, την επιτροπή απασχόλησαν μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:

1. Κατά πόσο η προτεινόμενη απαγόρευση χρήσης πόσιμου νερού θα αφορά και τη συμπληρωματική πλήρωση ιδιωτικών κολυμβητικών δεξαμενών, πέραν της εξ ολοκλήρου πλήρωσής τους.

2. Η αύξηση των ποινών και των εξώδικων προστίμων που επιβάλλονται δυνάμει του υφιστάμενου νόμου, ώστε αυτά να είναι αρκούντως αποτρεπτικά.

3. Η ανάγκη εξέτασης από την εκτελεστική εξουσία του ενδεχομένου λήψης επιπρόσθετων μέτρων εξοικονόμησης νερού αναφορικά με τις ιδιωτικές κολυμβητικές δεξαμενές, όπως η επιβολή ετήσιας φορολογίας ή τέλους για τη χρήση ιδιωτικών κολυμβητικών δεξαμενών ή η επιβολή σχετικής φορολογίας στις πολεοδομικές άδειες.

Σχολιάζοντας τους πιο πάνω προβληματισμούς και θέσεις, οι εκπρόσωποι των εμπλεκόμενων τμημάτων ή φορέων ανέφεραν μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:

1. Αναφορικά με την απαγόρευση χρήσης πόσιμου νερού μόνο για την εξ ολοκλήρου πλήρωση ή τη συμπερίληψη στην απαγόρευση αυτή και της συμπληρωματικής πλήρωσης ιδιωτικών κολυμβητικών δεξαμενών, οι εκπρόσωποι των συμβουλίων υδατοπρομήθειας υποστήριξαν ότι τα συμβούλια αυτά, ως αρμόδια αρχή, αδυνατούν να ασκήσουν αποτελεσματικά το σχετικό έλεγχο, γι’ αυτό εισηγήθηκαν την τροποποίηση της προτεινόμενης πρόνοιας, ώστε να διευκρινιστεί ότι θα απαγορεύεται η χρήση πόσιμου νερού μόνο για την εξ ολοκλήρου πλήρωση των ιδιωτικών κολυμβητικών δεξαμενών.

2. Όσον αφορά το ύψος των επιβαλλόμενων ποινών και εξώδικων προστίμων, οι εκπρόσωποι των συμβουλίων υδατοπρομήθειας, του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων, της Ένωσης Δήμων Κύπρου και της Ένωσης Κοινοτήτων Κύπρου συμφώνησαν με την αύξηση των επιβαλλόμενων ποινών και των εξώδικων προστίμων.

3. Σε σχέση με την επιβολή ετήσιας φορολογίας ή τέλους για τη χρήση ιδιωτικών κολυμβητικών δεξαμενών ή την επιβολή σχετικής φορολογίας στις πολεοδομικές άδειες, ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εσωτερικών εξέφρασε τη διαφωνία του με τις σχετικές εισηγήσεις.

Η επιτροπή, αφού έλαβε υπόψη όλα όσα τέθηκαν ενώπιόν της, επέφερε τροποποιήσεις στο κείμενο της πρότασης νόμου, ώστε:

1. να τροποποιηθεί ο ορισμός της αρμόδιας αρχής με την αντικατάσταση των όρων “συμβούλιο βελτιώσεως” και “χωριτική επιτροπή υδατοπρομήθειας”, οι οποίοι έχουν καταργηθεί, από τον όρο “κοινοτικό συμβούλιο”,

2. να διευκρινιστεί ότι η προτεινόμενη απαγόρευση χρήσης νερού της δημόσιας υδατοπρομήθειας θα αφορά μόνο την εξ ολοκλήρου πλήρωση των ιδιωτικών κολυμβητικών δεξαμενών και

3. να αφαιρεθεί η εξουσία που παρέχεται μεταξύ άλλων και σε εξουσιοδοτημένους υπαλλήλους του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων να επιβάλλουν εξώδικο πρόστιμο.

Σημειώνεται ότι η επιτροπή, παρά την πρόθεσή της να επιφέρει περαιτέρω τροποποιήσεις στο βασικό νόμο, ώστε να αυξηθούν οι δυνάμει αυτού επιβαλλόμενες ποινές και τα εξώδικα πρόστιμα, έκρινε ότι, για νομικούς λόγους, δεν είναι ορθό να προβεί στην τροποποίηση αυτή, αφού παράλληλα, πέραν της τροποποίησης του υφιστάμενου νόμου, είναι απαραίτητη η ανάλογη τροποποίηση των σχετικών προνοιών των περί Εξοικονομήσεως Νερού (Ειδικά Μέτρα) Κανονισμών, δηλαδή απαιτείται η τροποποίηση κανονισμών που εκδίδονται κατ’ εξουσιοδότηση νόμου, προκειμένου αυτοί να συνάδουν με το νόμο που εξουσιοδοτεί την έκδοσή τους, εξουσία που δυνάμει του συντάγματος ανήκει στην εκτελεστική εξουσία.

Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Γεωργίας και Φυσικών Πόρων διαμόρφωσε τις πιο κάτω θέσεις:

1. Ο πρόεδρος και το μέλος της επιτροπής βουλευτές της κοινοβουλευτικής ομάδας ΑΚΕΛ-Αριστερά-Νέες Δυνάμεις, το μέλος της βουλευτής της κοινοβουλευτικής ομάδας του Δημοκρατικού Συναγερμού, το μέλος της βουλευτής της κοινοβουλευτικής ομάδας του Δημοκρατικού Κόμματος και το μέλος της βουλευτής του Κινήματος Σοσιαλδημοκρατών ΕΔΕΚ επιφυλάχθηκαν να τοποθετηθούν κατά τη συζήτηση της πρότασης νόμου στην ολομέλεια του σώματος.

2. Το μέλος της επιτροπής βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων-Συνεργασία Πολιτών υιοθέτησε τις πρόνοιες της πρότασης νόμου, όπως αυτή έχει διαμορφωθεί στη βάση των πιο πάνω, και εισηγείται στη Βουλή την ψήφισή της σε νόμο.

Υπό το φως των πιο πάνω, η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Γεωργίας και Φυσικών Πόρων υποβάλλει την παρούσα έκθεσή της στην ολομέλεια της Βουλής για συζήτηση και λήψη τελικής απόφασης.

30 Μαΐου 2018