Παρόντες:

• Γεώργιος Γεωργίου, πρόεδρος    
• Δημήτρης Δημητρίου    
• Άριστος Δαμιανού    
• Χριστιάνα Ερωτοκρίτου
• Πανίκος Λεωνίδου
• Κωστής Ευσταθίου

Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών μελέτησε το πιο πάνω νομοσχέδιο σε δύο συνεδρίες της, που πραγματοποιήθηκαν στις 28 Σεπτεμβρίου και στις 5 Οκτωβρίου 2016. Στα πλαίσια των συνεδριάσεων αυτών κλήθηκαν και παρευρέθηκαν ενώπιον της επιτροπής εκπρόσωποι του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, της Υπηρεσίας Ασύλου του Υπουργείου Εσωτερικών και της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας.

Σκοπός του υπό συζήτηση νομοσχεδίου είναι:

1. η εναρμόνιση με τα άρθρα 20, 21, 25(6)(δ) και 45(4) της πράξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τίτλο «Οδηγία 2013/32/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26ης Ιουνίου 2013 σχετικά με κοινές διαδικασίες για τη χορήγηση και ανάκληση του καθεστώτος διεθνούς προστασίας (αναδιατύπωση)»,

2. η εναρμόνιση με τις παραγράφους (6), (7), (9) και (10) του άρθρου 9 και τις παραγράφους (2), (3), (4), (5) και (6) του άρθρου 26 της πράξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τίτλο «Οδηγία 2013/33/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26ης Ιουνίου 2013 σχετικά με τις απαιτήσεις για την υποδοχή των αιτούντων διεθνή προστασία (αναδιατύπωση)»,

3. η αποτελεσματική εφαρμογή των παραγράφων (5) και (6) του άρθρου 27 της πράξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τίτλο «Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 604/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26ης Ιουνίου 2013 για τη θέσπιση των κριτηρίων και μηχανισμών για τον προσδιορισμό του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αίτησης διεθνούς προστασίας που υποβάλλεται σε κράτος μέλος από υπήκοο τρίτης χώρας ή από απάτριδα (αναδιατύπωση)».

Ειδικότερα, με το εν λόγω νομοσχέδιο προτείνεται τροποποίηση του περί Νομικής Αρωγής Νόμου [Ν. 165(Ι)/2002], έτσι ώστε να παρέχεται, υπό την προϋπόθεση της πραγματικής πιθανότητας επιτυχίας της προσφυγής που ασκείται, δικαίωμα δωρεάν νομικής αρωγής σε αιτητή διεθνούς προστασίας ο οποίος ασκεί προσφυγή ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου κατά:

1. οποιασδήποτε δυσμενούς απόφασης η οποία λαμβάνεται δυνάμει των διατάξεων του περί Προσφύγων Νόμου και επηρεάζει ή αίρει το νομικό του καθεστώς,

2. οποιασδήποτε απόφασης η οποία λαμβάνεται δυνάμει των διατάξεων του περί Προσφύγων Νόμου, θίγει ατομικά τον αιτητή διεθνούς προστασίας και αφορά είτε την παροχή, την απόσυρση ή τον περιορισμό πλεονεκτημάτων που προβλέπονται στην Οδηγία 2013/33/ΕΕ είτε τη διαμονή ή ελεύθερη κυκλοφορία, κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 7 της εν λόγω Οδηγίας,

3. απόφασης για μεταφορά του σε άλλο κράτος μέλος, στο πλαίσιο του Κανονισμού του Δουβλίνου, η οποία λαμβάνεται δυνάμει των διατάξεων του περί Προσφύγων Νόμου.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που τέθηκαν ενώπιον της επιτροπής, η αναφερόμενη πιο πάνω προϋπόθεση ύπαρξης πραγματικής πιθανότητας επιτυχίας της προσφυγής του αιτούντος διεθνή προστασία δεν αντίκειται στο κοινοτικό κεκτημένο.

Περαιτέρω, με βάση τα ίδια στοιχεία, οι Οδηγίες 2013/32/ΕΕ και 2013/33/ΕΕ επιβάλλουν υποχρέωση στα κράτη μέλη να θέσουν σε ισχύ τις αναγκαίες νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις, για να συμμορφωθούν με τα πιο πάνω αναφερόμενα άρθρα αυτών το αργότερο έως την 20ή Ιουλίου 2015.

Σημειώνεται ότι, παρ’ όλο που το υπό συζήτηση νομοσχέδιο κατατέθηκε στη Βουλή των Αντιπροσώπων στις 28 Μαΐου 2015, οι πρόνοιές του δε θα ήταν δυνατό να εφαρμοστούν, αφού προνοούν την παροχή δωρεάν νομικής αρωγής για την άσκηση δικαιώματος δυνάμει των διατάξεων του περί Προσφύγων Νόμου, το οποίο όμως, κατά το χρόνο εκείνο, δεν είχε ακόμα θεσπιστεί, αλλά περιλαμβανόταν σε δύο νομοσχέδια που τροποποιούν τον εν λόγω νόμο και τα οποία σκοπό είχαν την εναρμόνιση του εθνικού δικαίου με άλλες διατάξεις των πιο πάνω Οδηγιών οι οποίες δεν περιλαμβάνονται στο υπό συζήτηση νομοσχέδιο. Σημειώνεται περαιτέρω ότι τα εν λόγω νομοσχέδια κατατέθηκαν τελικά στη Βουλή των Αντιπροσώπων από το Υπουργείο Εσωτερικών την 31η Μαρτίου 2016 και ψηφίστηκαν από την ολομέλεια του σώματος στις 30 Σεπτεμβρίου 2016.

Κατά τη συζήτηση επί των προνοιών του νομοσχεδίου ενώπιον της επιτροπής, η εκπρόσωπος του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως επισήμανε ότι οι πρόνοιες του νομοσχεδίου είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τις πρόνοιες των αναφερόμενων πιο πάνω νομοσχεδίων που τροποποιούν τον περί Προσφύγων Νόμο και ως εκ τούτου δεν ήταν δυνατό να προωθηθεί πριν από την ολοκλήρωση της συζήτησης επί των νομοσχεδίων αυτών και την ψήφισή τους σε νόμο.

Ο εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας ενημέρωσε την επιτροπή ότι, λόγω καθυστέρησης στη μεταφορά των εν λόγω Οδηγιών στην εθνική έννομη τάξη, η Κυπριακή Δημοκρατία έλαβε, το Σεπτέμβριο 2015, προειδοποιητικές επιστολές από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σύμφωνα με τη διαδικασία παράβασης κράτους μέλους, όπως αυτή προβλέπεται στη Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η εκπρόσωπος της Υπηρεσίας Ασύλου του Υπουργείου Εσωτερικών συμφώνησε με τους σκοπούς και τις επιδιώξεις του νομοσχεδίου.

Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών, λαμβάνοντας υπόψη όλα όσα τέθηκαν ενώπιόν της, διαμόρφωσε τις ακόλουθες θέσεις:

1. Ο πρόεδρος και τα μέλη της επιτροπής βουλευτές της κοινοβουλευτικής ομάδας του Δημοκρατικού Συναγερμού, καθώς και τα μέλη της επιτροπής βουλευτές της κοινοβουλευτικής ομάδας ΑΚΕΛ-Αριστερά-Νέες Δυνάμεις εισηγούνται στη Βουλή την ψήφιση του νομοσχεδίου σε νόμο, αφού πρώτα τροποποιηθεί ο τίτλος του, ώστε να αναφέρεται ως «Ο περί Νομικής Αρωγής (Τροποποιητικός) Νόμος του 2016».

2. Τα μέλη της επιτροπής βουλευτές της κοινοβουλευτικής ομάδας του Δημοκρατικού Κόμματος και το μέλος της επιτροπής βουλευτής του Κινήματος Σοσιαλδημοκρατών ΕΔΕΚ επιφυλάχθηκαν να τοποθετηθούν επί των προνοιών του νομοσχεδίου κατά τη συζήτησή τους στην ολομέλεια του σώματος.

Υπό το φως των πιο πάνω θέσεων, η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών υποβάλλει την παρούσα έκθεση στην ολομέλεια της Βουλής για λήψη τελικής απόφασης.

12 Οκτωβρίου 2016