Παρόντες:

• Αβέρωφ Νεοφύτου, πρόεδρος    
• Μάριος Μαυρίδης    
• Ονούφριος Κουλλά    
• Στέφανος Στεφάνου    
• Άριστος Δαμιανού    
• Αντρέας Καυκαλιάς    　
• Άγγελος Βότσης
• Μαρίνος Μουσιούττας
• Μαρίνος Σιζόπουλος
• Άννα Θεολόγου
• Γιώργος Περδίκης

 

Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών και Προϋπολογισμού μελέτησε τα πιο πάνω νομοσχέδια σε αριθμό συνεδριάσεών της, που πραγματοποιήθηκαν στο διάστημα μεταξύ 20ής Φεβρουαρίου και 3ης Απριλίου 2017. Στο πλαίσιο των συνεδριών αυτών κλήθηκαν και παρευρέθηκαν εκπρόσωποι του Υπουργείου Οικονομικών, της Υπηρεσίας Προστασίας Καταναλωτή του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού, της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας, της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, του Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου, του Συνδέσμου Διεθνών Τραπεζών Κύπρου, του Κυπριακού Συνδέσμου Καταναλωτών, της Παγκύπριας Ένωσης Καταναλωτών και Ποιότητας Ζωής, του Συνδέσμου Εγκεκριμένων Λογιστών Κύπρου (ΣΕΛΚ), του Συνδέσμου Προστασίας Δανειοληπτών Τραπεζών (ΣΥΠΡΟΔΑΤ) και του Ενιαίου Φορέα Εξώδικης Επίλυσης Διαφορών Χρηματοοικονομικής Φύσης.

Σκοπός του πρώτου νομοσχεδίου είναι η θέσπιση νέας νομοθεσίας και η κατάργηση του περί Καταναλωτικής Πίστης (Συμφωνίες Στεγαστικών Δανείων και Ενοικιαγορών) Νόμου, ώστε να επιτευχθεί εναρμόνιση με την Οδηγία 2014/17/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 4ης Φεβρουαρίου 2014 σχετικά με τις συμβάσεις πίστωσης για καταναλωτές για ακίνητα που προορίζονται για κατοικία και την τροποποίηση των Οδηγιών 2008/48/ΕΚ και 2013/36/ΕΕ και του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1093/2010 όπως αυτή τροποποιήθηκε από το άρθρο 58 του Κανονισμού (ΕΕ) 2016/1011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 8ης Ιουνίου 2016 σχετικά με τους δείκτες που χρησιμοποιούνται ως δείκτες αναφοράς σε χρηματοπιστωτικά μέσα και χρηματοπιστωτικές συμβάσεις ή για τη μέτρηση της απόδοσης επενδυτικών κεφαλαίων και για την τροποποίηση των Οδηγιών 2008/48/ΕΚ και 2014/17/ΕΕ και του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 596/2014.

Σκοπός του δεύτερου νομοσχεδίου είναι η τροποποίηση του περί των Συμβάσεων Καταναλωτικής Πίστης Νόμου, ώστε να επιτευχθεί εναρμόνιση με το άρθρο 46 της Οδηγίας 2014/17//ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 4ης Φεβρουαρίου 2014 σχετικά με τις συμβάσεις πίστωσης για καταναλωτές για ακίνητα που προορίζονται για κατοικία και την τροποποίηση των Οδηγιών 2008/48/ΕΚ και 2013/36/ΕΕ και του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1093/2010 και με το άρθρο 57 του Κανονισμού (ΕΕ) 2016/1011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 8ης Ιουνίου 2016 σχετικά με τους δείκτες που χρησιμοποιούνται ως δείκτες αναφοράς σε χρηματοπιστωτικά μέσα και χρηματοπιστωτικές συμβάσεις ή για τη μέτρηση της απόδοσης επενδυτικών κεφαλαίων και για την τροποποίηση των Οδηγιών 2008/48/ΕΚ και 2014/17/ΕΕ και του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 596/2014.

Ειδικότερα, με το πρώτο νομοσχέδιο ρυθμίζεται το πλαίσιο των συμβάσεων πίστωσης σε καταναλωτές οι οποίες εξασφαλίζονται με υποθήκη ή με άλλη παρόμοια εξασφάλιση και οι οποίες αφορούν ακίνητα που προορίζονται για κατοικία, καθώς και το πλαίσιο των συμβάσεων που αποσκοπούν στην απόκτηση ακίνητης ιδιοκτησίας από καταναλωτή. Περαιτέρω, επιδιώκεται η δημιουργία υψηλού επιπέδου προστασίας των καταναλωτών στον τομέα των συμβάσεων πίστωσης, η υποχρεωτική αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας του καταναλωτή πριν από τη χορήγηση πίστωσης, η οποία θα λαμβάνει δεόντως υπόψη τους παράγοντες που επιτρέπουν την αξιολόγηση της προοπτικής τήρησης των υποχρεώσεων αποπληρωμής του καταναλωτή, και καθορίζονται οι απαιτήσεις αδειοδότησης και προληπτικής εποπτείας σχετικά με την εγκατάσταση και εποπτεία των μεσιτών πιστώσεων και των μη πιστωτικών ιδρυμάτων.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που κατατέθηκαν στην επιτροπή, με το υπό αναφορά νομοσχέδιο θεσπίζονται μεταξύ άλλων κανόνες σχετικά με τα ακόλουθα:

1. Τις πληροφορίες που πρέπει να παρέχονται σε διαφήμιση σχετική με την παροχή χορηγήσεων σε καταναλωτή για την απόκτηση ακινήτου.

2. Την παροχή προσυμβατικών πληροφοριών στον καταναλωτή, μέσω τυποποιημένου ευρωπαϊκού δελτίου πληροφοριών.

3. Τον υπολογισμό του συνολικού ετήσιου ποσοστού επιβάρυνσης (ΣΕΠΕ) για σκοπούς σύγκρισης δανείων από διάφορους πιστωτές.

4. Την παραχώρηση δανείων σε ξένο νόμισμα.

5. Το δικαίωμα πρόωρης αποπληρωμής δανείων.

6. Τις κυρώσεις που επιβάλλονται σε περίπτωση παράβασης της νομοθεσίας.

Ειδικότερα, με το δεύτερο νομοσχέδιο προτείνεται η επέκταση του πεδίου εφαρμογής της ισχύουσας νομοθεσίας και στις μη εξασφαλισμένες συμβάσεις πίστωσης οι οποίες αφορούν στην ανακαίνιση ακινήτου που προορίζεται για κατοικία και οι οποίες συνεπάγονται συνολικό ποσό πίστωσης πέραν των €75.000. Περαιτέρω, διασφαλίζεται η επαρκής πληροφόρηση που πρέπει να παρέχεται από τους πιστωτές και τους μεσίτες πιστώσεων προς τους καταναλωτές σε ό,τι αφορά τις επιλογές τους, σχετικά με το δείκτη αναφοράς που περιλαμβάνεται σε χρηματοπιστωτικές συμβάσεις και κυρίως σε συμβάσεις για ενυπόθηκα ή καταναλωτικά δάνεια.

Στο πλαίσιο της συζήτησης, η εκπρόσωπος του Υπουργείου Οικονομικών δήλωσε ότι τα νομοσχέδια είναι εναρμονιστικά και θα έπρεπε να είχαν ενσωματωθεί στην κειμένη νομοθεσία μέχρι την 21η Μαρτίου 2016. Παράλληλα επισήμανε ότι η μεγάλη καθυστέρηση που παρατηρήθηκε στην κατάθεσή τους στη Βουλή οφείλεται στην πολυπλοκότητα του θέματος και των δυσκολιών που προέκυψαν κατά τη σύνταξη των νομοσχεδίων.

Ο εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας δήλωσε σε σχέση με το ζήτημα αυτό ότι ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας, με επιστολή του ημερομηνίας 27 Ιανουαρίου 2017 προς τον Πρόεδρο της Βουλής, ενημέρωσε το σώμα ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαβίβασε στη Δημοκρατία αιτιολογημένη γνώμη αναφορικά με την παράλειψη έγκαιρης μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο της Οδηγίας 2014/17/ΕΕ. Σημείωσε περαιτέρω ότι η έκδοση της αιτιολογημένης γνώμης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποτελεί το τελευταίο στάδιο πριν από την καταχώριση προσφυγής κατά της Δημοκρατίας και επισήμανε την ανάγκη για άμεση προώθηση και ψήφιση των υπό αναφορά νομοσχεδίων σε νόμους.

Στο πλαίσιο της περαιτέρω συζήτησης, οι κάτωθι αρμόδιοι, οι οποίοι παρευρέθηκαν στις συνεδρίες της επιτροπής, κατέθεσαν μεταξύ άλλων σε σχέση με το πρώτο υπό αναφορά νομοσχέδιο τα ακόλουθα:

1. Η εκπρόσωπος του Υπουργείου Οικονομικών δήλωσε ότι οι προτεινόμενες ρυθμίσεις αποτελούν ήδη το πλαίσιο πολιτικής που ακολουθούν οι τράπεζες υπό τη μορφή καλών πρακτικών και με τη θέσπιση του προτεινόμενου νόμου θα επιτευχθεί η αποτελεσματικότερη εφαρμογή τους. Αναφορικά με το πεδίο εφαρμογής, αυτό εκτείνεται σε συμβάσεις πίστωσης που εξασφαλίζονται είτε με υποθήκη είτε με άλλη παρόμοια εξασφάλιση που χρησιμοποιείται σε κράτος μέλος για την αγορά ακινήτου που προορίζεται για κατοικία ή συμβάσεις πίστωσης που εξασφαλίζονται βάσει του δικαιώματος σχετιζόμενου με ακίνητα που προορίζονται για κατοικία, νοουμένου ότι το πρόσωπο στο οποίο παρέχεται η πίστωση είναι καταναλωτής. Το πλαίσιο αυτό αφορά και συμβάσεις πίστωσης σκοπός των οποίων είναι η απόκτηση ή διατήρηση κυριότητας σε γη ή σε υφιστάμενα ή υπό κατασκευή κτίρια, νοουμένου ότι το πρόσωπο στο οποίο παρέχεται η πίστωση είναι καταναλωτής.

2. Ο Χρηματοοικονομικός Επίτροπος δήλωσε ότι με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις παραχωρείται το δικαίωμα υποβολής σε αυτόν παραπόνου από τον καταναλωτή και διασφαλίζεται η προσωπική ευθύνη του μεσίτη πιστώσεων. Επιπρόσθετα, δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για τη δημιουργία ανταγωνισμού μεταξύ ιδρυμάτων και οργανισμών σε ό,τι αφορά την παραχώρηση πιστωτικών διευκολύνσεων, καθότι παρέχεται η ίδια δυνατότητα και σε μη πιστωτικά ιδρύματα. Σημείωσε ωστόσο ότι κρίνεται απαραίτητο όπως δοθεί επαρκής χρόνος στα πιστωτικά ιδρύματα, ώστε να προετοιμαστούν κατάλληλα, και στους καταναλωτές, ώστε να τύχουν της απαραίτητης ενημέρωσης για τις πρόνοιες της νέας νομοθεσίας.

3. Η εκπρόσωπος του Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου, αναγνωρίζοντας την ανάγκη για άμεση προώθηση των προτεινόμενων ρυθμίσεων προς ψήφιση, δήλωσε ότι πρέπει να εισαχθούν σχετικές πρόνοιες, ώστε να παραχωρηθεί στα πιστωτικά ιδρύματα εύλογο χρονικό διάστημα για την απαραίτητη προετοιμασία των εγγράφων και την εκπαίδευση του προσωπικού τους κατά τρόπο που να μπορούν να ανταποκριθούν επαρκώς στα νέα δεδομένα και να συμμορφωθούν με τη νέα νομοθεσία. Σημειώνεται ότι ο Σύνδεσμος Τραπεζών Κύπρου με επιστολές του, ημερομηνίας 16 Φεβρουαρίου 2017 και 2 Μαρτίου 2017, κατέθεσε τις επιμέρους απόψεις του επί των προνοιών του εν λόγω νομοσχεδίου.

4. Ο εκπρόσωπος του Κυπριακού Συνδέσμου Καταναλωτών δήλωσε ότι οι προτεινόμενες ρυθμίσεις είναι περίπλοκες και συναφώς χρειάζεται να παρασχεθεί ο απαραίτητος χρόνος ενημέρωσης και εκπαίδευσης των καταναλωτών. Σε σχέση με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις που αφορούν στη δημιουργία του θεσμού των μεσιτών πιστώσεων, δήλωσε ότι πρέπει να διασφαλιστεί ότι η αμοιβή των μεσιτών πιστώσεων δε θα προέρχεται από τα πιστωτικά ιδρύματα, καθότι με τον τρόπο αυτό θα πληγεί η ανεξαρτησία και η αντικειμενικότητά τους. Σημειώνεται ότι ο Κυπριακός Σύνδεσμος Καταναλωτών με σχετική του επιστολή, ημερομηνίας 20 Φεβρουαρίου 2017, κατέθεσε τις απόψεις του επί του νομοσχεδίου.

5. Ο εκπρόσωπος του ΣΥΠΡΟΔΑΤ δήλωσε ότι συμφωνεί με τους σκοπούς και τις επιδιώξεις του νομοσχεδίου και σημείωσε ότι κρίνεται απαραίτητη η άμεση προώθηση και ψήφισή του από τη Βουλή.

Όσον αφορά το δεύτερο νομοσχέδιο, η εκπρόσωπος της Υπηρεσίας Προστασίας Καταναλωτή του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού συμφώνησε με τους σκοπούς και τις επιδιώξεις αυτού, επισημαίνοντας παράλληλα ότι με την επέκταση του πεδίου εφαρμογής της ισχύουσας νομοθεσίας σε μη εξασφαλισμένες συμβάσεις πίστωσης ύψους πέραν των €75.000 που αφορούν στην ανακαίνιση ακινήτου που προορίζεται για κατοικία θα προκύψουν αυξημένες αρμοδιότητες για την υπηρεσία.

Η εκπρόσωπος της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, τοποθετούμενη επί των δύο νομοσχεδίων, δήλωσε ότι από την εφαρμογή των προτεινόμενων ρυθμίσεων θα προκύψουν νέες αρμοδιότητες για την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, καθότι θα της δοθεί μεταξύ άλλων η αρμοδιότητα για την αδειοδότηση και εποπτεία των μεσιτών πίστωσης, καθώς και των μη πιστωτικών ιδρυμάτων τα οποία παραχωρούν πιστωτικές διευκολύνσεις. Συναφώς, κρίνεται απαραίτητο όπως η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου στελεχωθεί με το κατάλληλο προσωπικό, για να ανταποκριθεί επαρκώς στις νέες της αρμοδιότητες.

Η εκπρόσωπος του Υπουργείου Οικονομικών, τοποθετούμενη επί των θέσεων των πιο πάνω εμπλεκόμενων φορέων, δήλωσε ότι τα νομοσχέδια είναι εναρμονιστικά και ως εκ τούτου δεν είναι δυνατό να επέλθουν σε αυτά εκτεταμένες τροποποιήσεις, οι οποίες ενδεχομένως να αντίκεινται στο ευρωπαϊκό κεκτημένο. Περαιτέρω, επισήμανε ότι ενδεχόμενη τροποποίηση μη εναρμονιστικών προνοιών των νομοσχεδίων δεν πρέπει να επηρεάσει με οποιοδήποτε τρόπο υφιστάμενες συμβάσεις ούτε να αντίκειται σε σχετικές συνταγματικές διατάξεις.

Σημειώνεται ότι ο Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος και ο ΣΕΛΚ με επιστολές τους, ημερομηνίας 3 Μαρτίου 2017, καθώς και η Παγκύπρια Ένωση Καταναλωτών επίσης με επιστολή της, ημερομηνίας 6 Μαρτίου 2017, υπέβαλαν γραπτώς τις απόψεις τους επί των νομοσχεδίων.

Σημειώνεται περαιτέρω ότι ο πρόεδρος του Ενιαίου Φορέα Εξώδικης Επίλυσης Διαφορών Χρηματοοικονομικής Φύσης με δύο επιστολές του, ημερομηνίας 6 Μαρτίου και 20 Μαρτίου 2017, ενημέρωσε την επιτροπή ότι ο φορέας δε συμμετείχε στο στάδιο της δημόσιας διαβούλευσης για την ετοιμασία των νομοσχεδίων και εξέφρασε τις επιφυλάξεις του σε σχέση με επιμέρους πρόνοιες αυτών.

Το Υπουργείο Οικονομικών, σε απάντηση των όσων αναφέρονται στις επιστολές του προέδρου του Ενιαίου Φορέα Εξώδικης Επίλυσης Διαφορών Χρηματοοικονομικής Φύσης, ενημέρωσε σχετικά την επιτροπή με επιστολές του ημερομηνίας 15 Μαρτίου και 31ης Μαρτίου 2017.

Στο στάδιο της εξέτασης του πρώτου νομοσχεδίου την επιτροπή απασχόλησαν μεταξύ άλλων ζητήματα που αφορούν τα ακόλουθα:

1. Την αμοιβή και την ανεξαρτησία των μεσιτών πιστώσεων, καθώς και τη δυνατότητά τους να παρέχουν αντικειμενικές και ανεξάρτητες συμβουλευτικές υπηρεσίες.

2. Τη μη κατάθεση εκ μέρους του αρμόδιου υπουργείου ξεχωριστού νομοσχεδίου που να διέπει τη λειτουργία μη πιστωτικών ιδρυμάτων.

3. Την ανάγκη εισαγωγής ρυθμίσεων στα υπό αναφορά νομοσχέδια σχετικά με τη φύση, την αδειοδότηση και τη λειτουργία μη πιστωτικών ιδρυμάτων.

4. Την περαιτέρω διασφάλιση των συμφερόντων των καταναλωτών σε σχέση με την παραχώρηση πιστωτικών διευκολύνσεων σε ξένο συνάλλαγμα.

5. Τη χρονική περίοδο που μεσολαβεί μεταξύ της παροχής στον καταναλωτή του Ευρωπαϊκού Τυποποιημένου Δελτίου Πληροφοριών (ESIS) και της δεσμευτικής προσφοράς από πιστωτή.

6. Την παραχώρηση μεταβατικής περιόδου τριών μηνών από την έναρξη ισχύος του υπό ψήφιση νόμου στα πιστωτικά ιδρύματα, ώστε αυτά να προβούν στις απαραίτητες ενέργειες για την πλήρη συμμόρφωσή τους με τη νέα νομοθεσία.

Η επιτροπή, λαμβάνοντας υπόψη όλα όσα τέθηκαν ενώπιόν της, κάλεσε το αρμόδιο υπουργείο όπως μελετήσει τις πιο πάνω απόψεις και εισηγήσεις και καταθέσει αναθεωρημένο κείμενο του πρώτου νομοσχεδίου. Συναφώς, το Υπουργείο Οικονομικών κατέθεσε στις 8 Μαρτίου 2017 αναθεωρημένο κείμενο νομοσχεδίου στο οποίο ενσωματώθηκαν μέρος των πιο πάνω επισημάνσεων και άλλες νομοτεχνικές βελτιώσεις. Περαιτέρω, το ίδιο υπουργείο κατέθεσε εκτενές ενημερωτικό σημείωμα σε σχέση με τα ζητήματα που εγέρθηκαν κατά τη συζήτηση του θέματος.

Σημειώνεται ότι στο στάδιο της εξέτασης του αναθεωρημένου κειμένου του πρώτου νομοσχεδίου μέλη της επιτροπής εξέφρασαν περαιτέρω επιφυλάξεις και παρατηρήσεις επί των προνοιών του, οι οποίες υποβλήθηκαν και γραπτώς προς το Υπουργείο Οικονομικών. Το Υπουργείο Οικονομικών, εξετάζοντας τις πιο πάνω θέσεις μελών της επιτροπής, απέστειλε εκ νέου ενημερωτικό σημείωμα, καθώς και νέο αναθεωρημένο κείμενο νομοσχεδίου, με επιστολή του ημερομηνίας 24 Μαρτίου 2017. Συναφώς, στο τελικό κείμενο του νομοσχεδίου, όπως αυτό διαμορφώθηκε από την εκτελεστική εξουσία σύμφωνα με τα πιο πάνω, περιλήφθηκαν μεταξύ άλλων ρυθμίσεις που αφορούν:

1. την αμοιβή των μεσιτών πιστώσεων,

2. τη δυνατότητα του πιστωτή να απαιτεί διοικητικά έξοδα αναφορικά με την πρόωρη αποπληρωμή της σύμβασης πίστωσης,

3. την ευθύνη των αρμόδιων αρχών και τον καθορισμό από αυτές εξόδων που σχετίζονται με την εκτέλεση των καθηκόντων τους, ο οποίες προέκυψαν κατόπιν γνωμοδότησης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας,

4. τον καταμερισμό ευθυνών μεταξύ των συναρμόδιων αρχών σε σχέση με την έκδοση Οδηγιών για την παροχή επαρκούς πληροφόρησης από τον πιστωτή και το μεσίτη πιστώσεων προς τον καταναλωτή σχετικά με τις προτεινόμενες συμβάσεις πίστωσης,

5. την τήρηση των διατάξεων του περί Ελευθεροποίησης και Συναφών Θεμάτων Νόμου, σε περίπτωση επιβολής επιβαρύνσεων από τον πιστωτή στον καταναλωτή αναφορικά με αθέτηση υποχρεώσεων,

6. τη γραπτή συγκατάθεση συζύγου παρόχου εξασφάλισης, σε περίπτωση που παρέχεται σε πιστωτή εξασφάλιση υπό τη μορφή υποθήκευσης ακίνητης ιδιοκτησίας,

7. τα δάνεια σε ξένο νόμισμα, ώστε να ενισχυθεί το επίπεδο προστασίας των καταναλωτών στο στάδιο της σύναψης τέτοιων δανείων, και

8. την προστασία του καταναλωτή, ώστε τα έξοδα που σχετίζονται με την εκτέλεση των καθηκόντων των αρμόδιων αρχών να μη μετακυλίονται σε αυτόν.

Υπό το φως των πιο πάνω, η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών και Προϋπολογισμού, υποβάλλοντας τα δύο νομοσχέδια προς ψήφιση, όπως αυτά έχουν διαμορφωθεί σύμφωνα με τα πιο πάνω, επιφυλάχθηκε να τοποθετηθεί κατά τη συζήτησή τους στην ολομέλεια του σώματος.

　

26 Απριλίου 2017