Δεκαπέντε χρόνια απουσίας του Γιάννου Κρανιδιώτη που έφυγε τόσο πρόωρα και τόσο τραγικά από τη ζωή.  Και όμως, σ’  αυτά τα χρόνια η απουσία του επιβεβαιώνει το μεγάλο και δυσαναπλήρωτο κενό.

 

Ο συνδετικός κρίκος Ελλάδας-Κύπρου, η οριοθέτηση των λεπτών γραμμών, η βαθιά γνώση της ιστορικής διαδρομής του Κυπριακού, οι ειδικές ευαισθησίες, η συνεχής επαγρύπνηση, ο ακοίμητος φρουρός.

 

Η παρουσία του Κρανιδιώτη στην ελληνική πολιτική κονίστρα, με τις ιδιότητες του συμβούλου του Αντρέα Παπαντρέου στην αρχή και αργότερα του ευρωβουλευτή του ΠΑΣΟΚ, του Υφυπουργού και του Αναπληρωτή Υπουργού Εξωτερικών, υπήρξε ευλογία για την Κύπρο.

 

Ο Γιάννης Κρανιδιώτης δεν υπήρξε απλώς ο ακούραστος αγωνιστής των δικαίων του Ελληνισμού, της Ελλάδα και της Κύπρου.  Δεν ήταν μόνο ο κορυφαίος μαχητής και πρωταγωνιστής για το Κυπριακό μέσα στον ελλαδικό χώρο και ακούραστος εργάτης για την εκπλήρωση του μεγάλου οράματος για την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.  Ο Κρανιδιώτης ήταν κυρίως ο οραματιστής των μεγάλων αλμάτων και των ανοικτών οριζόντων για την προώθηση των εθνικών συμφερόντων.  Με το πάθος του ιδεολόγου, τη μεθοδικότητα του ικανού πολιτικού, με επίγνωση των δυνατοτήτων του και των πραγματικών ορίων μιας πολιτικής.  Σύγχρονος πολιτικός που πίστευε στην ανάπλαση και τον εκσυγχρονισμό του δημόσιου βίου, που απεχθανόταν την αγοραία πολιτική διαδικασία και πίστευε με πάθος στο διάλογο, τα επιχειρήματα και τη δύναμη των ιδεών.  Ο Γιάννος Κρανιδιώτης είχε ένα μοναδικό τρόπο να θέτει στα διεθνή βήματα το Κυπριακό, την ευρωπαϊκή πορεία της Κύπρου και τις ευθύνες της Τουρκιας κατά τρόπο πειστικό και αποτελεσματικό.

 

Ο Γιάννος Κρανιδιώτης αγωνιούσε για την υιοθέτηση καινοτόμων αλλαγών και μεταρρυθμίσεων μακριά από λαϊκισμούς και δημαγωγίες που θα έβαλαν τον Ελληνισμό σε μια άλλη τροχιά ανάτασης και δημιουργίας.  Σήμερα που η οικονομική κρίση ταλανίζει Ελλάδα και Κύπρο, οι ιδέες και τα οράματά του αποδεικνύονται προφητικά.

 

Στην εξωτερική πολιτική, την οποία υπηρέτησε με τόση επιδεξιότητα, απεχθανόταν τον αυτοσχεδιασμό, την τετριμμένη διπλωματία και τον εύκολο λόγο του εντυπωσιασμού.  Έγραφε στο τελευταίο του βιβλίο για την εξωτερική πολιτική:

 

«Γίνεται κατανοητό ότι, η βαθμιαία αναβάθμιση του ελληνικού ρόλου στα διεθνή τεκταινόμενα, απαιτεί αναμόρφωση, όχι μόνο των δομών της εξωτερικής πολιτικής, αλλά και των δομών και φορέων της, την ανάπτυξη μονιμότερης και μακροπρόθεσμης πολιτικής, στηριγμένης στον προγραμματισμό και όχι στον αυτοσχεδιασμό».

 

Όσοι είχαμε την τύχη να συνεργαστούμε μαζί του, διατηρούμε στη μνήμη μας νωπές τις τεκμηριωμένες αναλύσεις του πάνω στα προβλήματα που άπτονται των ελληνοτουρκικών σχέσεων, της επίλυσης του Κυπριακού, της ενταξιακής πορείας της Κύπρου, των λεπτών ζητημάτων της ευαίσθητης περιοχής των Βαλκανίων και των γεωστρατηγικών δεδομένων στην ευρύτερη περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου.

 

Άριστος γνώστης των εθνικών μας υποθέσεων, αλλά και των ευρωπαϊκών ζητημάτων, αντιμετώπιζε πάντα τα προβλήματα με την εξαιρετική διεισδυτική ικανότητα της παρέμβασης στις εξελίξεις.  Εξοπλισμένος με την ιώβεια υπομονή ενός έμπειρου διπλωμάτη γνώριζε την τέχνη της βολιδοσκόπησης των προθέσεων και με μεθοδικότητα και συστηματική δουλειά κέρδιζε κρίσιμες μάχες.

 

Ο Γιάννος Κρανιδιώτης ήθελε την πολιτική διαδικασία αποτελεσματική, παραγωγική, με ορατά και χειροπιαστά αποτελέσματα.  Μέσα από ρεαλισμό, διεκδικητικότητα και σωστό προγραμματισμό.  Παρότι ιδεολόγος, εντούτοις, ουδέποτε τον συγκίνησε η τρέχουσα και εν πολλοίς «αγοραία» πολιτική, η έντονη κομματική ανάμιξη, η συνήθης διαχείριση των κομματικών υποθέσεων.  Όντας βαθύτατα πολιτικοποιημένος, κρατούσε παρ’ όλα αυτά αποστάσεις από κομματικά αξιώματα, παρά την κομματική του στράτευση και στην Κύπρο και στην Ελλάδα.  Αντιμετώπιζε τη φθορά, την κρίση και την αναξιοπιστία της πολιτικής και των πολιτικών με βαθύ προβληματισμό και ήταν υπέρμαχος μεταρρυθμίσεων και τομών στο πολιτικό σύστημα για την ανακοπή της κατολίσθησης και την αποκατάσταση του κύρους και της αξιοπιστίας της πολιτικής διαδικασίας.

 

Ο μεγάλος του καημός, η πρώτη του έγνοια, το συνεχές του μέλημα ήταν η διασφάλιση των προϋποθέσεων για την απρόσκοπτη ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε.  Ήταν ευτυχής γιατί ένα όνειρο που το μετέτρεψε σε καθημερινό του βίωμα, είχε αρχίσει να παίρνει σάρκα και οστά.  Εκτιμούσε ότι προοπτικές σύντομης λύσης του Κυπριακού δεν υπήρχαν και καθόριζε το στόχο της ευρωπαϊκής ενσωμάτωσης της Κύπρου ως τη μεγάλη εναλλακτική στρατηγική του Ελληνισμού.

 

Ο Γιάννος Κρανιδιώτης υπήρξε ο θεμελιωτής αυτής της μεγαλόπνοης πολιτικής.  Μεγάλοι σταθμοί το 1988, όταν ο Γιάννος Κρανιδιώτης συμβουλεύει την κυπριακή κυβέρνηση να υποβάλει αίτηση, επί ελληνικής προεδρίας, για ένταξη στην Ε.Ε., μια αίτηση που υποβάλλεται δύο χρόνια αργότερα.  Το 1994 έχουν με την απόφαση του Συμβουλίου της Κέρκυρας με βάση την οποία η Κύπρος πρέπει να περιληφθεί στα κράτη που περιλαμβάνονται στην επόμενη διεύρυνση.

 

Οι αποφάσεις του Ελσίνκι και της Νίκαιας και ο ενταξιακός διάλογος οδηγούν στην Κοπεγχάγη και στις ιστορικές ημερομηνίες της 16ης Απριλίου 2003 στην Αθήνα με την υπογραφή της Συνθήκης Προσχώρησης και της 1ης Μαΐου 2004 με την οριστική ένταξη της πατρίδας μας στην ευρωπαϊκή οικογένεια.

 

Ο Γιάννος Κρανιδιώτης είχε στρατηγικό σχέδιο για την ένταξη, με αποσύνδεσή της από προηγούμενη λύση του Κυπριακού.  Σε επιστολή του προς του Υπουργούς Εξωτερικών της Ε.Ε. έγραφε:

 

«Το να αναμένει κανείς τη λύση του Κυπριακού ως προϋπόθεση της ένταξης ισοδυναμεί με την παραχώρηση στην Τουρκία δικαιώματος αρνησικυρίας επί θεμάτων ευρωπαϊκής πολιτικής».

 

Έβλεπε την ένταξη ως μια εξέλιξη που θα μείωσε τους κινδύνους από την επεκτατική πολιτική της Τουρκίας και θα δημιουργούσε ευνοϊκό κλίμα για   πιέσεις προς την κατοχική δύναμη.  Δέκα χρόνια μετά την ένταξη πρέπει να υπάρξει προβληματισμός, πόσο αυτή η σωστή διαπίστωση οδήγησε στην αξιοποίηση των ευκαιριών που δόθηκαν.

 

Υπήρξε επίσης υποστηρικτής της ευρωπαϊκής στροφής της Τουρκίας και πάλι με την προϋπόθεση ότι αυτή η πορεία θα εξανάγκαζε την Τουρκία να διαφοροποιήσει τη στάση της.  Όμως, όχι μόνο δεν ευνοούσε μια ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας a la carte, αλλά με σαφήνεια και προφητικότητα καθόριζε τις προϋποθέσεις.

 

«Αν η Τουρκία δεν εναρμονισθεί με το ευρωπαϊκό κεκτημένο, θα πρέπει με τη δική μας τακτική να βρίσκεται σε αντιπαράθεση με την Ευρώπη», τόνιζε.

Τόνιζε ακόμα ότι οι διεκδικήσεις στο Αιγαίο και η κατοχής της Κύπρου καθιστούν την Τουρκία την υπ’ αριθμό ένα απειλή για την Ελλάδα και ότι οι θεοκρατικές και οι κοσμικές δυνάμεις του κεμαλισμού είναι και οι δυο δυνάμεις αυταρχισμού.  Διακήρυττε ότι είναι αδιανόητη οποιαδήποτε διαπραγμάτευση σε θέματα κυριαρχίας και ότι η εγκαθίδρυση δύο κρατών άμεση ή έμμεση στην Κύπρο, θα είναι πέραν των άλλων, μόνιμη τριβή μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.  Και πρόσθετε:  «Δεν είναι νοητό να μεταφράζουμε σε ομαλοποίηση την αποδοχή κατοχής και την παρασιώπηση προκλήσεων στο Αιγαίο».

 

Κάποιοι προσπαθούν να ερμηνεύσουν διαστρεβλωτικά τη μετριοπάθεια και την ευελιξία του Κρανιδιώτη, για να δικαιολογήσουν εκτροπές και υποχωρήσεις.   Πρόκειται για προσβολή της μνήμης του.  Γιατί ο Γιάννος Κρανιδιώτης ήξερε να διαχωρίζει τις κινήσεις τακτικής από τη σταθερή προσήλωση σε αρχές.

 

Σήμερα, δεκαπέντε χρόνια μετά το θάνατό του Γιάννου Κρανιδιώτη, βρισκόμαστε μπροστά σε κινδύνους για το εθνικό μας μέλλον.  Μπροστά στον κίνδυνο αναβίωσης σχεδίων, όπως το σχέδιο Ανάν, με άλλη ονομασία, αλλά με παρόμοιο περιεχόμενο.

 

Είχαμε όλοι δεσμευθεί στο Εθνικό Συμβούλιο του Σεπτεμβρίου του 2009 ότι θα εργαστούμε για λύση που θα διασφαλίζει την ενότητα του χώρου, του κράτους, της οικονομίας και των θεσμών, που θα κατοχυρώνει τα δικαιώματα όλων των πολιτών, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος επιστροφής όλων των προσφύγων στις πατρογονικές εστίες και περιουσίας τους και θα απαλλάσσει από κηδεμονίες, ξένη στρατιωτική παρουσία και εποίκους.

 

Επιθυμούμε λύση το συντομότερο.  Αντιλαμβανόμαστε ότι εγκυμονούνται κίνδυνοι από την εκκρεμότητα.  Όμως οι κίνδυνοι δεν αποτρέπονται με την αποδοχή λύσεων που θα νομιμοποιούν τα τετελεσμένα της εισβολής.  Και οι τουρκικές προτάσεις και απαιτήσεις, όπως τις επαναδιατύπωσε ο Ερτογάν κατά την πρόσφατη παράνομη επίσκεψή του στην κατεχόμενη Κύπρο, ισοδυναμούν με ανακοπή της ιστορικής συνέχειας του Ελληνισμού στην Κύπρο.  Δύο λαοί, δύο κράτη, παρθενογένεση, νέος συνεταιρισμός, μόνιμη κηδεμονία της Τουρκίας και μόνιμη παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών.  Δηλαδή διχοτόμηση και τουρκική επικυριαρχία στις σήμερα ελεύθερες περιοχές.

 

Είναι επιτακτική αναγκαιότητα να υπάρξει ανασκευή λανθασμένων χειρισμών και υποχωρήσεων.  Απεγκλωβισμός από συμφωνίες που παρέχουν τη δυνατότητα στην Τουρκία να προωθεί τους σχεδιασμούς της.

Να διακηρύξουμε και να εμμείνουμε στην άρνησή μας να αποδεχθούμε δύο κράτη και λεγόμενο νέο συνεταιρισμό.  Την a priori νομιμοποίηση του εποικισμού που αποτελεί έγκλημα πολέμου.  Την απόρριψε εγγυητικών, κηδεμονευτικών δικαιωμάτων.

 

Επιβάλλεται ενότητα. Όχι ως άχρωμη ευχή, αλλά ως συνειδητή συσπείρωση δυνάμεων για επιδίωξη λύσης που θα αποτρέπει τους κινδύνους επιβολής άδικης και καταστροφικής λύσης. 

 

Ο Γιάννος Κρανιδιώτης που υπηρέτησε την Κύπρο και τον Ελληνισμό σε μια πατριωτική πορεία, που συμπορεύτηκε και αγωνίστηκε μέσα από τις επάλξεις της ΕΔΕΚ, παρακολουθεί τη σημερινή δική μας πορεία απαιτητικά. Με το πάντα μειλίχιο ύφος του αλλά συνεπής και ασυμβίβαστος αγωνιστής σε θέματα αρχών και προάσπισης εθνικών δικαίων.  Χρέος μας προς την αγέραστη μνήμη του η συνέχιση του αγώνα για δίκαιη λύση εναρμονισμένη με το ευρωπαϊκό κεκτημένο. 

 

«Έργω δηλούσθαι τας τιμάς».