Παρόντες:

• Αδάμος Αδάμου, πρόεδρος    
• Χαράλαμπος Θεοπέμπτου    
• Γιώργος Κάρουλλας    
• Αννίτα Δημητρίου    
• Νίκος Κέττηρος  
• Ευανθία Σάββα    　
• Χαράλαμπος Πιττοκοπίτης    　
• Χρίστος Ορφανίδης
• Μιχάλης Γιωργάλλας

Μη μέλη της επιτροπής:

• Κυριάκος Χατζηγιάννης
• Γιώργος Περδίκης

Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Περιβάλλοντος μελέτησε την πιο πάνω πρόταση νόμου, η οποία κατατέθηκε από τον κ. Γιώργο Περδίκη, βουλευτή του Κινήματος Οικολόγων-Συνεργασία Πολιτών, σε δύο συνεδρίες της, που πραγματοποιήθηκαν στις 14 και την 21η Σεπτεμβρίου 2016. Στην πρώτη συνεδρίαση της επιτροπής κλήθηκαν και παρευρέθηκαν ενώπιόν της ο αναπληρωτής διευθυντής του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, εκπρόσωποι της Ένωσης Δήμων Κύπρου και της Ένωσης Κοινοτήτων Κύπρου, καθώς και ο πρόεδρος του κοινοτικού συμβουλίου Κάμπου, συνοδευόμενος από εκπροσώπους της οικείας αρδευτικής επιτροπής. Η Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας, παρ’ όλο που κλήθηκε, δεν εκπροσωπήθηκε στη συνεδρία της επιτροπής.

Σκοπός της πρότασης νόμου όπως αυτή αρχικά κατατέθηκε στη Βουλή είναι η τροποποίηση του περί Ενιαίας Διαχείρισης των Υδάτων Νόμου, ώστε ο διευθυντής του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων να υποχρεούται, πριν από τη χορήγηση άδειας έργου υδροληψίας, άδειας υδροληψίας και άδειας έργου συγκράτησης, να εξασφαλίζει για σκοπούς έκδοσης των πιο πάνω αδειών τη σύμφωνη γνώμη της τοπικής αρχής και της αντίστοιχης αρδευτικής επιτροπείας. Σύμφωνα με τις προτεινόμενες διατάξεις, η πιο πάνω γνώμη πρέπει να εξασφαλίζεται και να τίθεται ενώπιον του εν λόγω διευθυντή γραπτώς, μαζί με τα υπόλοιπα έγγραφα που απαιτούνται από τον υφιστάμενο νόμο, στο στάδιο της υποβολής της αίτησης, το οποίο προηγείται της λήψης της απόφασης του τελευταίου για την έκδοση των προαναφερόμενων αδειών.

Κατά τη συζήτηση της πρότασης νόμου στην επιτροπή, ο εισηγητής της ανέφερε ότι οι προτεινόμενες διατάξεις κρίνονται απαραίτητες, προκειμένου να αποφευχθούν προβλήματα όπως αυτά που παρουσιάστηκαν στην περιοχή Κάμπου. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, όπως εξήγησε, οι άδειες υδροληψίας που δόθηκαν είχαν ως αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση των υπόγειων υδάτων της περιοχής και το στέρεμα του ποταμού της, καθώς και άλλες σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Λαμβάνοντας υπόψη τη δεινή κατάσταση των υπόγειων υδάτων, όπως ο ίδιος πρόσθεσε, αποτελεί αδήριτη ανάγκη τόσο για τη βέλτιστη διαχείριση του σημαντικού αυτού εθνικού πόρου όσο και για την εύρυθμη και ομαλή λειτουργία των αρδευτικών τμημάτων τα τελευταία, σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές, να μπορούν να έχουν ρόλο στη διαχείριση των υδάτων κάθε περιοχής.

Ο αναπληρωτής διευθυντής του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων, τόσο ενώπιον της επιτροπής όσο και με επιστολή του, ημερομηνίας 13 Σεπτεμβρίου 2016, τάχθηκε εναντίον της ψήφισης της πρότασης νόμου σε νόμο. Αιτιολογώντας την πιο πάνω θέση, δήλωσε ότι με την ψήφιση του ισχύοντος νόμου επιτεύχθηκε η ολοκληρωμένη διαχείριση των υδάτων της χώρας με τη μεταφορά όλων των σχετικών εξουσιών στο αρμόδιο κυβερνητικό τμήμα. Η αδειοδότηση έργων υδροληψίας και υδροληψίας, όπως ο ίδιος σημείωσε, είναι ενιαία για όλη την Κύπρο και βασίζεται στην πολιτική που διαμορφώθηκε από το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων και εγκρίθηκε από το υπουργείο στο οποίο αυτό υπάγεται. Συναφώς, αποτελεί υποχρέωση της Κύπρου, όπως πρόσθετα επισήμανε, προς την Ευρωπαϊκή Ένωση να τερματίσει την υπεράντληση των υδροφορέων της, ώστε αυτοί να εισέλθουν σε πορεία ανάκαμψης. Συναφώς, έχουν τεθεί αυστηρά κριτήρια στην αδειοδότηση έργων υδροληψίας και παράλληλα γίνεται προσπάθεια ελέγχου της άντλησης νερού από τις υφιστάμενες γεωτρήσεις.

Σε σχέση με τις γεωτρήσεις που διατηρούνται από τις κοινοτικές αρχές και τα αρδευτικά τμήματα, ο πιο πάνω αναπληρωτής διευθυντής σημείωσε ότι αυτά διατηρούν αριθμό γεωτρήσεων, οι οποίες ελέγχονται από το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων. Ωστόσο, όπως επισήμανε, τα πλείστα αρδευτικά τμήματα βρίσκονται σε ιδιαίτερα δυσχερή οικονομική κατάσταση, με αποτέλεσμα πολλά από αυτά να έχουν χρεοκοπήσει και άλλα να βρίσκονται υπό διάλυση ή να είναι ανενεργά. Ειδικότερα, στα τεμάχια που εξυπηρετούνται από αρδευτικά τμήματα το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων δεν παραχωρεί άδειες έργων υδροληψίας σε μεμονωμένα άτομα και, στην περίπτωση που κρίνει ορθό να παραχωρήσει τέτοια άδεια, ζητά εκ των προτέρων την έγκριση του συγκεκριμένου αρδευτικού τμήματος. Τέλος, υποστήριξε ότι δε θεωρεί ορθό η ελέγχουσα αρχή να υπόκειται στην έγκριση των ελεγχομένων, προκειμένου να προχωρήσει σε οποιαδήποτε διαφοροποίηση των ποσοτήτων νερού που αντλούνται από αυτούς.

Παράλληλα, ο εν λόγω αναπληρωτής διευθυντής επανέλαβε τη διαφωνία του με τις προτεινόμενες διατάξεις και πιο συγκεκριμένα με την υιοθέτηση υποχρέωσης για τους αιτητές άδειας έργου υδροληψίας και άδειας υδροληψίας να εξασφαλίζουν την προηγούμενη έγκριση των κοινοτικών συμβουλίων και των αρμόδιων αρδευτικών τμημάτων. Τέτοια υποχρέωση, όπως υποστήριξε, θα δημιουργήσει αχρείαστη γραφειοκρατία για τους διοικουμένους. Ταυτόχρονα, αναφύεται ο κίνδυνος δημιουργίας πελατειακών σχέσεων μεταξύ αυτών και των αρδευτικών τμημάτων ή και κοινοτικών συμβουλίων. Αντίθετα, όπως πρόσθεσε, το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων διαθέτει το κατάλληλα καταρτισμένο επιστημονικό προσωπικό για τη λήψη των ορθών αποφάσεων που αφορούν τη διαχείριση των υδροφορέων παρακολουθώντας και ελέγχοντας την κατάσταση του κάθε υδροφορέα και λαμβάνοντας έτσι τα κατάλληλα μέτρα για την προστασία του.

Καταλήγοντας, ο αναπληρωτής διευθυντής του προρρηθέντος τμήματος κάλεσε τη Βουλή να εμπιστευθεί το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων όσον αφορά την ορθή, αμερόληπτη και δίκαιη διαχείριση του υπό αναφορά εθνικού πόρου και να μην προχωρήσει στην ψήφιση της υπό αναφορά πρότασης νόμου σε νόμο. Περαιτέρω, εξέφρασε στην επιτροπή την πρόθεσή του να δεσμευτεί όπως, στις περιπτώσεις που η αίτηση για άδεια έργου υδροληψίας εμπίπτει στη δικαιοδοσία αρδευτικού τμήματος, το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων να διενεργεί τις απαραίτητες επαφές, προκειμένου να λαμβάνονται υπόψη οι θέσεις τους πριν από την έκδοση της σχετικής άδειας.

Ο εκπρόσωπος της Ένωσης Κοινοτήτων Κύπρου, αφού εξέφρασε τη σύμφωνη γνώμη του σε σχέση με τις προτεινόμενες διατάξεις, στην έκταση που αυτές αφορούν τα κοινοτικά συμβούλια, υποστήριξε ότι αυτές ενισχύουν την τοπική αυτοδιοίκηση, η οποία πρέπει να έχει ρόλο και λόγο στη διαχείριση των πόρων της περιοχής που την αφορά. Όσον αφορά τα αρδευτικά τμήματα, ο ίδιος υποστήριξε ότι δεν κρίνεται αναγκαία η εξασφάλιση των απόψεών τους για το υπό συζήτηση θέμα.

Ο πρόεδρος του Κοινοτικού Συμβουλίου Κάμπου και η εκπρόσωπος της οικείας αρδευτικής επιτροπείας διευκρίνισαν ότι δεν αποτελεί πρόθεσή τους να επεμβαίνουν στις αρμοδιότητες του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων. Ωστόσο, παρατηρήθηκαν προβλήματα στην κοινότητά τους, όπως ενημέρωσαν την επιτροπή, με την παραχώρηση αδειών έργων υδροληψίας σε πελάτες του αρδευτικού τμήματος, με την προσθήκη επιπρόσθετων κτημάτων για άρδευση και το διπλασιασμό των επιτρεπόμενων ποσοτήτων άντλησης νερού, που απέβησαν καταστροφικά για τα αποθέματα της περιοχής, την κατάσταση του οικείου ποταμού και το περιβάλλον. Συναφώς, υποστήριξαν την ανάγκη υιοθέτησης των προτεινόμενων διατάξεων με στόχο τη βέλτιστη διαχείριση του νερού κάθε περιοχής παραχωρώντας τη δυνατότητα στους τοπικούς αρμοδίους, οι οποίοι γνωρίζουν αναμφίβολα την κατάσταση των υδροφορέων και μεριμνούν για την προστασία τους, καθώς επίσης για τα συμφέροντα των μελών του εκάστοτε αρδευτικού τμήματος, να εκφράζουν την άποψή τους.

Στο πλαίσιο της συζήτησης που διεξήχθη στη συνέχεια στην επιτροπή, ο αναπληρωτής διευθυντής του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων δεσμεύτηκε να εξετάσει το ζήτημα που προέκυψε στην περιοχή του Κάμπου. Ωστόσο, εξέφρασε τη γνώμη ότι στο πρόβλημα που παρατηρήθηκε στη συγκεκριμένη περιοχή δεν πρέπει να αποδοθούν γενικότερες διαστάσεις.

Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Περιβάλλοντος, αφού έλαβε υπόψη όλα όσα τέθηκαν ενώπιόν της, αποφάσισε σε πρώτο στάδιο και με την επιφύλαξη των τελικών της θέσεων να τροποποιήσει το κείμενο της πρότασης νόμου, κατά τρόπο ώστε να μην αποτελεί προϋπόθεση για την έκδοση άδειας έργου υδροληψίας, άδειας υδροληψίας και άδειας έργου συγκράτησης η προηγούμενη γραπτή έγκριση κάθε οικείας τοπικής αρχής και αρδευτικής επιτροπείας. Ειδικότερα, η επιτροπή διαμόρφωσε κατάλληλα το κείμενο των προτεινόμενων ρυθμίσεων, ώστε η εξασφάλιση των απόψεων των πιο πάνω φορέων να αποτελεί προϋπόθεση και παράγοντα που λαμβάνεται υπόψη για τη λήψη απόφασης από το διευθυντή, αλλά οι απόψεις αυτές να μην είναι δεσμευτικές για τη χορήγηση ή την ανανέωση της σχετικής άδειας. Επιπροσθέτως των πιο πάνω, η επιτροπή αποφάσισε τη διαγραφή των προνοιών που αφορούσαν την υποχρέωση του αιτητή να καταθέτει στην αρμόδια αρχή τις απόψεις της οικείας αρχής τοπικής διοίκησης και της αντίστοιχης αρδευτικής επιτροπείας στο στάδιο της υποβολής των σχετικών αιτήσεων.

Υπό το φως των πιο πάνω, η επιτροπή διαμόρφωσε τις ακόλουθες θέσεις επί του τροποποιημένου, σύμφωνα με τα πιο πάνω, κειμένου:

1. Ο πρόεδρος και τα μέλη της επιτροπής βουλευτές των κοινοβουλευτικών ομάδων ΑΚΕΛ-Αριστερά-Νέες Δυνάμεις και του Δημοκρατικού Συναγερμού επιφυλάχθηκαν να τοποθετηθούν επί των προτεινόμενων διατάξεων κατά τη συζήτησή τους στην ολομέλεια της Βουλής.

2. Τα μέλη της επιτροπής βουλευτές της κοινοβουλευτικής ομάδας του Δημοκρατικού Κόμματος, του Κινήματος Οικολόγων-Συνεργασία Πολιτών και της Αλληλεγγύης εισηγούνται στη Βουλή την ψήφιση της πρότασης νόμου όπως αυτή διαμορφώθηκε από την επιτροπή σε νόμο.

Συναφώς, η πρόταση νόμου όπως τροποποιήθηκε σύμφωνα με τα πιο πάνω τίθεται ενώπιον της ολομέλειας του σώματος για τη λήψη τελικής απόφασης. Σημειώνεται ότι, σε περίπτωση που αυτή ψηφιστεί σε νόμο, πρέπει να τροποποιηθεί ο τίτλος της, ώστε να αναφέρεται ως «Ο περί Ενιαίας Διαχείρισης Υδάτων (Τροποποιητικός) (Αρ. 2) Νόμος του 2016».

11 Οκτωβρίου 2016